Lão hóa não bắt đầu ở tuổi 40

1. Độ tuổi nào bắt đầu bị lão hóa não?

Ở mức độ sinh học, quá trình lão hóa là kết quả của việc tích tụ nhiều tổn thương phân tử và tế bào theo thời gian. Quá trình lão hóa sẽ khiến chúng ta suy giảm dần năng lực tinh thần và thể chất, tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm và cuối cùng là tử vong. Lão hóa là một quá trình tự nhiên của cơ thể khi bạn già đi và không ai có thể tránh khỏi tình trạng này.

Vậy tuổi nào bị lão hóa não hay lão hóa não là tuổi nào? Các nhà khoa học Mỹ đã tiến hành một cuộc nghiên cứu trên não người từ 26 đến 106 tuổi và họ nhận thấy rằng chức năng của bộ não chúng ta sẽ bắt đầu trở nên chậm chạp hơn ở tuổi 40. Điều này có nghĩa 40 tuổi là câu trả lời cho câu hỏi tuổi nào bị lão hóa não.

Trên tạp chí Nature, tiến sĩ Bruce A. Yankner tại trường y khoa Harvard và các cộng sự của mình đã cho biết rằng họ đã xác định được một bộ gene trong não sẽ giảm hoạt động sau tuổi 40. Các nhà khoa học cho biết bộ gene này đóng vai trò trong các chức năng đa dạng của tế bào thần kinh như bảo vệ năng lượng, vận chuyển protein trong tế bào và bảo vệ tế bào não khỏi bị hư hại.

Bộ gene này sẽ trở thành nơi tích tụ những tổn thương của DNA theo thời gian. Khi cơ thể bước sang một độ tuổi nhất định thì bộ gene sẽ bắt đầu tấn công vào nhiều chức năng quan trọng của não bộ như trí nhớ, khả năng tập trung và sáng tạo, đồng thời cũng kích hoạt quá trình lão hóa của não bộ. Vì vậy, có thể kết luận rằng cơ thể chúng ta 40 tuổi bắt đầu lão hóa não.

2. Dấu hiệu lão hóa não ở tuổi này là gì?

Chúng ta đã có câu trả lời cho câu hỏi lão hóa não ở tuổi nào. Cùng tìm hiểu một số dấu hiệu lão hóa não ở tuổi này, bao gồm:

2.1 Thay đổi vật lý

Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng, sau 40 tuổi thể tích của não bộ hay trọng lượng của não giảm theo tuổi với tốc độ khoảng 5% mỗi thập kỷ. Tốc độ suy giảm này thực thế có thể tăng theo tuổi, đặc biệt là trên 70 tuổi. 

Nguyên nhân dẫn đến sự giảm thể tích não bộ được cho là do sự co lại của chất xám, xuất phát từ cái chết của các tế bào thần kinh kết hợp với sự giảm các khớp thần kinh đuôi gai và mất tính dẻo dai của khớp thần kinh. Bên cạnh đó, chất trắng cũng suy giảm theo tuổi tác và vỏ myelin xấu đi sau khoảng 40 tuổi.

Những thay đổi về não không xảy ra ở mức độ giống nhau ở tất cả các vùng não. Một nghiên cứu được tiến hành để so sánh khối lượng các vùng não nhận thấy rằng vỏ não trước trán bị ảnh hưởng nhiều nhất. Thể vân đứng thứ hai, tiếp đến là thùy thái dương, thùy tiểu não, bán cầu tiểu não và hồi hải mã. Vỏ não chẩm ít bị ảnh hưởng nhất. Kết quả của nghiên cứu này rất phù hợp với những thay đổi về nhận thức được thấy trong quá trình lão hóa. 

2.2 Thay đổi nhận thức

Sự thay đổi nhận thức được thấy rộng rãi nhất liên quan đến lão hóa là trí nhớ. Chức năng bộ nhớ có thể được chia thành bốn phần: bộ nhớ phân đoạn, bộ nhớ ngữ nghĩa, bộ nhớ thủ tục và bộ nhớ làm việc. Trong đó, bộ nhớ phân đoạn và bộ nhớ ngữ nghĩa là quan trọng nhất liên quan đến lão hóa. 

Trí nhớ phân đoạn được định nghĩa là một dạng trí nhớ trong đó thông tin được lưu trữ bằng 'thẻ tinh thần', về địa điểm, thời gian và cách thức thông tin được thu thập. Một ví dụ về ký ức tình tiết là ký ức về ngày đầu tiên đến trường, cuộc họp quan trọng mà bạn tham dự tuần trước hoặc bài học mà bạn biết rằng Paris là thủ đô của nước Pháp. Hiệu suất trí nhớ phân đoạn được cho là giảm dần từ tuổi trung niên trở đi. Điều này đặc biệt đúng đối với việc thu hồi trong quá trình lão hóa bình thường và cũng là một đặc điểm của tình trạng mất trí nhớ trong bệnh Alzheimer.

Trí nhớ ngữ nghĩa được định nghĩa là “trí nhớ về ý nghĩa”, chẳng hạn, khi biết rằng Paris là thủ đô của nước Pháp, 10 milimet bằng một centimet, hay Mozart đã sáng tác Cây sáo thần. Trí nhớ ngữ nghĩa tăng dần từ tuổi trung niên đến người già nhưng sau đó giảm dần ở người già. 

2.3 Thay đổi hóa học

Các chất dẫn truyền thần kinh thường được thảo luận nhiều nhất liên quan đến lão hóa là dopamine và serotonin. Mức độ Dopamine giảm khoảng 10% mỗi thập kỷ kể từ tuổi trưởng thành sớm và có liên quan đến sự suy giảm hiệu suất nhận thức và vận động. Có thể là các con đường dopaminergic giữa vỏ não trước và thể vân suy giảm theo tuổi tác ngày càng tăng, hoặc mức độ dopamine tự giảm, các khớp thần kinh và thụ thể bị giảm hoặc liên kết với các thụ thể bị giảm.

Mức độ serotonin và yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não cũng giảm theo độ tuổi ngày càng tăng và có thể liên quan đến sự điều hòa độ dẻo của khớp thần kinh và sự hình thành thần kinh trong não người trưởng thành.

Một chất liên quan đến mức độ dẫn truyền thần kinh, monoamine oxidase, tăng theo tuổi tác và có thể giải phóng các gốc tự do khỏi các phản ứng vượt quá khả năng dự trữ chất chống oxy hóa vốn có.

Các yếu tố khác có liên quan đến tình trạng lão hóa não bao gồm rối loạn điều hòa canxi, rối loạn chức năng ty thể và sản xuất các loại oxy phản ứng.

Một yếu tố khác cần xem xét liên quan đến bộ não lão hóa và khả năng nhận thức của nó là ảnh hưởng của nội tiết tố. Người ta biết rằng hormone giới tính có thể ảnh hưởng đến quá trình nhận thức ở tuổi trưởng thành và những thay đổi về hormone giới tính xảy ra khi lão hóa, đặc biệt ở phụ nữ ở thời kỳ mãn kinh. Phụ nữ cũng có tỷ lệ mắc bệnh Alzheimer cao hơn nam giới.

3. Làm sao để ngăn chặn tình trạng lão hóa não?

40 tuổi bắt đầu lão hóa não là điều chúng ta đã biết. Vậy làm sao để ngăn chặn hay làm chậm tình trạng lão hóa não?

3.1 Duy trì mức cholesterol và huyết áp ở ngưỡng an toàn

Mức huyết áp và nồng độ cholesterol trong máu đã được chứng minh có mối liên hệ với bệnh Alzheimer. Nguyên nhân là do suy giảm lưu lượng máu cung cấp cho não do tổn thương hệ thống mạch máu, dẫn đến thương tổn mô não. 

Các động mạch nhỏ của não rất nhạy cảm với sự gia tăng huyết áp, do đó tình trạng tăng huyết áp trong thời gian dài có thể làm tổn thương mạch máu.

Cholesterol trong máu đóng vai trò trong việc hình thành các mảng amyloid-beta, sự tích tự những mảng protein này trong máu là tổn thương đặc trưng của bệnh Alzheimer. Do đó, tình trạng cholesterol tăng cao trong máu sẽ làm tăng sản xuất các mảng amyloid-beta, làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

3.2 Ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật và quả mọng

Chế độ ăn chứa nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật như rau xanh, trái cây, các loại đậu và quả mọng được chứng minh có thể giúp làm chậm quá trình lão hóa não bộ.

Trong quả mọng có hàm lượng cao chất Phytochemical, có vai trò giúp giảm căng thẳng oxy hóa và tình trạng viêm trong não. Điều này sẽ giúp hỗ trợ bảo vệ não bộ, làm chậm quá trình lão hóa não bộ và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến suy giảm nhận thức như sa sút trí tuệ và bệnh Alzheimer.

Vì vậy, thường xuyên tiêu thụ các loại quả mọng như nho, dâu tây và việt quất sẽ giúp đảo ngược hoặc làm chậm sự suy giảm chức năng não bộ liên quan đến tuổi tác và giúp cải thiện trí nhớ ở người lớn tuổi.

3.3 Cung cấp vitamin D cho cơ thể

Trong cơ thể, vitamin D sẽ tham gia vào quá trình hình thành trí nhớ. Tình trạng thiếu hụt vitamin D sẽ làm tăng nguy cơ mắc suy giảm nhận thức và chứng mất trí nhớ ở người lớn tuổi. Ngoài ra, vitamin D còn có vai trò quan trọng trong quá trình điều chỉnh vận chuyển glucose và canxi đến não, giảm viêm và tăng khả năng cung cấp chất dẫn truyền thần kinh giúp bảo vệ não.

3.4 Hạn chế tiêu thụ thịt đỏ

Thịt đỏ chứa hàm lượng lớn đồng và sắt, đây là hai khoáng chất nếu tích tụ trong cơ thể quá lâu sẽ có thể gây hại cho não. Tình trạng dư thừa đồng và sắt còn góp phần gây ra tình trạng stress oxy não và sự hình thành các mảng amyloid-beta trong não. 

Chất sắt có nguồn gốc từ thực vật như đậu, hạt bí ngô và vừng sẽ an toàn hơn sắt trong thịt đỏ. Bạn có thể chọn bổ sung sắt cho cơ thể từ những thực phẩm này để tránh tình trạng thiếu hụt sắt.

3.5 Chọn nguồn chất béo lành mạnh

Một nghiên cứu đã chứng minh rằng, tiêu thụ các loại hạt như hạt óc chó sẽ có lợi cho chức năng não bộ. Quả óc chó chứa hàm lượng cao axit béo omega-3 giúp cải thiện trí nhớ và khả năng tập trung của chúng ta. 

3.6 Hạn chế tiêu thụ các loại đường bổ sung

Khi lượng đường trong cơ thể dư thừa quá nhiều có thể làm giảm khả năng nhận thức của chúng ta. Lượng đường trong máu quá cao cũng là nguyên nhân dẫn đến tăng huyết áp, tổn thương mạch máu và góp phần làm suy giảm dần chức năng não bộ.

3.7 Giảm muối

Ăn quá nhiều muối cũng sẽ dẫn đến tăng huyết áp, cứng động mạch, tổn thương mạch máu não, dẫn đến suy giảm lưu lượng máu cung cấp cho não và tăng nguy cơ suy giảm nhận thức.

3.8 Tăng cường hoạt động thể chất

Tập thể dục thường xuyên sẽ giúp cải thiện lưu lượng máu cung cấp cho não, các mạch máu khỏe hơn, mô não sản xuất được nhiều ti thể, làm chậm quá trình lão hóa não và mức độ hoạt động thể chất cao sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

3.9 Bổ sung thực phẩm chức năng có chứa NAD cho cơ thể

Bên cạnh chế độ ăn uống lành mạnh và sinh hoạt khoa học bạn có thể kết hợp với bổ sung các thực phẩm chức năng có chứa NAD cho cơ thể. Trong cơ thể, NAD sẽ cung cấp năng lượng để các tế bào, kể cả tế bào não tự sửa chữa các DNA sai sót trong quá trình phân chia tế bào và bảo vệ tính toàn vẹn của hệ gen. Bên cạnh đó, NAD còn kích hoạt chức năng của các tế bào thần kinh, giúp làm giảm quá trình tổn thương ở não do các bệnh lý sa sút trí tuệ, lão hóa não và giảm trí nhớ gây ra. Điều này sẽ làm tăng khả năng tập trung, cải thiện trí nhớ và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý như trầm cảm, rối loạn lo âu hay các chứng rối loạn tâm trạng khác.

Bài viết đã giúp chúng ta biết được 40 tuổi là câu trả lời cho câu hỏi tuổi nào bị lão hóa não hay lão hóa não ở tuổi nào?40 tuổi bắt đầu lão hóa não, lúc này não bộ sẽ có những sự thay đổi về vật lý, hóa học và nhận thức như giảm thể tích não, giảm trí nhớ và giảm các chất dẫn truyền thần kinh. Lão hóa não bộ sẽ khiến chức năng bộ não giảm dần theo thời gian, dẫn đến giảm trí nhớ, mất tập trung, suy nghĩ chậm chạp và tăng nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến suy giảm nhận thức. Vì vậy, để làm chậm quá trình lão hóa não bộ và tăng khả năng hoạt động của não, chúng ta cần duy trì chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt lành mạnh và kết hợp với bổ sung các thực phẩm chức năng có chứa NAD cho cơ thể.