Chất béo chuyển hóa: Rắc rối kép!

1. Chất béo chuyển hóa là gì?

Chất béo chuyển hóa trong cơ thể luôn diễn ra mỗi khi có thực phẩm được nạp vào. Tuy nhiên với y học chất béo chuyển hóa là một phương trình hóa học phản ứng giữa cơ thể và thực phẩm. Khi chất béo chuyển hóa quy trình đó được gọi là quá trình hidro hóa. Hidro có thể gây ra tình trạng làm chuyển hóa trạng thái của chất béo. Cụ thể là làm đông đặc chất béo dạng lỏng thành dạng rắn. Chất béo chuyển hóa có thể sản xuất từ dầu công nghiệp thông qua bổ sung liên kết hidro. Với chất béo chuyển hóa tự nhiên có thể tìm thấy trên nhiều động vật có thói quen nhai lại. Như vậy chất béo chuyển hóa là gì? Chất béo chuyển hóa thường là chất béo không bão hòa có thể được lấy từ thực vật hoặc động vật. Chất béo chuyển hóa là sản phẩm có thể nhân tạo. Chất béo chuyển hóa tốt hay xấu phụ thuộc và cách sử dụng và loại chất béo sử dụng. Tuy nhiên hầu hết các quan điểm thường cho là chất béo chuyển hóa không tốt cho sức khỏe nhưng chưa thể chứng minh cụ thể nguyên nhân. Theo đó hai dạng chất béo tự nhiên và chất béo nhân tạo được phân tích so sánh. Chất béo chuyển hóa tốt thường được tìm thấy ở tự nhiên còn nhân tạo có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ do chúng bị can thiệp về thành phần hóa học.

Chất béo chuyển hóa được sản xuất trong công nghiệp đã bổ sung hidro giúp liên kết tăng thêm nhưng lại được cho là tác nhân gây ra bệnh tim mạch. Nguyên nhân được xác định ở hiện tại là do người dùng chất béo chuyển hóa công nghiệp có nguy cơ tăng cao cholesterol xấu. Từ đó xuất hiện nguy cơ kháng insulin và mắc bệnh tiểu đường.

2. Chất béo chuyển hóa từ thức ăn do cách chế biến và sử dụng

Chất béo chuyển hóa xuất hiện trong các thực phẩm hàng ngày và liên tục biến đổi. Tuy nhiên do một số trường hợp bổ sung nhiều chất béo chuyển hóa công nghiệp nên khó đánh giá lượng chất béo cũng như ảnh hưởng của chất béo. Với thực phẩm có thể xác định ảnh hưởng từ chất béo chuyển hóa khi chế biến và sử dụng:

• Những thực phẩm được chế biến dùng ăn nhanh hoặc chứa nhiều chất béo không có lợi như bánh ngọt sẽ gây ra hấp thụ chất béo chuyển hóa xấu.
• Thực phẩm được làm nóng nhiều lần trước khi sử dụng
• Các sản phẩm đông lạnh có thể tồn tại chất béo
• Các loại bột sử dụng làm bánh hay chiên rán ẩn chứa chất béo
• Kem hay bơ làm từ thực vật

Sử chuyển hóa của chất béo ngoài do phản ứng với cơ thể thì cũng chịu ảnh hưởng từ nhiệt độ. Chất béo chuyển hóa tốt có nhiệt độ hóa lỏng thấp trong khi đó chất béo chuyển hóa xấu lại hóa lỏng ở nhiệt độ cao. Do đó, chất béo chuyển hóa tốt thường được khuyến khích dùng nhiều hơn để tránh tích tụ mỡ thừa khó tiêu thụ. Với ảnh hưởng do chuyển hóa, chất béo chuyển hóa xấu có thể vô tình được biến đổi từ chất béo chuyển hóa tốt. Do đó sử dụng thực phẩm như thế nào cũng là vấn đề đáng quan tâm. Người dùng nên hạn chế đun nấu nhiệt cao hay chế biến hâm nóng nhiều lần để tránh biến đổi chất béo đồng thời hạn chế hao hụt dinh dưỡng từ thực phẩm cho cơ thể.

3. Làm sao để hạn chế rắc rối kép với chất béo chuyển hóa?

Chất béo chuyển hóa tốt hay xấu còn phụ thuộc nhiều vào cơ địa và cách dùng thực phẩm ở mỗi cá nhân. Khả năng trao đổi chất từng người có thể là nguyên nhân làm cho sự chuyển hóa không diễn ra giống nhau và cần được phân tích đánh giá chi tiết để hạn chế rắc rối kép do chất béo chuyển hóa gây ra. Trước tiên là bản thân người sử dụng thực phẩm nên hạn chế chọn chất béo chuyển hóa nhân tạo. Nguồn chất béo này không được khuyến khích, do đó chỉ sử dụng khi thực sự cần thiết với một lượng nhỏ để chất béo đó không vượt quá 10% tổng nhu cầu chất béo mỗi ngày của cơ thể. Các thực phẩm chứa chất béo chuyển hóa tốt nên được sử dụng nhiều hơn để bổ sung dinh dưỡng và năng lượng. Nhóm thực phẩm này có thể là thực vật siêu dinh dưỡng và cá béo. Tùy theo tình trạng dinh dưỡng cơ thể mỗi người sẽ đưa ra lựa chọn khác nhau để phù hợp với sự chuyển hóa.

Đôi khi người mới áp dụng chế độ ăn bổ sung chất béo lành mạnh sẽ không nắm hết về cơ thể cũng như nguồn dinh dưỡng. Bản thân người mới thực hiện thay đổi chế độ dinh dưỡng nên tham khảo qua ý kiến chuyên gia để được tư vấn và hỗ trợ đánh giá tổng quan về khả năng hấp thụ cơ thể. Chất béo chuyển hóa tốt hay xấu không thể khẳng định được vì có khá nhiều dạng chất béo chuyển hóa. Bản thân chất béo được phân chia thành nhóm tốt và xấu. Tuy vậy người sử dụng có thể dựa theo những hiểu biết và trao đổi cùng chuyên gia để xác định nhu cầu sử dụng chất béo chuyển hóa của cơ thể và bổ sung đúng cách giúp nâng cao hệ miễn dịch cùng sức khỏe của bản thân.