Tình trạng người mệt mỏi uể oải buồn ngủ mãn tính là tập hợp nhiều trạng thái sức khỏe tiêu cực gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của một người trong một thời gian rất dài và không thể được giải quyết nếu không tìm ra đúng nguyên nhân của nó. Ngay cả khi bạn thường xuyên có một giấc ngủ ngon, hay dành thời gian trong ngày để nghỉ ngơi, bạn vẫn có thể cảm thấy mệt mỏi trong người trong suốt cả ngày. Có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn khiến bạn cảm thấy mệt mỏi liên tục, bao gồm:
Những nội dung dưới đây sẽ nêu ra tất cả các lý do có thể khiến bạn cảm thấy người mệt mỏi uể oải buồn ngủ liên tục, ngay cả khi bạn ngủ ngon vào ban đêm, kèm theo đó là những điều bạn có thể làm để giảm bớt sự mệt mỏi đau nhức khắp người này.
Các khía cạnh khác nhau trong lối sống của bạn có thể có tác động lớn đến mức độ tỉnh táo và năng lượng ban ngày của bạn. Trong số các yếu tố mà bạn có thể muốn thảo luận với các bác sĩ là:
Cơ thể bạn nhận hầu hết năng lượng từ thức ăn. Không ăn một chế độ ăn uống cân bằng hoặc bỏ bữa có thể dẫn đến tình trạng dinh dưỡng kém. Điều này có thể góp phần gây ra cảm giác mệt mỏi trong người. Một số nguyên nhân liên quan đến chế độ ăn uống gây người mệt mỏi uể oải buồn ngủ bao gồm:
Thay đổi chế độ ăn uống đơn giản và/hoặc bổ sung dinh dưỡng có thể là tất cả những gì cần thiết để giúp bạn hết mệt mỏi đau nhức khắp người.
Khi bạn không nhận đủ nước hoặc các chất lỏng khác, bạn có thể bị mất nước. Khoảng 50% đến 60% trọng lượng cơ thể của bạn bao gồm nước. Đổ mồ hôi, đi tiểu nhiều và ốm đau đều làm cạn kiệt nước trong cơ thể bạn. Khi không được cung cấp đủ nước thường xuyên, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi trong người hơn bình thường và thiếu năng lượng. Mặc dù không có khuyến cáo chính thức nào về việc bạn nên uống bao nhiêu nước và các chất lỏng khác, nhưng lời khuyên chung là tám ly 8 ounce mỗi ngày; tuy nhiên điều này không áp dụng cho tất cả mọi người. Bác sĩ của bạn có thể tư vấn cho bạn về lượng chất lỏng mà bạn nên uống và liệu tình trạng mất nước có thể là lý do khiến bạn mệt mỏi hay không.
Điều này có vẻ hiển nhiên, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi vào ban ngày vì ngủ không đủ giấc. Dưới đây là một số thủ phạm gây ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ phổ biến:
Tập thói quen ngủ đều đặn và tạo ra một môi trường ngủ dễ chịu có thể giúp bạn bớt cảm thấy người mệt mỏi uể oải buồn ngủ.
Ít vận động, không hoạt động thể chất nhiều hay lười tập thể dục khiến bạn dễ mệt mỏi trong người. Nghiên cứu cho thấy rằng hoạt động thể chất nhiều hơn có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ cũng như trạng thái tinh thần của bạn. Một nghiên cứu đã theo dõi một số người tham gia ít nhất 150 phút tập thể dục từ trung bình đến mạnh mỗi tuần trong 6 tháng. Những người trong nhóm tập thể dục này cho biết họ ít mất ngủ, ít bị trầm cảm và lo lắng hơn những người không tập thể dục.
Tập thể dục quá nhiều hoặc gắng sức bản thân theo những cách khác có thể khiến cơ thể bạn quá cạn kiệt sức lực, từ đó gây ra mệt mỏi trong người. Điều này có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và không có động lực hoặc khiến bạn khó ngủ ngon. Các triệu chứng khác có thể xảy ra khi gắng sức quá mức bao gồm:
Cắt giảm tần suất tập thể dục, hoặc cho bản thân nghỉ ngơi một hoặc hai tuần để hồi phục.
Căng thẳng tâm lý có thể ảnh hưởng lớn đến số lượng và chất lượng giấc ngủ của bạn, từ đó gây mệt mỏi trong người. Tệ hơn nữa, việc thiếu ngủ có thể khiến bạn cảm thấy căng thẳng hơn. Theo một nghiên cứu thực tế, 43% người trưởng thành cho biết căng thẳng đã khiến họ mất ngủ vào ban đêm, 21% cho biết họ cảm thấy căng thẳng hơn sau khi ngủ không đủ giấc. Trong số những người có mức độ căng thẳng cao hơn, 45% cho biết mất ngủ làm tăng mức độ căng thẳng của họ, 37% cho biết họ luôn cảm thấy người mệt mỏi uể oải buồn ngủ do căng thẳng Giảm mức độ căng thẳng hoặc học cách kiểm soát căng thẳng tốt hơn có thể khiến bạn cảm thấy bớt mệt mỏi hơn. Nếu bạn không thể tự làm điều này, hãy nói chuyện với các bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý của mình.
Tình trạng thường xuyên cảm thấy người mệt mỏi uể oải buồn ngủ cũng có thể là những triệu chứng liên quan đến nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau. Các triệu chứng mệt mỏi trong người của bạn có thể liên quan đến các nguyên nhân cơ bản bao gồm:
Những bệnh lý này ảnh hưởng đến mức năng lượng của bạn và dẫn đến mệt mỏi trong người vì những lý do khác nhau. Mức năng lượng của bạn cũng có thể bị ảnh hưởng bởi quá trình điều trị, đặc biệt là trong liệu trình điều trị bệnh ung thư và hóa trị.
Thiếu máu là tình trạng khiến bạn máu của ít tế bào hồng cầu hơn hoặc mất chức năng ở những tế bào mà bạn có. Điều này cản trở khả năng cung cấp oxy của các tế bào máu đến tất cả các cơ quan trong cơ thể bạn. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
Loại thiếu máu phổ biến nhất là do thiếu sắt. Có những nguyên nhân khác từ rối loạn máu di truyền và bệnh mãn tính đến các tình trạng tạm thời như mang thai đều có thể gây ra tình trạng thiếu máu.
Trong các bệnh tự miễn dịch, hệ thống miễn dịch của bạn tấn công nhầm vào các quá trình trong cơ thể của chính bạn. Điều này có thể dẫn đến tổn thương mô và viêm mãn tính. Một số bệnh tự miễn bao gồm:
Những tình trạng này thường dẫn đến mệt mỏi. Chúng có thể cản trở việc cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho cơ thể, đồng thời làm gián đoạn quá trình trao đổi chất và hệ thần kinh của bạn. Chúng cũng có thể dẫn đến sự mất cân bằng trong các cytokine, có vai trò điều chỉnh tâm trạng và giấc ngủ. Điều trị các bệnh tự miễn dịch thường bao gồm thuốc để kiểm soát các triệu chứng và kiểm soát tốt hơn tình trạng hệ thống miễn dịch.
Hơn 80% bệnh nhân ung thư bị mệt mỏi do ung thư. Mệt mỏi trong người ở mức cực độ mà không thuyên giảm khi nghỉ ngơi thường là dấu hiệu sớm của bệnh ung thư. Nhiều yếu tố có thể góp phần gây nên tình trạng mệt mỏi và suy nhược do ung thư, bao gồm:
Ngoài ra, việc điều trị ung thư cũng có thể gây mệt mỏi. Những phương pháp điều trị này có thể bao gồm:
Hội chứng mệt mỏi mãn tính (ME/CFS) gây mệt mỏi đau nhức khắp người ở mức độ mãn tính. Nó không khá hơn khi nghỉ ngơi và thường liên quan đến các triệu chứng giống như cúm và rối loạn chức năng nhận thức. Sự mệt mỏi đối với những người bị ME/CFS trở nên tồi tệ hơn ngay cả khi chỉ gắng sức nhẹ. Điều này dẫn đến những tác động nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày của những người sống chung với ME/CFS. Nguyên nhân tiềm ẩn của ME/CFS không được biết đến. Ở một số người, bệnh có thể phát triển do nhiễm trùng hoặc căng thẳng mãn tính. Cũng có thể có một phản ứng tự miễn dịch liên quan. Nghiên cứu cho thấy một số nguyên nhân có thể gây ra mệt mỏi ở ME/CFS, bao gồm:
Mọi người được chẩn đoán mắc ME/CFS sau khi mệt mỏi nghiêm trọng, không rõ nguyên nhân kéo dài ít nhất 6 tháng. Ngay cả khi đó, ME/CFS cũng khó xác định chính xác. Có thể mất nhiều thời gian để đi đến chẩn đoán. Rối loạn này được điều trị bằng thuốc kết hợp thuốc kháng vi-rút và thuốc chống trầm cảm. Các triệu chứng cụ thể được điều trị bằng thuốc ngủ và các loại thuốc khác hoặc chất bổ sung dinh dưỡng. Liệu pháp hành vi nhận thức cũng là một phương pháp điều trị ME/CFS phổ biến, mặc dù còn gây tranh cãi.
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) gây thở khò khè, khó thở và dư thừa chất nhầy trong đường thở. Những yếu tố này có thể khiến bạn khó thở. Bệnh trở nên tồi tệ hơn theo thời gian và đặc biệt phổ biến ở những người hút thuốc ở hiện tại hoặc trong quá khứ. Từ lâu, người ta cho rằng khó thở dẫn đến mệt mỏi. Khi hiểu rõ hơn về mối liên hệ này, việc quản lý tình trạng mệt mỏi liên quan đến COPD sẽ trở nên dễ dàng hơn. Hiện tại, trọng tâm chính là các bài tập thở và thói quen sinh hoạt lành mạnh.
Trầm cảm là một rối loạn tâm trạng, nó thường mang lại cảm giác buồn bã và mất hứng thú với các hoạt động, nhưng nó cũng gây ra các triệu chứng thể chất như mệt mỏi trong người. Người mệt mỏi uể oải buồn ngủ có thể là do mất ngủ hoặc các vấn đề về giấc ngủ khác thường xảy ra với bệnh trầm cảm. Nghiên cứu cho thấy mệt mỏi, mất ngủ và khó tập trung có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh trầm cảm. Một số thay đổi sinh hóa nhất định trong bệnh trầm cảm tương tự như những thay đổi được thấy trong ME/CFS. Trầm cảm thường được điều trị bằng thuốc chống trầm cảm. Nếu bạn tin rằng mình có thể bị trầm cảm, điều quan trọng là phải nói chuyện với bác sĩ của bạn và được điều trị thích hợp.
Mệt mỏi là cực kỳ phổ biến ở những người mắc bệnh tiểu đường. Vào năm 2018, một số nhà nghiên cứu thậm chí còn đưa ra trường hợp cho một tình trạng mới gọi là hội chứng mệt mỏi do tiểu đường. Những lý do khiến tiểu đường làm tăng sự mệt mỏi bao gồm:
Bệnh tiểu đường thường được điều trị bằng thuốc ổn định lượng đường trong máu và/hoặc insulin.
Đau cơ xơ hóa là một tình trạng đau mãn tính, nó gây ra bởi rối loạn chức năng trong hệ thống thần kinh trung ương, làm tăng độ nhạy cảm và biến những cảm giác vô hại thành mệt mỏi đau nhức khắp người hoặc chứng mất ngủ. Mệt mỏi cũng là một triệu chứng chính của chứng đau cơ xơ hóa. Sự mệt mỏi này có thể là do thay đổi sinh hóa, viêm nhiễm, rối loạn giấc ngủ và gián đoạn giấc ngủ. Điều trị đau cơ xơ hóa thường bao gồm thuốc chống trầm cảm, thuốc chống động kinh và tập thể dục tác động thấp.
Nếu bạn bị mệt mỏi liên tục, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh suy tim hoặc ít gặp hơn là bệnh động mạch vành. Những điều kiện này hạn chế lượng máu giàu oxy đến cơ bắp của bạn hoặc đến tim. Cơ thể bạn cần cung cấp tốt cho tim và não. Vì vậy, nó hạn chế máu gửi đến các cơ quan ít quan trọng hơn, chẳng hạn như tay chân của bạn. Điều đó khiến chúng có ít oxy hơn, làm hao mòn năng lượng và gây mệt mỏi. Các triệu chứng khác của suy tim bao gồm:
Điều trị suy tim thường dựa vào thuốc. Những loại thuốc tim này bao gồm thuốc chẹn beta, thuốc ức chế men chuyển và thuốc lợi tiểu giúp cơ thể loại bỏ chất lỏng dư thừa. Các thiết bị cấy ghép và phẫu thuật cũng có thể được sử dụng, chẳng hạn như máy khử rung tim, thay van hoặc ghép tim. Bệnh động mạch vành liên quan đến các mảng bám làm tắc nghẽn động mạch của bạn. Các triệu chứng phổ biến giống như các triệu chứng suy tim, kèm theo đau hoặc khó chịu ở ngực. Các phương pháp điều trị bao gồm thuốc statin và thuốc chẹn beta, nong mạch vành và đôi khi là phẫu thuật bắc cầu động mạch vành.
Mệt mỏi thường đi kèm với các bệnh truyền nhiễm như:
Mệt mỏi do nhiễm trùng thường hết khi bệnh bắt đầu thuyên giảm. Tùy thuộc vào nguồn gốc và mức độ nghiêm trọng, nó có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh, thuốc kháng vi-rút, kiểm soát triệu chứng hoặc đơn giản là thời gian nghỉ ngơi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, sự mệt mỏi vẫn kéo dài sau khi hết bệnh. Điều này đôi khi được gọi là mệt mỏi sau khi nhiễm virus hoặc mệt mỏi dai dẳng sau khi nhiễm trùng. Với COVID-19, điều này thường được gọi là hội chứng hậu COVID hoặc COVID kéo dài.
Quá trình chuyển sang thời kỳ mãn kinh, bắt đầu từ tiền mãn kinh và tiếp tục sang giai đoạn đầu sau mãn kinh, có liên quan đến sự mệt mỏi cùng với:
Mệt mỏi trong thời kỳ mãn kinh có thể liên quan đến giấc ngủ bị gián đoạn do bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm. Các nguyên nhân khác có thể liên quan đến thay đổi nội tiết tố, lão hóa và căng thẳng liên quan đến thời điểm này của cuộc đời. Một số nghiên cứu chỉ ra mối quan hệ phức tạp giữa mệt mỏi và căng thẳng trong thời kỳ mãn kinh. Mãn kinh không phải là một căn bệnh cần được điều trị. Tuy nhiên, bạn có các lựa chọn để kiểm soát các triệu chứng và giúp bản thân thoải mái hơn. Chúng bao gồm:
Khi bạn mang thai, rất nhiều nhu cầu phụ được đặt lên cơ thể bạn. Điều này có thể dẫn đến cảm giác mệt mỏi. Mệt mỏi là phổ biến nhất và thường nghiêm trọng nhất trong tam cá nguyệt thứ nhất và thứ ba, nhưng cũng có một số người bị kiệt sức trong suốt thai kỳ. Các nguyên nhân gây mệt mỏi khi mang thai bao gồm:
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, bài tập rèn luyện sức đề kháng có thể giúp giảm bớt mệt mỏi khi mang thai. Các cách khác để đối phó với nó bao gồm:
Nếu sự mệt mỏi của bạn đột ngột tăng lên vào bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ, đó có thể là dấu hiệu của các bất thường liên quan đến thai nghén. Một số nguyên nhân có thể bao gồm trầm cảm, thiếu máu do thiếu sắt, tiền sản giật hoặc tiểu đường thai kỳ.
Sự mất cân bằng hormone tuyến giáp của bạn có thể gây ra mệt mỏi, và điều đó đúng cho dù mức độ hormone tuyến giáp của bạn cao (cường giáp) hay thấp (suy giáp). Tuyến giáp của bạn, nằm ở phía trước cổ, sản xuất một số hormone điều chỉnh quá trình trao đổi chất và có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của bạn, Trong cường giáp, tất cả các quá trình trong cơ thể bạn đều tăng lên. Điều này gây lo lắng, tim đập nhanh, run tay, giảm cân ngoài ý muốn và khó ngủ. Nó cũng có thể dẫn đến đổ mồ hôi quá nhiều, có thể làm gián đoạn giấc ngủ của bạn. Những vấn đề về giấc ngủ này có thể khiến bạn mệt mỏi trong ngày. Ở giai đoạn đầu của bệnh cường giáp, bạn có thể có rất nhiều năng lượng. Tuy nhiên, nó không bền vững và khi bệnh tiếp diễn, cơ thể bạn có thể bị suy kiệt và khiến bạn mệt mỏi. Ngược lại trong suy giáp, tất cả các quá trình của cơ thể bị chậm lại và chính sự chậm lại đó gây ra mệt mỏi.
Buồn ngủ và mệt mỏi kéo dài là những triệu chứng chính của rối loạn giấc ngủ. Những rối loạn này có thể bao gồm:
Nếu bác sĩ của bạn nghi ngờ bạn bị rối loạn giấc ngủ, họ có thể yêu cầu bạn ghi lại thời gian và chất lượng giấc ngủ của bạn. Họ có thể gửi cho bạn một nghiên cứu về giấc ngủ và các hướng dẫn để cải thiện chúng. Nhiều chứng rối loạn giấc ngủ có thể được điều trị thành công sau khi chúng được chẩn đoán chính xác.
Các rối loạn nhịp sinh học khác nhau có thể khiến bạn cảm thấy quá buồn ngủ vào ban ngày. Nhịp sinh học là đồng hồ tự nhiên của cơ thể và nó giúp điều phối các hoạt động dựa trên thời điểm sáng và tối trong môi trường của bạn. Nếu thời gian bên trong của bạn bị sai lệch, bạn có thể thấy mình buồn ngủ vào ban ngày quá mức. 6 rối loạn nhịp sinh học phổ biến là:
Có lẽ là chứng rối loạn giấc ngủ được biết đến nhiều nhất, chứng mất ngủ có thể khiến bạn khó đi vào giấc ngủ, ngủ không ngon giấc hoặc có được giấc ngủ chất lượng. Mọi người có thể thỉnh thoảng bị mất ngủ với nhiều lý do khác nhau, nhưng đối với một số người, đó là một vấn đề mãn tính khiến họ luôn cảm thấy mệt mỏi.
Mặc dù khá hiếm, hội chứng Kleine-Levin là một tình trạng có thể ảnh hưởng đến những người trẻ, đặc biệt là nam giới. Nó có thể gây ra các cơn buồn ngủ và mệt mỏi quá mức tái diễn. Những giai đoạn này có thể kéo dài hàng ngày, hàng tuần hoặc thậm chí hàng tháng.
Trong chứng ngủ rũ, cơ thể không thể điều chỉnh các kiểu ngủ của nó. Giấc ngủ có thể đột ngột xảy ra khi bạn thức dậy, trong khi các yếu tố của sự tỉnh táo có thể làm gián đoạn giấc ngủ. Chứng ngủ rũ được đặc trưng bởi các "cơn tấn công" buồn ngủ có thể khiến bạn ngủ gật trong thời gian ngắn vào những thời điểm không mong muốn. Một triệu chứng chính khác của chứng ngủ rũ là cataplexy. Đây là tình trạng mất kiểm soát cơ tự nguyện đột ngột thường liên quan đến phản ứng cảm xúc như ngạc nhiên hoặc cười. Trong một trường hợp nhẹ, đầu gối của bạn có thể khuỵu xuống hoặc hàm của bạn sẽ há ra. Giai đoạn nghiêm trọng hơn có nghĩa là bạn có thể gục xuống sàn và không thể di chuyển trong vài phút.
Rối loạn gây ra các chuyển động quá mức trong khi ngủ có thể làm gián đoạn giấc ngủ của bạn và khiến bạn mệt mỏi vào ngày hôm sau. Phổ biến nhất trong số các tình trạng này là hội chứng chân không yên (RLS). Rối loạn này gây ra cảm giác khó chịu ở chân cùng với sự thôi thúc di chuyển. Nó thường phát triển vào buổi tối khi bạn đang nằm nghỉ ngơi và thuyên giảm khi bạn di chuyển.
Ngưng thở khi ngủ là tình trạng hơi thở của bạn tạm dừng một phần hoặc hoàn toàn trong khi bạn ngủ. Nó có thể xảy ra hàng chục lần trong một giờ hoặc thậm chí hàng trăm lần trong một đêm. Thông thường, sau những khoảng dừng này là tiếng khịt mũi lớn và sự tỉnh giấc ngắn khi bạn thở hổn hển. Với mỗi giai đoạn, bạn sẽ nhanh chóng chuyển sang các giai đoạn ngủ nhẹ hơn. Bạn có thể thức dậy hoàn toàn và chìm vào giấc ngủ mà thậm chí không nhớ gì về nó. Giấc ngủ thường xuyên bị gián đoạn khiến bạn mệt mỏi.
Buồn ngủ và mệt mỏi cũng có thể liên quan đến tác dụng phụ phổ biến của thuốc. Các loại thuốc có thể khiến bạn mệt mỏi bao gồm:
Cảm thấy mệt mỏi và buồn ngủ có thể là do một số bệnh, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, bệnh tim hoặc rối loạn tự miễn dịch. Nhiều trường hợp mệt mỏi cũng liên quan đến tình trạng mất nước, rối loạn giấc ngủ cụ thể hoặc các tình trạng mãn tính như hội chứng mệt mỏi mãn tính. Ngoài việc điều trị tình trạng sức khỏe tiềm ẩn, thay đổi lối sống như ăn nhiều trái cây và rau quả, tập thể dục vừa phải và thực hành vệ sinh giấc ngủ tốt có thể làm dịu các cảm giác mệt mỏi trong người Bắt đầu bằng cách nói chuyện với bác sĩ của bạn và khám sức khỏe định kỳ để có thể xác định nhiều nguyên nhân gây mệt mỏi và từ đó đề ra các phương pháp nhằm điều trị kịp thời.
86
Bài viết hữu ích?
Bài viết hữu ích?
86
Bài viết hữu ích?