Điều gì khiến khả năng ghi nhớ của não bộ bị kém?

1. Thế nào là khả năng ghi nhớ kém?

Trí nhớ được hình thành, bồi đắp thông qua quá trình ghi nhớ của não bộ. Về cơ bản, quá trình đó sẽ bao gồm các bước:

• Bước 1: Tiếp nhận thông tin.
• Bước 2: Xử lý, mã hóa thông tin.
• Bước 3: Đưa và lưu thông tin lên vỏ não.
• Bước 4: Tái hiện và sử dụng lại thông tin đấy.

Khả năng ghi nhớ kém thể hiện có vấn đề ở bước 3, theo đó khả năng lưu thông tin vào vỏ não bị ảnh hưởng, giảm sút. Khi gặp phải tình trạng này, người bệnh có thể có những biểu hiện như:

• Quên những điều mình đã nói. Dẫn đến việc lặp lại nhiều lần các câu hỏi hay câu chuyện;
• Hay quên các vị trí đồ đạc, các sự kiện đã xảy ra;
• Gặp khó khăn trong việc ghi nhớ những thông tin, kiến thức mới;
• Thường xuyên lơ đãng, mất tập trung khi làm việc, học tập;
• Gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch, giải đố, tính toán;
• Hay nhầm lẫn về các mốc thời gian;
• Mất phương hướng, khó định hướng địa điểm;
• Thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng, tâm trạng thất thường;
• Khó kiểm soát lời nói, hành vi.

Ban đầu, bệnh nhân có thể quên những việc vừa mới xảy ra. Tuy nhiên nếu để bệnh nặng hơn, họ có thể phải đối mặt với nhiều nguy cơ mất cân bằng trong cuộc sống do chứng sa sút trí tuệ. Trong đó thường gặp nhất là bệnh Alzheimer.

2. Các nguyên nhân gây khả năng ghi nhớ kém

Vậy đâu là nguyên nhân ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ bộ não? Dưới đây là 6 yếu tố chính:

2.1. Khả năng ghi nhớ bộ não giảm do tuổi tác

Tuổi tác là 1 trong những yếu tố hàng đầu gây ra tình trạng suy giảm trí nhớ. Đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng bộ não có khoảng 100 tỷ tế bào thần kinh và chúng liên kết với nhau bởi hàng tỷ khớp thần kinh. Tuy nhiên, từ sau tuổi 25, trung bình cứ mỗi ngày có khoảng 3000 tế bào thần kinh chết đi mà không có sự sản sinh thêm. Quá trình thoái hóa này khiến cho khả năng ghi nhớ của não dần suy yếu. 

2.2. Khả năng ghi nhớ bộ não giảm do bệnh tật

Một số bệnh lý về não như: viêm não, thiếu máu não, đột quỵ… là những nguyên nhân hàng đầu khiến não bộ bị suy giảm chức năng, dẫn tới khả năng ghi nhớ kém. Người lớn tuổi có nguy cơ cao mắc các bệnh lý khiến chức năng não bị suy giảm. 

Mặt khác, sự thoái hóa hoặc những sự cố làm tổn thương não bộ (chấn thương sọ não, tai nạn, mất trí nhớ, thiếu oxy lên não…) cũng có thể làm khả năng ghi nhớ ở vỏ não bị ngưng trệ. 

2.3. Khả năng ghi nhớ bộ não giảm do căng thẳng kéo dài

Cuộc sống hối hả khiến những căng thẳng, áp lực trong công việc gia tăng làm phát triển các gốc tự do, làm hư hại đến các tế bào thần kinh. Đi kèm với đó là những vấn đề về tâm lý như: hội chứng rối loạn lo âu, trầm cảm… 

Căng thẳng cũng khiến bệnh nhân giảm tốc độ phản ứng với sự vật, sự việc, khó tập trung suy nghĩ. Họ dễ phân tán tư tưởng và giải quyết vấn đề chậm chạp. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ dẫn tới suy giảm chức năng của não bộ và khả năng ghi nhớ não bị ảnh hưởng.

2.4. Khả năng ghi nhớ kém do thiếu ngủ

Giấc ngủ chất lượng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe tổng thể. Khi ngủ đủ giấc, cơ thể và tâm trí sẽ được nghỉ ngơi và phục hồi. Quãng thời gian này không chỉ giúp phục hồi các tế bào và mô mà còn tăng cường khả năng ghi nhớ và lưu trữ của não.

Nếu thiếu ngủ kéo dài, những ký ức của bạn sẽ không đến được vỏ não trước trán, có thể gây mất trí nhớ ngắn hạn. Để phòng tránh điều này, bạn nên sắp xếp thời gian ngủ ít nhất 7-8 giờ/ngày để đảm bảo khả năng ghi nhớ và hạn chế sự suy giảm nhận thức.

2.5. Khả năng ghi nhớ kém do chế độ dinh dưỡng không hợp lý

Các chuyên gia thần kinh gợi ý chúng ta nên tăng cường bổ sung Vitamin B1 (thiamin) thông qua chế độ ăn uống vì chất này giúp sản xuất các dẫn truyền thần kinh. 

Chúng tác động lớn đến tâm trạng, trí nhớ, khả năng chuyển động, suy nghĩ của con người. Nếu cơ thể thiếu hụt Thiamin trầm trọng, người bệnh có thể mắc Wernicke-Korsakoff, 1 hội chứng rối loạn thần kinh dẫn đến tình trạng mất trí nhớ ngắn hạn và dài hạn.

• Tiêu thụ quá nhiều đường và dầu mỡ cũng khiến bộ não dễ bị thoái hóa, làm giảm khả năng ghi nhớ.
• Các chất gây nghiện, chất kích thích, rượu bia có tác động nhất định đến vùng Hồi Hải mã (Hippocampus) và phần của não đảm nhận chức năng nhận thức. Do vậy, nếu lạm dụng các chất này có thể khiến trí nhớ của bạn kém dần đi.

2.6. Thay đổi nội tiết tố gây suy giảm trí nhớ mất tập trung

Sự thay đổi nội tiết tố (hormones) trong cơ thể có tác động mạnh mẽ lên não bộ. Lượng Estrogen thay đổi có thể dẫn đến rối loạn hoạt động của các tế bào thần kinh ở não, đặc biệt là các trung khu phụ trách ghi nhớ, xử lý thông tin. 

Đối với phụ nữ mang thai, nồng độ estrogen trong cơ thể có xu hướng tăng cao trong 6 tháng đầu, giảm dần trong 3 tháng cuối và tiếp tục giảm trong 3 tháng hậu sinh. Do vậy, phụ nữ sau sinh rất dễ gặp phải tình trạng suy giảm trí nhớ. 

3. Cách cải thiện khả năng ghi nhớ kém

Để phòng ngừa tình trạng suy giảm nhận thức, mất trí nhớ, chúng ta nên chủ động nhận diện sớm các dấu hiệu và đi khám khi cần thiết. Việc này giúp bạn biết được chính xác nguyên nhân, mức độ bệnh và có hướng điều trị đúng đắn.

Ngoài việc sử dụng các thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh nên thực hiện các biện pháp cải thiện - tăng cường trí nhớ qua các hoạt động sau:

• Rèn luyện trí não: Thường xuyên chơi các trò giải đố, tính toán, ghép hình…
• Tập thể dục hàng ngày: Tập thể dục hay chơi thể thao rất có ích đối với sức khỏe não bộ. Bạn nên tập tối thiểu 30 phút/ngày để não bộ khỏe mạnh hơn.
• Thiền: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiền định không chỉ giúp cải thiện tâm trạng, giảm các dấu hiệu thoái hóa não mà còn giúp củng cố trí nhớ ngắn hạn lẫn dài hạn.
• Ngủ đủ giấc sẽ giúp não bộ được nghỉ ngơi đúng mức, ngăn ngừa tình trạng suy giảm trí nhớ.
• Thiết lập chế độ dinh dưỡng hợp lý: Cắt giảm lượng đường trong khẩu phần, hạn chế calo, không tiêu thụ rượu bia, chất kích thích. 
• Ăn sôcôla đen: Thành phần flavonoid có trong cacao giúp tăng cường chức năng não. 

Hi vọng những thông tin ở trên đã giúp bạn hiểu hơn về những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ của não bộ. Suy giảm trí nhớ, mất tập trung… đều tác động không nhỏ đến sức khỏe, công việc và đời sống của bạn. Do vậy hãy chủ động phòng tránh điều này bằng cách thiết lập lối sống khoa học, tích cực và chủ động thăm khám thường xuyên.

Nguồn: www.dyslexiaida.org - www.bvnguyentriphuong.com.vn