Ai dễ bị kháng insulin nhất?

1. Kháng Insulin là gì?

Insulin là một loại hormone tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển glucose từ máu vào tế bào, do đó làm giảm lượng glucose trong máu (đường trong máu). Insulin được tuyến tụy giải phóng để đáp ứng với carbohydrate tiêu thụ trong chế độ ăn uống.

Kháng insulin là một tình trạng bệnh lý trong đó các tế bào trong cơ thể không đáp ứng bình thường với hormone insulin hoặc khi cơ thể tự điều hòa làm giảm các thụ thể insulin tại tế bào để đáp ứng với tình trạng tăng insulin máu. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng kháng insulin hay các cơ chế cơ bản của bệnh lý này vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn. Có nhiều cách để đo lường tình trạng kháng insulin như nồng độ insulin lúc đói hoặc xét nghiệm dung nạp glucose, nhưng những cách này thường không được sử dụng trong thực hành lâm sàng. Kháng insulin có thể được cải thiện hoặc đảo ngược bằng cách tiếp cận lối sống, chẳng hạn như tập thể dục và thay đổi chế độ ăn uống.

Đề kháng Insulin là tình trạng thường gặp có thể gây ra tiền đái tháo đường hay đái tháo đường, đặc biệt là đái tháo đường type 2. Ngoài bệnh tiểu đường type 2, tình trạng đề kháng insulin còn có thể gây ra một số tình trạng sức khỏe khác, bao gồm:

• Thừa cân - Béo phì.
• Bệnh lý tim mạch.
• Gan nhiễm mỡ không do rượu.
• Hội chứng chuyển hóa.
• Hội chứng buồng trứng đa nang ở phụ nữ.

2. Đối tượng nguy cơ kháng insulin

Hiện nay, vẫn có nhiều người thắc mắc rằng những đối tượng nguy cơ kháng insulin là ai và tình trạng kháng insulin nguyên nhân từ đâu? Các nhà khoa học vẫn còn nhiều điều cần khám phá về cách chính xác tình trạng kháng insulin hình thành và phát triển. Cho đến nay, họ đã xác định được một số yếu tố nguy cơ có thể gây ra tình trạng này, đối tượng nguy cơ kháng insulin bao gồm:

• Thừa cân hoặc béo phì: Những người thừa cân béo phì là đối tượng nguy cơ kháng insulin. Các nhà khoa học tin rằng béo phì, đặc biệt là mỡ thừa ở bụng và xung quanh các cơ quan của bạn (mỡ nội tạng), là yếu tố nguy cơ chính gây ra tình trạng kháng insulin. Số đo vòng eo từ 40 inch trở lên đối với nam giới và những người được chỉ định là nam khi sinh và 35 inch trở lên đối với nữ có liên quan đến tình trạng kháng insulin. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mỡ bụng tạo ra hormone và các chất khác có thể góp phần gây ra tình trạng viêm nhiễm lâu dài trong cơ thể bạn. Tình trạng viêm này có thể đóng một vai trò trong việc kháng insulin

• Người ở độ tuổi trên 45: Những người ở độ tuổi trên 45, thông thường các chức năng trong cơ thể đã bắt đầu suy yếu dần, trong đó có việc giảm đi quá trình trao đổi chất hay giảm độ nhạy cảm của Insulin. Ngoài ra những người phụ nữ trên 45 tuổi thường gặp phải tình trạng suy giảm Estrogen, một loại hormone cũng có vai trò trong việc duy trì đường huyết ổn định.
• Tiền sử gia đình: Những người có cha mẹ hoặc anh chị em đã từng mắc đái tháo đường hoặc mắc phải tình trạng đề kháng Insulin thì khả năng cao họ cũng có thể gặp phải vấn đề tương tự. Các nhà khoa học đã chỉ ra việc các gen liên quan đến khả năng kiểm soát đường máu hay độ nhạy cảm của Insulin có thể di truyền từ đời này sang đời khác.
• Những người không hoạt động thể chất: Nếu bạn đang tự hỏi ai dễ bị kháng insulin nhất, thì không thể không nói đến những người có thói quen hạn chế vận động. Hoạt động thể chất sẽ làm cho cơ thể bạn nhạy cảm hơn với insulin và xây dựng cơ bắp có thể hấp thụ đường huyết khi nó tăng cao trong máu. Việc thiếu hoạt động thể chất có thể có tác dụng ngược lại và là yếu tố nguy cơ gây ra tình trạng kháng insulin. Ngoài ra, việc thiếu hoạt động thể chất và lối sống ít vận động có liên quan đến tăng cân, chính điều này cũng có thể góp phần gây ra tình trạng kháng insulin.
• Chủng tộc: Những người thuộc các chủng tộc như Mỹ gốc Phi, người Alaska bản địa, người Mỹ gốc Á, người Mỹ gốc Ấn Độ, người Mỹ gốc Tây Ban Nha/ La tinh, người Hawaii hoặc người Mỹ gốc đảo Thái Bình Dương… là những đối tượng nguy cơ kháng insulin.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Những người đang áp dụng chế độ ăn uống với thực phẩm chế biến sẵn, giàu carbohydrate và chất béo bão hòa có liên quan đến nguy cơ hình thành tình trạng kháng insulin. Cơ thể bạn tiêu hóa rất nhanh các loại thực phẩm giàu carbohydrate, đã qua chế biến, khiến lượng đường trong máu tăng đột biến. Điều này gây thêm áp lực cho tuyến tụy của bạn trong việc sản xuất nhiều insulin hơn, theo thời gian có thể dẫn đến kháng insulin.
• Sử dụng một số loại thuốc: Kháng insulin nguyên nhân và yếu tố nguy cơ thường gặp là việc sử dụng một số loại thuốc điều trị. Một số loại thuốc có thể gây kháng insulin, bao gồm steroid, một số loại thuốc huyết áp, một số thuốc sử dụng trong điều trị HIV và một số loại thuốc điều trị bệnh lý tâm thần.
• Bệnh nhân mắc hội chứng Cushing: Cơ thể bạn tạo ra hàng trăm hormone, là những chất hóa học phối hợp các chức năng khác nhau trong cơ thể bằng cách truyền thông điệp qua máu đến các cơ quan, cơ và các mô khác của bạn. Những tín hiệu này cho cơ thể bạn biết phải làm gì và khi nào nên làm. Các vấn đề với một số hormone có thể ảnh hưởng đến việc cơ thể bạn sử dụng insulin tốt như thế nào. Một trong số đó là hội chứng Cushing. Tình trạng này xảy ra khi xuất hiện quá nhiều cortisol trong cơ thể bạn. Cortisol, “hormone căng thẳng”, rất quan trọng để điều chỉnh lượng đường trong máu của bạn (bằng cách tăng chúng) và biến thức ăn thành năng lượng. Cortisol dư thừa có thể chống lại tác dụng của insulin, gây ra tình trạng kháng insulin.
• Bệnh nhân mắc bệnh to đầu chi: Những đối tượng mắc bệnh to đầu chi cũng là một câu trả lời phù hợp cho câu hỏi ai dễ bị kháng insulin. Đây là một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng xảy ra khi bạn có lượng hormone tăng trưởng (GH) tăng cao. Nồng độ hormone GH cao có thể làm tăng sản xuất glucose, dẫn đến đề kháng insulin.
• Bệnh nhân mắc suy giáp: Suy giáp xảy ra khi tuyến giáp của bạn hoạt động kém và không sản xuất đủ hormone tuyến giáp. Tuyến giáp của bạn đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh quá trình trao đổi chất của bạn (cách cơ thể bạn chuyển đổi thức ăn bạn ăn thành năng lượng). Khi nó tạo ra quá ít hormone tuyến giáp, nó sẽ làm chậm quá trình trao đổi chất của bạn, bao gồm cả chuyển hóa glucose, điều này có thể dẫn đến tình trạng kháng insulin. Do vậy, tình trạng kháng insulin nguyên nhân thường hay gặp ở bệnh nhân suy giáp.

• Những người có tình trạng di truyền hội chứng kháng insulin loại A: Một số tình trạng di truyền nhất định có thể gây ra tình trạng kháng insulin vì nhiều lý do. Ở những người mắc hội chứng kháng insulin loại A, tình trạng kháng insulin làm suy yếu quá trình điều chỉnh lượng Glucose trong máu và cuối cùng dẫn đến tình trạng đề kháng Insulin, thậm chí là đái tháo đường. Tình trạng kháng insulin và các triệu chứng khác thường không biểu hiện rõ ràng cho đến tuổi dậy thì hoặc muộn hơn. Nó thường cũng không nguy hiểm đến tính mạng.
• Những người mắc hội chứng Rabson-Mendenhall: Những người mắc hội chứng Rabson-Mendenhall có kích thước nhỏ một cách bất thường ngay từ đầu trước khi sinh và trẻ sơ sinh bị ảnh hưởng không phát triển được, điều đó có nghĩa là chúng không phát triển và tăng cân với tốc độ mong đợi, vấn đề này gián tiếp làm tăng nguy cơ hình thành tình trạng kháng Insulin.
• Hội chứng Donohue: Những người mắc hội chứng Donohue nhỏ bé bất thường hơn so với bình thường ngay từ đầu trước khi sinh và trẻ sơ sinh bị ảnh hưởng sẽ không phát triển được. Các triệu chứng khác trở nên rõ ràng ngay sau khi sinh bao gồm thiếu mô mỡ dưới da, teo cơ và mọc quá nhiều lông trên cơ thể (rậm lông). Những người mắc hội chứng Donohue là đối tượng nguy cơ kháng insulin, ngoài ra, hầu hết trẻ em mắc bệnh này không sống sót sau 2 tuổi.
• Những người mắc chứng loạn dưỡng cơ: Đây là một dạng loạn dưỡng cơ ảnh hưởng đến cơ, mắt và các cơ quan trong hệ thống nội tiết, bao gồm cả tuyến tụy của bạn. Độ nhạy insulin của cơ có thể giảm khoảng 70% ở những người mắc chứng loạn dưỡng cơ, điều này làm tăng nguy cơ bị đề kháng Insulin.
• Những người mắc hội chứng Alström: Đây là một tình trạng di truyền hiếm gặp được đặc trưng bởi tình trạng mất dần thị lực và thính giác, bệnh cơ tim giãn nở, béo phì, tiểu đường type 2. Vì là nguyên nhân có thể dẫn đến tiểu đường type 2, nên nó vẫn được xem là một yếu tố nguy cơ của bệnh kháng Insulin.
• Những người mắc hội chứng Werner: Đây là một chứng rối loạn tiến triển hiếm gặp được đặc trưng bởi sự xuất hiện của quá trình lão hóa tăng tốc bất thường (progeria). Nó ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cơ thể bạn, bao gồm việc sản xuất insulin bất thường và khả năng chống lại tác dụng của insulin.
• Những người mắc phải tình trạng rối loạn phân bố mỡ do di truyền: Đây là tình trạng cơ thể bạn không sử dụng và lưu trữ chất béo đúng cách. Nguyên nhân chính của tình trạng kháng insulin trong rối loạn phân bố mỡ là lượng glucose dư thừa không thể được lưu trữ trong mô mỡ.

Tóm lại, kháng Insulin là 1 tình trạng bệnh lý tương đối nguy hiểm vì nó là yếu tố góp phần gây ra bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên hiện nay, nhờ vào các yếu tố nguy cơ như đã nêu ở trên, các bác sĩ đã có thể chẩn đoán được sớm một người có hay không tình trạng kháng Insulin, từ đó đưa ra các hướng giải quyết kịp thời.

Nếu bạn đang thuộc trường hợp thừa cân béo phì thì sẽ có nguy cơ kháng insulin cao, do đó cần phải có biện pháp giảm cân phù hợp. Đặc biệt, nếu bạn đang thực hiện các chế độ ăn kiêng lành mạnh để giúp giảm cân thì có thể cân nhắc sử dụng liệu pháp tiêu hao năng lượng để đạt được hiệu quả nhanh và bền vững hơn. Đây là phương pháp giảm cân đa trị liệu, được thực hiện bằng cách truyền tĩnh mạch các vi hoạt chất có tác dụng thúc đẩy quá trình chuyển hóa. Cùng với chế độ ăn uống khoa học và tập luyện hợp lý, liệu pháp tiêu hao năng lượng sẽ giúp bạn đào thải mỡ tới cấp độ tế bào và giảm cân hiệu quả mà không gây mệt mỏi hay ảnh hưởng gì đến sức khỏe.