Mối liên hệ giữa chỉ số BMI với tỷ lệ mỡ cơ thể

1. Chỉ số BMI là gì?

BMI (Body mass index) là chỉ số khối lượng cơ thể giúp tiếp cận và đánh giá thể trạng của một cơ thể người dựa trên mối tương quan giữa cân nặng và chiều cao. Công thức tính BMI đơn giản nhất sẽ dựa vào 2 chỉ số cân nặng và chiều cao theo công thức sau:

BMI = Cân nặng/ (Chiều cao)²  (kg/m²)

Tuy nhiên chỉ số BMI không áp dụng với phụ nữ có thai, vận động viên và người tập thể hình. Sau khi xác định được chỉ số BMI có thể đánh giá phân loại thể trạng cơ thể người qua bảng phân loại mức độ gầy béo theo WHO:

2. Cách tính chỉ số BMI

Ngoài công thức tính BMI theo chỉ số khối Quetelet truyền thống khá phổ biến thì còn một số cách để đánh giá chỉ số BMI như sau:

Tính BMI theo công thức Broca Index:

• Công thức này thường được áp dụng ở nữ và chú trọng tới độ tuổi 40
• Cách tính này yêu cầu đo chu vi phần nhỏ nhất ở cổ tay, sau đó xác định thể trọng của cơ thể và so sánh
• Bảng tra cứu sau khi xác định được 2 thông số trên để đánh giá BMI như sau:

Tính BMI theo tỷ lệ eo- hông:

Công thức này sẽ xác định BMI = Chu vi vòng eo / Chu vi vòng hông 

Ưu điểm của công thức BMI này là đánh giá được thêm mức độ nguy hiểm liên quan đến béo phì qua bảng sau:

Tính BMI theo độ tuổi:

Mỗi độ tuổi sẽ có một chỉ số BMI phù hợp, do đó công thức tính sẽ phức tạp hơn

BMI = 50 + 0,75 x (Chiều cao – 150) + (Số tuổi – 20)/4

Sau khi có kết quả có thể đối chiếu với bảng sau để đánh giá BMI

Tính BMI nữ theo công thức John McCall:

Đây là cách tính BMI dựa vào chu vi cổ tay và kích thước từng bộ phận, phù hợp với người đang giảm cân và muốn chuẩn mực theo từng bộ phận trên cơ thể

3. Mối liên hệ giữa chỉ số BMI và tỉ lệ mỡ cơ thể

Nhìn chung mối tương quan giữa chỉ số BMI và tỉ lệ mỡ cơ thể khá chặt chẽ và tương đồng nhau. Có nghĩa là khi BMI cao thì tỉ lệ mỡ cơ thể cũng sẽ cao. Tuy nhiên vì chỉ dựa vào cân nặng và chiều cao nên có thể 2 đối tượng cùng BMI nhưng không cùng tỉ lệ mỡ cơ thể. 

Khi cùng một chỉ số BMI cơ thể người, có thể có tỉ lệ mỡ khác nhau do các yếu tố như:

• Giới tính: phụ nữ có xu hướng nhiều mỡ trong cơ thể hơn nam giới
• Sắc tộc/ chủng tộc
• Người lớn tuổi có xu hướng có tỉ lệ mỡ trong cơ thể cao hơn người trẻ tuổi
• Các vận động viên có ít mỡ trong cơ thể hơn người thường

Như vậy, nhìn chung chỉ số BMI chỉ có thể đánh giá đúng khi ở ngưỡng trên, BMI quá cao tương đương với việc tỉ lệ mỡ trong cơ thể cao ở bệnh nhân béo phì. Ở các mức độ BMI trung gian rất khó đánh giá tỉ lệ mỡ cơ thể, vì đó có thể là lượng mỡ cũng có thể là khối lượng cơ nạc cao tạo ra một chỉ số BMI cao.

Để đánh giá chính xác tỉ lệ mỡ trong cơ thể, bạn nên tới các cơ sở hoặc phòng khám có các trang thiết bị hiện đại chuyên dùng cho chỉ số này như:

• Thiết bị đo lường chất béo trong cơ thể - Body fat calipers
• Điện sinh học phân tử trở kháng mỡ trong cơ thể (BIA): là phương pháp được sử dụng bởi các máy phân tích mỡ cơ thể cầm tay và cân. Các thiết bị này sẽ đo lường sự kháng trở của cơ thể với một dòng điện, và sử dụng để ước tính chính xác lượng chất béo trong cơ thể
• Dual- Energy Xray absorptiometry (DEXA): là phương pháp chính xác nhất để tính toán tỉ lệ mỡ trong cơ thể, vì liên quan đến tia X và xác định các thành phần trong cơ thể. 

Thông qua việc tính toán chính xác tỉ lệ mỡ trong cơ thể, bạn có thể quyết định các kế hoạch tập luyện, chế độ dinh dưỡng và có thể là cả kế hoạch giảm cân một cách hợp lý trong tương lai.