Lưu ý khi áp dụng cách giảm cân hiệu quả cho người béo phì lâu năm

1. Béo phì lâu năm là gì? Vì sao béo phì lâu năm khó giảm?

Để xác định cách giảm cân hiệu quả cho người béo lâu năm chúng ta cần trả lời được câu hỏi béo phì lâu năm là gì? Đây là tình trạng những người có thể trạng béo phì trong thời gian dài, khó giảm cân có cơ địa. Đặc điểm của những người béo phì lâu năm là cơ địa dễ hấp thu dinh dưỡng kết hợp khả năng ăn ngủ tốt nên gây ra tích lũy mỡ thừa nhanh chóng và nhiều hơn so với những người bình thường. 

Bên cạnh đó, những người béo phì lâu năm thường ít hoặc không có thời gian vận động hay tập thể dục thể thao dẫn đến lượng mỡ dư thừa sẽ dày hơn, săn chắc hơn và bền chặt hơn. 

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng béo phì lâu năm khó giảm có thể kể đến hai nhóm nguyên nhân sau đây:

1.1. Cơ địa khó giảm cân

Tăng cân là kết quả của sự mất cân bằng năng lượng, khi cơ thể đã nạp vào nhiều calo hơn mức tiêu hao trong quá trình hoạt động, cơ thể sẽ tích trữ năng lượng dư ra dưới dạng mỡ thừa. Theo thời gian, sự mất cân bằng này gây ra sự giải phóng hormone bắt đầu tình trạng viêm mãn tính. Thừa cân có thể dẫn đến tình trạng kháng insulin, dẫn đến bệnh tiểu đường loại 2 và các biến chứng như bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, các vấn đề về thị lực và bệnh lý về tim mạch.

Một khi tình trạng viêm và mất cân bằng nội tiết tố diễn ra, ngay cả những người béo phì kỷ luật nhất cũng không thể tự mình giảm cân, bất kể họ thay đổi thói quen ăn uống và tập thể dục đến mức nào. Đó là bởi vì béo phì không xảy ra chỉ sau một đêm, và tương tự như vậy, một vài thay đổi và một thủ thuật hoặc một loại thuốc sẽ không thể giảm cân ngay được. 

Vòng luẩn quẩn này có thể khiến những người béo phì lâu năm cảm thấy chán nản, thất vọng - tất cả những điều này có thể góp phần làm tăng cân thêm. 

1.2. Chế độ sinh hoạt hàng ngày khó thay đổi

Chế độ hay thói quen sinh hoạt hàng ngày rất khó để thay đổi và trên thực tế không có nhiều người làm được điều này. Béo phì là do cơ thể nạp vào nhiều calo hơn, những thực phẩm chứa nhiều chất béo và đường hóa học. Nếu không được tiêu hao qua hoạt động hàng ngày thì những năng lượng dư thừa này sẽ được tích tụ lại trong cơ thể dưới dạng chất béo.

Đồng thời, đối với những người thừa cân, cơ thể đã quen với việc nạp vào cơ thể một lượng thực phẩm lớn nhất định. Khi người đó ăn ít hơn số lượng thực phẩm ấy sẽ dẫn đến cơ thể bị đói, mệt mỏi và không thể chịu được tình trạng này kéo dài.

2. Làm sao để giảm cân hiệu quả cho người béo phì lâu năm?

Hiện nay, có nhiều cách giảm cân hiệu quả cho người béo phì lâu năm, tùy vào tình trạng sức khỏe, cân nặng mà người bệnh sẽ dùng những cách giảm cân cho người béo lâu năm khác nhau.

2.1. Thay đổi chế độ ăn uống hàng ngày

Khi cơ thể tiêu thụ nhiều năng lượng hơn mức sử dụng sẽ khiến chất béo tích tụ dẫn đến tình trạng thừa cân, béo phì. Do đó, để giảm cân cho người béo lâu năm, cần hạn chế sử dụng một số loại thực phẩm như sau: 

• Các sản phẩm chế biến có chứa nhiều chất phụ gia như các loại siro có hàm lượng đường fructose cao dẫn đến tăng cân.
• Các loại thực phẩm đã qua chế biến, tinh chế do có chứa nhiều đường, chất béo.

Để thay thế cho các loại thực phẩm kể trên, bạn có thể ưu tiên lựa chọn những thực phẩm lành mạnh hơn bao gồm:

• Các loại ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt, cao lương giúp no lâu do giải phóng năng lượng chậm.
• Các thực phẩm giàu chất xơ như các loại rau có lá hoặc các loại trái cây ít ngọt để tạo cảm giác cơ thể no nhanh hơn dẫn đến ăn ít hơn. 

Tuy nhiên, trước khi thực hiện chế độ ăn giảm cân cho người béo lâu năm cần tránh chế độ ăn kiêng đột ngột vì sẽ làm cho các vấn đề sức khỏe mới phát triển, thiếu hụt các loại vitamin và khó đạt mức giảm cân lành mạnh. Trong một số trường hợp, bạn cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng để lựa chọn chế độ dinh dưỡng phù hợp. 

2.2. Thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày

Bên cạnh việc thay đổi chế độ dinh dưỡng hàng ngày thì cách giảm cân hiệu quả cho người béo lâu năm là thay đổi thói quen sinh hoạt. Một số thói quen cần thực hiện thay đổi như sau: 

• Không bỏ bữa sáng: Khi bạn bỏ bữa sáng sẽ làm cho cơ thể không được bổ sung đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu và có xu hướng ăn vặt nhiều hơn trong ngày
• Ăn uống điều độ: Cụ thể ở đây là ăn uống đúng bữa tác dụng đốt cháy calo với tốc độ nhanh hơn và ít ăn vặt với thực phẩm nhiều đường. 
• Ăn nhiều các loại rau xanh, trái cây, bánh mì nguyên hạt, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt… chứa ít calo, chất béo, giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất tốt cho quá trình giảm cân. 
• Uống đầy đủ nước cho cơ thể.
• Sử dụng bát, đĩa nhỏ hơn để ăn khẩu phần nhỏ hơn.
• Đọc nhãn sản phẩm để lựa chọn các loại thực phẩm có lượng calo cho phép sử dụng hàng ngày phù hợp với kế hoạch giảm cân theo sự hướng dẫn của các chuyên gia dinh dưỡng.
• Không dự trữ đồ ăn vặt như bánh kẹo, bánh quy, bim bim, nước ngọt có gas… Thay vào đó, bạn có thể lựa chọn các món ăn nhẹ tốt cho sức khỏe bao gồm trái cây, bánh yến mạch hay nước ép trái cây nguyên chất.
• Hạn chế tình trạng uống quá nhiều rượu.
• Lên kế hoạch cho bữa ăn sáng, trưa, tối và các đồ ăn nhẹ trong ngày để đảm bảo tuân theo lượng calo cho phép tiêu thụ. 

2.3. Tập luyện thể dục thể thao 

Cơ thể đốt cháy một số calo nhất định ngay cả khi đang nghỉ ngơi, ngồi hoặc ngủ, tuy nhiên, hoạt động càng nhiều khiến cơ thể sẽ đốt cháy càng nhiều calo. Một người cần đốt cháy khoảng 3.500 calo để giảm 0.5kg chất béo.

Những cách tốt để bắt đầu hoạt động thể dục thể thao giảm cân cho người béo lâu năm bao gồm đi bộ nhanh, bơi lội, đi thang bộ… Một số công việc nhà khác như làm vườn, làm việc nhà, giặt đồ hoặc dắt chó đi dạo cũng giúp tiêu hao năng lượng. Theo nghiên cứu mới nhất của trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị chúng ta nên tham gia các hoạt động cường độ vừa phải đều đặn từ 60 đến 90 phút mỗi ngày là tốt cho việc giảm cân.

Đối với những người có các vấn đề sức khỏe dẫn đến khó vận động hoặc khả năng vận động kém nên tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị trước khi tập luyện thể dục thể thao.

2.4. Phương pháp sử dụng thuốc

Một trong những cách giảm cân cho người béo lâu năm là sử dụng các loại thuốc điều trị. Bác sĩ điều trị có thể kê đơn thuốc như orlistat (Xenical) tác dụng để giúp giảm cân. Tuy nhiên, bạn cần kết hợp thay đổi chế độ ăn uống ít calo, tập thể dục để giảm cân hiệu quả cho người béo phì lâu năm mà không ảnh hưởng đến sức khỏe.

Các tác dụng không mong muốn có thể xảy ra khi sử dụng các loại thuốc giảm cân như phân có mỡ, tăng hoặc giảm số lần đại tiện. Một số người còn có tác dụng không mong muốn với hệ hô hấp, cơ, khớp, đau nhức đầu…

2.5. Phương pháp phẫu thuật cắt tạo hình dạ dày

Một trong những cách khác để giảm cân cho người béo lâu năm là phẫu thuật cắt và tạo hình dạ dày. Phương pháp này được thực hiện nhằm loại bỏ, thay đổi một phần dạ dày hoặc ruột non tác dụng không tiêu thụ nhiều thức ăn hoặc hấp thụ nhiều calo như trước.

Việc phẫu thuật cắt tạo hình dạ dày vừa có tác dụng giảm cân, vừa có tác dụng trong điều trị và dự phòng bệnh tiểu đường tuýp 2, giảm nguy cơ huyết áp cao, giảm nguy cơ mắc phải hội chứng chuyển hóa có thể xảy ra với bệnh béo phì. Phẫu thuật có thể làm cho dạ dày co nhỏ lại hoặc có thể tác dụng loại bỏ một phần của hệ thống tiêu hóa. 

Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây ra tình trạng thiếu hụt vitamin, khoáng chất cao hơn do cơ thể không có khả năng hấp thụ được nhiều chất dinh dưỡng. Phẫu thuật được chỉ định áp dụng đối với những người có chỉ số BMI từ 30 trở lên và có kèm theo tình trạng sức khỏe cụ thể như sau:

• Người bệnh có bị biến chứng sức khỏe do béo phì hay không;
• Thực hiện các phương pháp điều trị giảm cân không phẫu thuật thất bại;
• Các bác sĩ thường phẫu thuật giảm béo với thủ thuật nội soi hoặc phương pháp lỗ mổ nhỏ (keyhole).

3. Các điểm cần lưu ý

Sau khi nắm được các cách giảm cân hiệu quả cho người béo lâu năm, thì nhiều người gặp phải tình trạng tăng cân trở lại sau khi đã giảm cân. Để khắc phục tình trạng này bạn có thể thực hiện những phương pháp: 

• Kết hợp chế độ ăn uống cân bằng với hoạt động thể chất thường xuyên.
• Ngủ đủ giấc và đảm bảo chất lượng giấc ngủ: Tác dụng để kiểm soát cân nặng. Một đánh giá năm 2018 của nghiên cứu cho biết rằng giấc ngủ bị suy giảm có thể dẫn đến tăng cảm giác thèm ăn, thèm ăn và giảm động lực hoạt động thể chất.
• Hạn chế áp dụng chế độ ăn kiêng quá nghiêm ngặt: Việc hạn chế quá nhiều calo có thể làm chậm quá trình trao đổi chất và thay đổi hormone điều chỉnh sự thèm ăn có thể gây tăng cân.
• Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên: Bạn nên cân nhắc thực hiện 150 phút hoạt động thể chất cường độ vừa phải mỗi tuần và các hoạt động tăng cường sức mạnh ít nhất 2 ngày mỗi tuần.
• Ăn nhiều protein hơn: Protein có thể làm cho một người cảm thấy no lâu hơn và giảm cảm giác đói.
• Xem xét lượng carb nạp vào cơ thể: Chế độ ăn ít carb có thể giúp ích trong việc duy trì giảm cân.

Theo trung tâm phòng và kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ CDC khuyến nghị một người nên giảm 1–2 pound mỗi tuần để giảm cân bền vững. Điều này là do việc giảm cân nhanh chóng khó có thể được duy trì và có thể xảy ra tình trạng tăng cân trở lại. Với hướng dẫn này, một người béo phì lâu năm có thể giảm tới 20 pound tương đương với khoảng 9kg trong 10 tuần.

Ngày nay, một cách giảm cân hiệu quả cho người béo lâu năm khác là thực hiện liệu pháp tiêu hao năng lượng. Phương pháp này sử dụng vitamin và các loại khoáng chất với vai trò thúc đẩy quá trình chuyển hóa mỡ theo cơ chế tự nhiên, không gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Trước khi thực hiện phương pháp này thì bạn sẽ được đánh giá sức khỏe tổng thể sau đó bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ giảm cân phù hợp với từng người dựa trên các yếu tố như kết quả xét nghiệm cơ bản như xét nghiệm máu và đo chỉ số khối cơ thể (BMI). Trong suốt quá trình thực hiện liệu trình này sẽ luôn có bác sĩ điều trị theo sát, lên kế hoạch dinh dưỡng và tập luyện cẩn thận sao cho phù hợp với thể trạng của từng người cụ thể.

Tài liệu tham khảo: Medicalnewstoday.com, Medstarhealth.org