Béo phì độ 2 là như thế nào và có dễ giảm không?

1. Béo phì độ 2 là gì? Đặc điểm của béo phì độ 2?

1.1. Béo phì độ 2 là gì?

Béo phì được định nghĩa là bệnh lý mãn tính, gây ra bởi tình trạng tích tụ chất béo trong cơ thể quá mức. Tình trạng bệnh lý này phụ thuộc vào tình trạng kinh tế, xã hội, yếu tố tuổi tác, chủng tộc và giới tính. Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ đã liệt béo phì vào danh sách bệnh lý nguy hiểm, cần được phát hiện sớm và có những biện pháp điều trị kịp thời.

Béo phì được xác định bởi chỉ số khối cơ thể (BMI), tức là lượng mỡ thừa trong cơ thể. Để đánh giá tình trạng thừa cân, mức độ béo phì của một người tổ chức y tế WHO đã sử dụng chỉ số khối cơ thể BMI (Body Mass Index). Chỉ số này được xác định dựa trên công thức cân nặng (kilogam) chia bình phương chiều cao (mét): BMI = Cân nặng/[(Chiều cao)2].

• Nếu bạn có chỉ số BMI dưới 18,5 thì bạn đang ở mức thiếu cân.
• Nếu bạn có chỉ số BMI từ 18,5 đến dưới 25 thì bạn đang ở mức cân nặng khỏe mạnh.
• Nếu bạn có chỉ số BMI từ 25,0 đến dưới 30 thì bạn đang ở mức thừa cân.‌
• Nếu bạn có chỉ số BMI từ 30,0 trở lên thì bạn đang ở trong phạm vi béo phì.

Ngoài ra, bạn có thể chia béo phì thành ba loại mức độ nghiêm trọng riêng biệt:

• Béo phì loại I: chỉ số BMI trong khoảng từ 30 đến dưới 35;
• Béo phì loại II: chỉ số BMI trong khoảng từ 35 đến dưới 40‌;
• Béo phì độ III: chỉ số BMI từ 40 trở lên.

Đối với một người châu Á trưởng thành được xem là bị béo phì độ 2 khi chỉ số BMI từ 30 đến 34.99, còn đối với người châu Âu được xem là béo phì độ 2 khi chỉ số BMI từ 35 đến 40. Như vậy, bệnh béo phì cấp độ 2 là mức độ thứ 2 của bệnh, đây là tình trạng béo phì tương đối nặng và tiềm ẩn nguy cơ gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe hơn so với béo phì độ 1.

1.2. Đặc điểm của béo phì độ 2

Bệnh béo phì cấp độ 2 tuy chưa đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng lại là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm cho sức khỏe tổng quát nói chung. Do vậy, việc chủ động phát hiện sớm và can thiệp kịp thời là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe. Khi bạn nhận thấy những thay đổi bất thường về trọng lượng cơ thể, điều cần thiết là đến bệnh viện để thăm khám và nhận tư vấn từ bác sĩ. Các triệu chứng của bệnh béo phì cấp độ 2 đối với người trưởng thành bao gồm:

• Cơ thể dư thừa chất béo, đặc biệt là nhiều mỡ thừa vùng quanh eo;
• Thường xuyên có cảm giác hụt hơi khi làm việc;
• Đổ mồ hôi nhiều hơn so với người bình thường;
• Các vấn đề liên quan đến giấc ngủ như ngủ ngáy, khó ngủ, trằn trọc khi ngủ;
• Các vấn đề về da do độ ẩm tích tụ ở các nếp gấp trên cơ thể;
• Giảm hoặc không có khả năng thực hiện các hoạt động thể chất đơn giản;
• Mệt mỏi khi hoạt động từ hoạt động nhẹ nhàng đến nặng;
• Đau mỏi cơ bắp thường gặp như đau lưng, đau nhức các khớp;
• Các vấn đề tâm lý như như thường xuyên suy nghĩ tiêu cực, trầm cảm, stress.

Đồng thời, để chẩn đoán béo phì độ 2, bác sĩ sẽ dùng các biện pháp ước tính chính xác hơn về lượng mỡ, vị trí của mỡ trong cơ thể bao gồm:

• Kiểm tra độ dày nếp gấp da;
• So sánh tỷ lệ giữa eo với hông;
• Hấp thụ tia X năng lượng kép để đo tỉ lệ mỡ cơ thể;
• Thực hiện các phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng khác như siêu âm, chụp CT, chụp MRI;
• Xét nghiệm máu để kiểm tra mức cholesterol, glucose trong máu;
• Xét nghiệm máu GOT, GPT để đánh giá chức năng gan.
• Tầm soát bệnh tiểu đường;
• Xét nghiệm tuyến giáp;
• Xét nghiệm tim như: điện tâm đồ.

Số đo lượng mỡ quanh eo cũng là yếu tố dự báo về nguy cơ mắc những bệnh lý liên quan đến béo phì. Do đó, khi đã xác định bị béo phì độ 2 thì điều cần làm là giảm cân để có một mức cân nặng hợp lý, khỏe mạnh, tránh gặp các vấn đề về sức khỏe.

2. Hậu quả của béo phì độ 2

Phụ nữ có vòng eo lớn hơn 35 inch tương đương với 89 cm và nam giới có vòng eo lớn hơn 40 inch tương đương với 102cm có nguy cơ mắc phải bệnh lý liên quan đến tim mạch và tiểu đường loại 2 cao hơn. Những người có thân hình "quả táo" với phần eo lớn hơn hông cũng có nguy cơ mắc các bệnh này cao hơn.

Nếu bạn bị bệnh béo phì cấp độ 2 hoặc béo phì nghiêm trọng, bạn cũng có thể gặp các tình trạng sức khỏe như:

• Tuổi thọ thấp hơn: Thừa cân, béo phì cấp độ 2 có thể là yếu tố nguy cơ dẫn đến rút ngắn tuổi thọ. 
• Bệnh tiểu đường loại 2: Béo phì nói chung và béo phì cấp độ 2 có thể dẫn đến tình trạng kháng insulin, tạo ra lượng đường trong máu không ổn định mà cơ thể không thể duy trì nếu không có sự trợ giúp của thuốc, thay đổi chế độ ăn uống và giảm cân.

• Tăng huyết áp và bệnh lý liên quan đến tim mạch: Cân nặng dư thừa quá nhiều trong bệnh béo phì cấp độ 2 sẽ gây ảnh hưởng đến tim và tim không thể hoạt động bình thường để lưu thông oxy qua cơ thể. Ngoài huyết áp cao, bệnh béo phì cấp độ 2 cũng làm tăng nguy cơ bị đột quỵ và tổn thương liên quan đến tim và thận.
• Viêm xương khớp: Trọng lượng cơ thể tăng thêm trong béo phì cấp độ 2 khiến các khớp bị mòn nhanh hơn, đặc biệt là quanh hông và đầu gối. Theo thời gian, tình trạng viêm mãn tính sẽ dẫn đến tổn thương vĩnh viễn và giảm khả năng vận động.
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản: Thừa cân có thể dẫn đến tình trạng van ở phía trên dạ dày không thể hoạt động để giữ axit trong dạ dày. Nếu axit trào lên từ thực quản, tình trạng ợ hơi, ợ chua sẽ thường xuyên xảy ra.
• Trầm cảm: Bệnh béo phì cấp độ 2 có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần. Thêm vào đó, việc thường xuyên căng thẳng về vấn đề cân nặng có thể dẫn đến nhiều tình trạng sức khỏe tâm thần và trầm cảm trở thành mối lo ngại phổ biến.
• Vô sinh: Cân nặng dư thừa quá mức ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản và mức độ hormone gây khó khăn cho việc thụ thai.‌
• Tiểu tiện không tự chủ do căng thẳng: Trong bệnh béo phì cấp độ 2, áp lực lên thận và bàng quang làm suy yếu cơ bắp khiến việc nhịn tiểu trở nên khó khăn hơn nếu bạn cười, ho hoặc hắt hơi.
• Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Cân nặng tăng thêm có thể khiến đường thở bị thu hẹp và khiến bạn khó thở hơn vào ban đêm. Đặc trưng của hội chứng này có thể ngáy và ngưng thở khi đang ngủ. Nếu chứng ngưng thở khi ngủ không được điều trị, nó có thể gây ra ngáy to, mệt mỏi vào ban ngày hoặc các vấn đề nghiêm trọng hơn như bệnh huyết áp cao hay bệnh lý về tim mạch.

3. Béo phì độ 2 giảm dễ hay khó? Vì sao?

Câu hỏi được nhiều người đặt ra là bệnh béo phì độ 2 giảm cân dễ hay khó? Thì câu trả lời tùy thuộc vào độ quyết tâm của mỗi cá nhân. Khi chỉ số BMI đạt đến mức vượt quá mức béo phì và đạt mức béo phì cấp độ càng cao thì việc giảm cân ngày càng khó khăn. ‌

Đồng thời, để giảm cân thành công đòi hỏi một kế hoạch giảm cân khoa học và phù hợp. Bạn cần đi khám và được các chuyên gia dinh dưỡng tư vấn về kế hoạch giảm cân cho người béo phì độ 2 phù hợp.

4. Gợi ý kế hoạch giảm cân cho người béo phì độ 2

Hiện nay, có nhiều cách giảm cân hiệu quả cho người bị béo phì cấp độ 2, tùy vào tình trạng sức khỏe, cân nặng mà người bệnh sẽ dùng những cách giảm cân cho người béo lâu năm khác nhau.

4.1. Thay đổi chế độ ăn uống hàng ngày

Khi cơ thể tiêu thụ nhiều năng lượng hơn mức sử dụng sẽ khiến chất béo tích tụ dẫn đến tình trạng thừa cân, béo phì. Do đó, để giảm cân cho người béo phì cấp độ 2, cần hạn chế sử dụng một số loại thực phẩm như sau: 

• Các sản phẩm chế biến có chứa nhiều chất phụ gia như các loại siro có hàm lượng đường fructose cao dẫn đến tăng cân.
• Các loại thực phẩm đã qua chế biến, tinh chế do có chứa nhiều đường, chất béo.

Để thay thế cho các loại thực phẩm kể trên, bạn có thể ưu tiên lựa chọn những thực phẩm lành mạnh hơn bao gồm:

• Các loại ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt, cao lương giúp no lâu do giải phóng năng lượng chậm.
• Các thực phẩm giàu chất xơ như các loại rau có lá hoặc các loại trái cây ít ngọt để tạo cảm giác cơ thể no nhanh hơn dẫn đến ăn ít hơn. 

Tuy nhiên, trước khi thực hiện chế độ ăn giảm cân cho người béo phì cấp độ 2 cần tránh chế độ ăn kiêng đột ngột vì sẽ làm cho các vấn đề sức khỏe mới phát triển, thiếu hụt các loại vitamin và khó đạt mức giảm cân lành mạnh. Trong một số trường hợp, bạn cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng để lựa chọn chế độ dinh dưỡng phù hợp. 

4.2. Thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày

Bên cạnh việc thay đổi chế độ dinh dưỡng hàng ngày thì cách giảm cân cho người béo phì cấp độ 2 là thay đổi thói quen sinh hoạt. Một số thói quen cần thực hiện thay đổi như sau: 

• Không bỏ bữa sáng: Khi bạn bỏ bữa sáng sẽ làm cho cơ thể không được bổ sung đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu và có xu hướng ăn vặt nhiều hơn trong ngày
• Ăn uống điều độ: Cụ thể ở đây là ăn uống đúng bữa tác dụng đốt cháy calo với tốc độ nhanh hơn và ít ăn vặt với thực phẩm nhiều đường. 
• Ăn nhiều các loại rau xanh, trái cây, bánh mì nguyên hạt, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt… chứa ít calo, chất béo, giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất tốt cho quá trình giảm cân. 
• Uống đầy đủ nước cho cơ thể.
• Sử dụng bát, đĩa nhỏ hơn để ăn khẩu phần nhỏ hơn.
• Đọc nhãn sản phẩm để lựa chọn các loại thực phẩm có lượng calo cho phép sử dụng hàng ngày phù hợp với kế hoạch giảm cân theo sự hướng dẫn của các chuyên gia dinh dưỡng.
• Không dự trữ đồ ăn vặt như bánh kẹo, bánh quy, bim bim, nước ngọt có gas… Thay vào đó, bạn có thể lựa chọn các món ăn nhẹ tốt cho sức khỏe bao gồm trái cây, bánh yến mạch hay nước ép trái cây nguyên chất.
• Hạn chế tình trạng uống quá nhiều rượu.
• Lên kế hoạch cho bữa ăn sáng, trưa, tối và các đồ ăn nhẹ trong ngày để đảm bảo tuân theo lượng calo cho phép tiêu thụ. 

4.3. Tập luyện thể dục thể thao 

Cơ thể đốt cháy một số calo nhất định ngay cả khi đang nghỉ ngơi, ngồi hoặc ngủ, tuy nhiên, hoạt động càng nhiều khiến cơ thể sẽ đốt cháy càng nhiều calo. Một người cần đốt cháy khoảng 3.500 calo để giảm 0.5kg chất béo.

Những cách tốt để bắt đầu hoạt động thể dục thể thao giảm cân cho người béo phì cấp độ 2 bao gồm đi bộ nhanh, bơi lội, đi thang bộ… Một số công việc nhà khác như làm vườn, làm việc nhà, giặt đồ hoặc dắt chó đi dạo cũng giúp tiêu hao năng lượng. Theo nghiên cứu mới nhất của trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị chúng ta nên tham gia các hoạt động cường độ vừa phải đều đặn từ 60 đến 90 phút mỗi ngày là tốt cho việc giảm cân.

Đối với những người béo phì cấp độ 2 có kèm theo các vấn đề sức khỏe dẫn đến khó vận động hoặc khả năng vận động kém nên tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị trước khi tập luyện thể dục thể thao.

4.5. Phương pháp sử dụng thuốc

Một trong những cách giảm cân cho người béo phì cấp độ 2 là sử dụng các loại thuốc điều trị. Bác sĩ điều trị có thể kê đơn thuốc như orlistat (Xenical) tác dụng để giúp giảm cân. Tuy nhiên, bạn cần kết hợp thay đổi chế độ ăn uống ít calo, tập thể dục để giảm cân hiệu quả cho người béo phì lâu năm mà không ảnh hưởng đến sức khỏe.

Các tác dụng không mong muốn có thể xảy ra khi sử dụng các loại thuốc giảm cân như phân có mỡ, tăng hoặc giảm số lần đại tiện. Một số người còn có tác dụng không mong muốn với hệ hô hấp, cơ, khớp, đau nhức đầu…

4.6. Phương pháp phẫu thuật cắt tạo hình dạ dày

Một trong những cách khác để giảm cân cho người béo phì cấp độ 2 là phẫu thuật. Trong đó, các phẫu thuật thường được chỉ định cho người béo phì cấp độ 2 gồm:

• Cắt tạo hình dạ dày hình ống/thắt đai dạ dày: Sử dụng ống bọc dạ dày hoặc thắt đai, phẫu thuật này tác dụng thu nhỏ kích thước dạ dày. Sau phẫu thuật, người bệnh sẽ chỉ ăn được một lượng nhỏ thức ăn nên giảm đáng kể lượng thức ăn tiêu thụ cũng như lượng calo nạp vào cơ thể.
• Phẫu thuật nối tắt dạ dày: Tác dụng làm giảm kích thước dạ dày, điều chỉnh cho thức ăn đi qua các bộ phận của hệ thống tiêu hóa. Tuy nhiên, phẫu thuật này có thể gây ra tình trạng thiếu hụt vitamin, khoáng chất nguyên nhân do cơ thể bị giảm bớt khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng.

Phương pháp phẫu thuật chỉ được áp dụng đối với những người béo phì có chỉ số BMI trên 30 và tình trạng sức khỏe đang ở mức báo động hoặc xuất hiện biến chứng do béo phì cấp độ 2. Đồng thời, mọi phương pháp điều trị không can thiệp phẫu thuật đã áp dụng không đem lại hiệu quả.

Tóm lại, bệnh béo phì cấp độ 2 tuy chưa trực tiếp đe dọa tính mạng nhưng lại là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm. Do vậy, việc chủ động xác định và áp dụng các biện pháp giảm cân đóng vai trò cần thiết để bảo vệ sức khỏe. Ngày nay, một phương pháp giảm cân cho người béo phì cấp độ 2 được ưa chuộng là thực hiện liệu pháp tiêu hao năng lượng. Phương pháp này sử dụng vitamin và các loại khoáng chất với vai trò thúc đẩy quá trình chuyển hóa mỡ theo cơ chế tự nhiên, không gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Trước khi thực hiện phương pháp này thì bạn sẽ được đánh giá sức khỏe tổng thể sau đó bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ giảm cân phù hợp với từng người dựa trên các yếu tố như kết quả xét nghiệm cơ bản như xét nghiệm máu và đo chỉ số khối cơ thể (BMI). Trong suốt quá trình thực hiện liệu trình này sẽ luôn có bác sĩ điều trị theo sát, lên kế hoạch dinh dưỡng và tập luyện cẩn thận sao cho phù hợp với thể trạng của từng người cụ thể.

Tài liệu tham khảo: Webmd.com