Lưu ý theo dõi về điều trị béo phì

1. Thế nào được gọi là béo phì?

Để có thể xác định một người béo phì cần thực hiện khám sức khỏe và đo đạc các chỉ số cơ thể khác nhau gồm có:

• Khai thác tiền sử, bệnh sử: Bạn sẽ được xem xét lịch sử cân nặng, nỗ lực giảm cân, hoạt động thể chất và thói quen tập thể dục. Ngoài ra, bạn sẽ được tư vấn về cách ăn uống và kiểm soát sự thèm ăn, hỏi về các tình trạng sức khỏe kèm theo, các loại thuốc sử dụng và mức độ căng thẳng trong cuộc sống.
• Chẩn đoán béo phì: Chỉ số BMI sẽ được sử dụng để đánh giá về khối lượng cơ thể tương quan với chiều cao của người bệnh. Chỉ số BMI từ 30 trở lên được coi là béo phì, BMI càng cao thì càng làm tăng nguy cơ sức khỏe. Ngoài ra bác sĩ có thể sử dụng kích thước vòng eo (chu vi eo) để đánh giá mức độ chất béo tích tụ dưới da và cả mỡ nội tạng điều làm gia tăng nguy cơ bệnh tim và đái tháo đường. Phụ nữ có vòng eo lớn hơn 89cm và nam giới có vòng eo trên 102cm có thể gặp nhiều rủi ro sức khoẻ hơn so với người bình thường.

Thông thường, người được chẩn đoán béo phì cũng cần kiểm tra các vấn đề về sức khỏe kèm theo như huyết áp cao, cholesterol cao, tuyến giáp hoạt động kém và các vấn đề gan, đái tháo đường.

2. Phác đồ điều trị béo phì

Mục tiêu chính trong điều trị béo phì là đạt được và duy trì cân nặng khoẻ mạnh. Điều này sẽ cải thiện sức khoẻ tổng thể và giảm nguy cơ phát triển các biến chứng liên quan đến béo phì. Mục tiêu điều trị ban đầu thường là giảm cân vừa phải (khoảng 5-10% tổng trọng lượng cơ thể). Tất cả các phương pháp giảm cân đều sẽ yêu cầu người bệnh thay đổi thói quen ăn uống và năng động hơn, cụ thể như sau:

Thay đổi chế độ ăn:

• Giảm lượng calo và ăn uống lành mạnh là chìa khoá trong việc điều trị béo phì. Mặc dù có thể bắt gặp những cách giảm cân nhanh chóng khác nhưng việc giảm cân đều đặn trong thời gian thích hợp vẫn được coi là cách giảm cân an toàn và có thể duy trì lâu dài.
• Lượng calo thông thường mà người trưởng thành cần là khoảng 1200-1500 calo với nữ giới và 1500-1800 calo với nam giới. Từ đó bạn có thể xác định mức calo thâm hụt phù hợp với bản thân.
• Lựa chọn các loại thực phẩm ít calo như trái cây, rau quả giúp bạn no bụng hơn mà vẫn giữ được mức calo tiêu thụ ổn định.
• Ăn nhiều thực phẩm lành mạnh như protein nạc (đậu, cá, thịt nạc), trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt.
• Hạn chế ăn muối và đường.
• Ăn một lượng nhỏ chất béo và đảm bảo là nguồn chất béo tốt cho sức khoẻ như dầu oliu, dầu hạt cải, dầu hạt.
• Hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu carbohydrate hoặc nhiều chất béo.

Tập thể dục và vận động:

• Những người mắc bệnh béo phì cần hoạt động thể chất với cường độ vừa phải ít nhất 150 phút mỗi tuần. Điều này giúp ngăn ngừa tăng cân thêm hoặc duy trì mức giảm cân. Có thể bạn sẽ cần tăng dần số lượng bài tập khi sức bền và thể lực được cải thiện.
• Cố gắng di chuyển liên tục kể cả trong hoạt động hàng ngày như đi bộ, leo cầu thang, làm vườn.

Thay đổi hành vi:

• Nói chuyện với chuyên gia sức khỏe tâm thần giúp giải quyết các vấn đề về cảm xúc và hành vi liên quan đến việc ăn uống. Các buổi trị liệu này có thể giúp bạn hiểu lý do tại sao mình ăn quá nhiều hoặc học những cách lành mạnh đối phó với lo lắng trong cuộc sống. Ngoài ra bạn còn có thể được tư vấn theo dõi chế độ ăn uống, vận động cũng như hiểu về các yếu tố kích thích ăn uống, đối phó với cảm giác thèm ăn.
• Tham gia vào các nhóm hỗ trợ, những người hiểu về khó khăn trong quá trình giảm cân và nhận sự hỗ trợ của họ. Các chương trình chăm sóc sức khỏe định kỳ tại địa phương cũng rất hữu ích để bạn tham gia và theo dõi sức khỏe thường xuyên.

Thuốc giảm cân:

• Thuốc giảm cân cần được sử dụng cùng với chế độ ăn kiêng, tập thể dục và thay đổi hành vi chứ không dùng để thay thế cho các phương pháp giảm cân khác.
• Trước khi uống thuốc bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để xem xét tiền sử sức khoẻ và các tác dụng phụ có thể xảy ra.
• Thuốc giảm cân có thể không có tác dụng với tất cả mọi người và tác dụng có thể giảm dần theo thời gian. Khi ngừng dùng thuốc giảm cân, người bệnh có thể tăng lại phần lớn hoặc toàn bộ cân nặng đã giảm.

Phẫu thuật giảm cân:

• Phẫu thuật nội soi cắt dạ dày: Việc khâu vào dạ dày để giảm lượng thức ăn và chất lỏng mà dạ dày có thể chứa cùng một lúc. Theo thời gian, việc ăn uống ít hơn sẽ giúp người bình thường giảm cân.
• Đặt bóng dạ dày: Là kỹ thuật đặt một quả bóng nhỏ vào dạ dày, sau đó quả bóng được đổ đầy nước để giảm bớt không gian trong dạ dày, nhờ đó bạn sẽ cảm thấy no khi ăn ít thức ăn hơn. Bóng dạ dày chỉ được đặt trong tối đa 6 tháng và sau đó được lấy ra bằng ống nội soi.
• Phẫu thuật đặt đai dạ dày có điều chỉnh: Một dải bơm hơi được đặt xung quanh bên ngoài dạ dày sẽ chia nó thành hai túi khiến không gian trong dạ dày nhỏ hơn.
• Phẫu thuật cắt dạ dày giảm cân: Một phần của dạ dày sẽ được cắt bỏ, tạo ra bể chứa thức ăn nhỏ hơn. Đây là phẫu thuật ít phức tạp hơn phẫu thuật cắt dạ dày thông thường.

3. Theo dõi điều trị béo phì như thế nào?

Có thể thấy tùy thuộc vào thể trạng, bệnh lý nền, khả năng kiểm soát chế độ ăn và khả năng vận động mà phác đồ điều trị béo phì cũng đa dạng theo từ thay đổi lối sống, điều trị nội khoa cho đến phẫu thuật. Tuy nhiên, dù sử dụng phương pháp điều trị nào thì giảm cân cũng sẽ thay đổi hệ thống cân bằng của cơ thể, khiến người bệnh có cảm giác đói, thèm ăn từ đó bệnh nhân có khuynh hướng ăn nhiều hơn và tăng cân trở lại. Vì vậy, trong quá trình theo dõi điều trị béo phì, quản lý lượng calo nạp vào cơ thể và chất lượng thực phẩm tiêu thụ là rất quan trọng.

Ngược lại, có những người áp dụng chế độ ăn giảm cân rất cực đoan như ăn kiêng, dùng thuốc, tập luyện khiến cơ thể đứng trước nguy cơ gặp phải biến chứng nguy hại điển hình như tổn thương tim mạch, xương khớp, tiêu hoá, tâm lý, hệ thần kinh, chức năng gan thận. Vì vậy việc điều trị béo phì cần phối hợp nhiều chuyên khoa như nội tiết, dinh dưỡng, phục hồi chức năng và tâm lý để cải thiện cân nặng và chất lượng cuộc sống.

Các phương pháp phẫu thuật điều trị béo phì mặc dù được công nhận nhưng chỉ áp dụng cho người bệnh có BMI trên 35 (đối với người châu Á) tuy nhiên khả năng tăng cân trở lại vẫn có thể xảy ra nếu bạn không tuân thủ điều trị sau phẫu thuật. Chính vì vậy việc theo dõi điều trị béo phì cần được quan tâm đúng mức, bao gồm cả đánh giá chế độ ăn, vận động, nghỉ ngơi và thoải mái tinh thần qua đó mới giúp người bệnh giảm cân bền vững.

 Ngày nay, nếu muốn giảm cân hiệu quả, bạn có thể tham khảo liệu pháp tiêu hao năng lượng. Phương pháp này sử dụng vitamin & khoáng chất để thúc đẩy sự chuyển hóa mỡ theo cơ chế tự nhiên, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Trước khi thực hiện, bạn sẽ được đánh giá sức khỏe tổng thể và bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ giảm cân phù hợp với từng người dựa trên kết quả xét nghiệm cơ bản như xét nghiệm máu, chỉ số khối cơ thể (BMI). Trong suốt quá trình thực hiện liệu trình sẽ luôn có bác sĩ theo sát, lên kế hoạch dinh dưỡng và tập luyện phù hợp với thể trạng của từng người.