Các lý do gây mất ngủ thường gặp nhất

1.Mất ngủ là gì? Các lý do gây mất ngủ

Mất ngủ là một chứng rối loạn giấc ngủ ảnh hưởng đến 35% người trưởng thành. Mất ngủ có thể gây ra nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe. Mất ngủ là khi bạn ngủ không đủ, ngủ không ngon hoặc khó ngủ hoặc khó ngủ. 

Những lý do mất ngủ phổ biến bao gồm tình trạng căng thẳng, thời gian ngủ thất thường, thói quen ngủ kém, rối loạn sức khỏe tâm thần, bệnh tật, các bất thường về thần kinh và rối loạn giấc ngủ cụ thể. Đối với nhiều người, sự kết hợp của những lý do gây mất ngủ này có thể gây ra và làm trầm trọng thêm chứng mất ngủ.

Không phải tất cả chứng mất ngủ đều giống nhau; mọi người có thể gặp tình trạng này theo những cách khác nhau. Mức độ ảnh hưởng của chứng mất ngủ đến một người có thể khác nhau đáng kể dựa trên nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và mức độ ảnh hưởng bởi các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn.

Cơ thể con người chúng ta cần ngủ vì nhiều lý do, các chuyên gia về sức khỏe cho rằng, khi bạn không ngủ đủ giấc, điều đó có thể gây ra tình trạng thiếu ngủ dẫn đến tăng cảm giác khó chịu và khiến bạn không thể hoạt động tốt nhất.

​Dưới đây là những lý do gây mất ngủ:

2.1. Mất ngủ do vấn đề bệnh lý

Rối loạn sức khỏe tâm thần

Các tình trạng rối loạn sức khỏe tâm thần như lo lắng, trầm cảm và rối loạn lưỡng cực thường xuyên lý do bị mất ngủ. Những vấn đề sức khỏe này gây ra các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến giấc ngủ. Các nghiên cứu gần đây đã ước tính rằng 40% số người bị mất ngủ có lý do bị mất ngủ liên quan đến sức khỏe tâm thần.

Những tình trạng này có thể kích động những suy nghĩ tiêu cực lan tỏa và sự hưng phấn tinh thần dẫn đến rối loạn giấc ngủ. Ngoài ra, giấc ngủ kém có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm các tình trạng hiện có dẫn đến chứng mất ngủ. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, chứng mất ngủ làm trầm trọng thêm các dấu hiệu triệu chứng rối loạn tâm trạng và lo âu, thậm chí làm tăng nguy cơ tự tử đối với những người bị trầm cảm.

Bệnh tật và nỗi đau thể chất

Hầu như bất kỳ tình trạng bệnh lý nào gây đau đều có thể làm gián đoạn giấc ngủ và là lý do bị mất ngủ. Khi cơn đau tăng lên làm tăng căng thẳng và khó ngủ. Nếu bạn bị đau khi nằm trên giường, điều quan trọng là chọn loại nệm tốt nhất cho nhu cầu, vì những chiếc giường có khả năng giảm áp lực tốt có thể làm dịu những cơn đau.

Các biến chứng về sức khỏe liên quan đến bệnh tiểu đường loại 2 có thể là một lý do bị mất ngủ. Đau do bệnh thần kinh ngoại biên, nhu cầu uống nước và đi tiểu thường xuyên hơn, đồng thời lượng đường trong máu thay đổi nhanh chóng có thể làm gián đoạn giấc ngủ. Ngoài ra còn có mối tương quan giữa bệnh tiểu đường và các tình trạng sức khỏe khác được biết là gây cản trở giấc ngủ bao gồm chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn và trầm cảm.

Các loại bệnh tật gây tăng cảm giác đau bao gồm đau sau phẫu thuật, các bệnh lý liên quan đến hệ hô hấp hoặc hệ thần kinh, có thể gây khó ngủ, mất ngủ ngắn hạn hoặc mãn tính.

Các vấn đề về thần kinh

Các vấn đề sức khỏe liên quan đến thần kinh ảnh hưởng đến não, bao gồm rối loạn thoái hóa thần kinh và phát triển thần kinh là lý do bị mất ngủ thường gặp.

Các rối loạn thoái hóa thần kinh như chứng mất trí nhớ và bệnh mất trí nhớ Alzheimer, có thể làm mất nhịp sinh học và nhận thức của một người về các tín hiệu hàng ngày điều khiển chu kỳ ngủ và thức. Sự nhầm lẫn vào ban đêm có thể làm chất lượng giấc ngủ giảm xuống rõ rệt.

Các rối loạn phát triển thần kinh như rối loạn tăng động giảm chú ý có thể gây ra tình trạng tăng động khiến khó có được giấc ngủ cần thiết. Vấn đề về giấc ngủ thường gặp ở trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ và có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành.

Rối loạn giấc ngủ cụ thể

Rối loạn giấc ngủ cụ thể cũng có thể là một trong những lý do mất ngủ. Chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn, gây ra nhiều lần ngừng thở và gián đoạn giấc ngủ tạm thời, ảnh hưởng đến 20% số người và có thể là yếu tố cơ bản gây ra chứng mất ngủ và buồn ngủ ban ngày.

Hội chứng chân không yên là lý do bị mất ngủ do gây ra cảm giác thôi thúc mạnh mẽ cử động chân. Những hành vi bất thường trong khi ngủ, được gọi là chứng mất ngủ, có thể cản trở giấc ngủ. Một số ví dụ về chứng mất ngủ dạng này bao gồm mộng du, ác mộng và tê liệt khi ngủ.

2.2. Mất ngủ không do nguyên nhân bệnh lý

Tình trạng căng thẳng kéo dài

Tình trạng căng thẳng kéo dài có thể gây ra các phản ứng trong cơ thể, gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Phản ứng căng thẳng này có thể xuất phát từ công việc, trường học và các mối quan hệ xã hội. Việc phải đối mặt với những tình huống đau thương có thể tạo ra căng thẳng mãn tính, bao gồm cả chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD).

Phản ứng vật lý của cơ thể đối với căng thẳng góp phần gây ra tình trạng hưng phấn quá mức và căng thẳng tinh thần cũng có thể gây ra tác động tương tự. Đồng thời, việc không thể ngủ ngon cũng gây căng thẳng làm cho tình trạng mất ngủ càng trầm trọng hơn.

Các nhà nghiên cứu tin rằng, một số cá nhân dễ bị ảnh hưởng bởi các vấn đề về giấc ngủ do căng thẳng hơn. Những người này được coi là có “phản ứng khi ngủ” cao, có liên quan đến các vấn đề khác ảnh hưởng đến giấc ngủ cũng như sức khỏe thể chất và tinh thần của họ.

Do các loại thuốc đang sử dụng

Việc sử dụng các loại thuốc để điều trị các bệnh khác cũng có thể xem là một trong những lý do bị mất ngủ. Các loại thuốc bao gồm thuốc huyết áp, thuốc chống hen suyễn và thuốc chống trầm cảm. Các loại thuốc này có thể gây cảm giác buồn ngủ vào ban ngày và làm thay đổi lịch trình ngủ.

Không chỉ dùng thuốc có thể làm gián đoạn giấc ngủ. Khi ai đó ngừng sử dụng các loại thuốc này thì hiện tượng cai thuốc hoặc các phản ứng khác của cơ thể có thể gây ra khó ngủ.

Thời gian ngủ không đều đặn

Đồng hồ bên trong cơ thể, được gọi là nhịp sinh học, tuân theo mô hình ngày và đêm hàng ngày. Trên thực tế, nhiều người có lịch ngủ khiến nhịp sinh học của họ bị sai lệch.

Ở một số người, nhịp sinh học có thể bị lệch về phía trước hoặc phía sau mà không có nguyên nhân rõ ràng, dẫn đến khó khăn dai dẳng về thời gian ngủ và chất lượng giấc ngủ nói chung.

Lối sống sinh hoạt

Những thói quen và thói quen không lành mạnh liên quan đến lối sống, đồ ăn thức uống có thể là một trong những lý do bị mất ngủ. Lối sống sinh hoạt khác nhau có thể gây ra vấn đề về giấc ngủ, bao gồm:

• Giữ cho não được kích thích đến tận khuya như làm việc muộn, chơi trò chơi điện tử hoặc sử dụng các thiết bị điện tử khác.
• Ngủ trưa muộn có thể làm mất thời gian ngủ và khiến khó ngủ vào ban đêm.
• Ngủ muộn hơn để bù đắp cho giấc ngủ đã mất có thể làm rối loạn đồng hồ bên trong cơ thể và gây khó khăn cho việc thiết lập lịch trình ngủ lành mạnh.
• Sử dụng giường cho các hoạt động ngoài giấc ngủ có thể tạo ra mối liên hệ tinh thần giữa chiếc giường và sự tỉnh táo.
• Chế độ ăn uống chưa hợp lý cũng là lý do bị mất ngủ: Ăn nhiều bữa và thức ăn cay có thể gây khó khăn cho quá trình tiêu hóa và có khả năng gây ra các vấn đề về giấc ngủ khi ăn vào buổi tối muộn.
• Sử dụng các chất kích thích như caffeine, rượu và nicotine: Caffeine là một chất kích thích có thể tồn tại trong cơ thể nhiều giờ gây ra khó ngủ hơn và có khả năng gây mất ngủ khi sử dụng vào buổi chiều và buổi tối. Nicotine là một chất kích thích khác gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ. Rượu có thể khiến giấc ngủ trở nên tồi tệ hơn bằng cách làm rối loạn chu kỳ giấc ngủ và khiến giấc ngủ bị gián đoạn, không thể phục hồi.

Tuổi tác

Căng thẳng, bệnh tật về thể chất, các vấn đề về sức khỏe tâm thần và thói quen ngủ kém có thể gây mất ngủ ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, thanh thiếu niên có thể đặc biệt dễ bị căng thẳng từ trường học, công việc và nghĩa vụ xã hội. Chứng mất ngủ được ước tính sẽ ảnh hưởng đến 23,8% thanh thiếu niên. Những thay đổi về mặt sinh học ảnh hưởng đến lịch ngủ muộn hơn, kiểu “cú đêm”.

Mất ngủ cũng xảy ra ở 30-48% người lớn tuổi. Người cao tuổi có chất lượng giấc ngủ kém hơn và thường nhạy cảm hơn với các dấu hiệu triệu chứng mất ngủ do tình trạng sức khỏe mãn tính, sự cô lập với xã hội và việc sử dụng thuốc theo đơn để điều trị bệnh. 

 Trong thời gian mang thai 

Nhiều yếu tố có thể là lý do bị mất ngủ ở thời kỳ mang thai, cụ thể như sau:

• Khó chịu: Trọng lượng tăng lên và thành phần cơ thể thay đổi có thể ảnh hưởng đến tư thế và sự thoải mái trên giường.
• Hơi thở bị gián đoạn: Sự phát triển của tử cung gây áp lực lên phổi, gây ra các vấn đề về hô hấp khi ngủ. Sự thay đổi nội tiết tố có thể làm tăng chứng ngáy và nguy cơ ngưng thở khi ngủ bao gồm những cơn ngưng thở ngắn.
• Trào ngược dạ dày: Tiêu hóa chậm hơn có thể gây ra tình trạng trào ngược dạ dày thực quản gây rối loạn vào buổi tối.
• Tiểu đêm: Tần suất đi tiểu nhiều hơn có thể khiến bạn phải ra khỏi giường để đi vệ sinh.
• Hội chứng chân không yên: Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được biết, nhưng phụ nữ mang thai có nguy cơ mắc hội chứng này cao hơn ngay cả khi họ chưa từng có triệu chứng trước khi mang thai.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, hơn một nửa số phụ nữ mang thai gặp vấn đề về giấc ngủ liên quan đến chứng mất ngủ. Trong ba tháng đầu, bà bầu thường ngủ tổng số giờ nhiều hơn nhưng chất lượng giấc ngủ lại giảm sút. Sau tam cá nguyệt đầu tiên, tổng thời gian ngủ giảm đi và vấn đề về giấc ngủ nghiêm trọng nhất xảy ra trong tam cá nguyệt thứ ba.

3.Xác định lý do gây mất ngủ có giúp phòng ngừa được không?

Câu hỏi đặt ra là sau khi đã xác định những những lý do mất ngủ thì có dự phòng được tình trạng này như thế nào? Một số biện pháp và lời khuyên có thể giúp kiểm soát chứng mất ngủ, bao gồm:

3.1. Những thay đổi về lối sống

• Đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm, thiết lập một thói quen.
• Tránh sử dụng bất kỳ thiết bị nào có màn hình ngay trước khi đi ngủ. Ví dụ, bắt đầu thư giãn một giờ trước khi đi ngủ bằng cách đi tắm.
• Để điện thoại và các thiết bị điện tử khác bên ngoài phòng ngủ.
• Đảm bảo nhiệt độ phòng ở mức dễ chịu trước khi đi ngủ.
• Sử dụng rèm cản sáng hoặc rèm cửa để làm tối căn phòng.

3.2. Thay đổi về thói quen ăn uống

• Tránh đi ngủ lúc đói và ăn nhẹ lành mạnh trước khi đi ngủ nếu cần thiết.
• Tránh ăn một bữa ăn quá no trong vòng 2 đến 3 giờ trước khi đi ngủ.
• Hạn chế uống caffeine và rượu, đặc biệt là vào thời điểm buổi tối và ban đêm.
• Chế độ ăn uống lành mạnh, đa dạng để tăng cường sức khỏe tổng thể.

3.3. Các vấn đề sức khỏe khác

• Nếu bạn bị trào ngược axit hoặc ho thì có thể nâng cao phần thân trên bằng một hoặc nhiều chiếc gối bổ sung.
• Tham khảo ý kiến của bác sĩ về cách kiểm soát cơn ho, cơn đau và bất kỳ triệu chứng nào khác ảnh hưởng đến giấc ngủ.

3.4. Một số biện pháp khác

• Tập thể dục thường xuyên nhưng thời gian xa giấc ngủ cụ thể là trước 4 giờ khi đi ngủ.
• Thực hiện các bài tập thở và thư giãn, đặc biệt là thời gian trước khi ngủ.
• Tìm thứ gì đó giúp bạn ngủ ngon như nghe nhạc êm dịu hoặc đọc sách.
• Cố gắng không ngủ trưa trong ngày, ngay cả khi cảm thấy buồn ngủ.
• Đi khác bác sĩ nếu nghi ngờ bản thân đang gặp phải bất kỳ vấn đề sức khỏe tâm thần nào như lo lắng quá mức.

4.Các điểm cần lưu ý để tránh mất ngủ

Một số lý do bị mất ngủ có thể phòng ngừa được, trong khi những lý do bị mất ngủ khác có thể xảy ra vì những lý do chưa được hiểu rõ. Mặc dù không thể ngăn chặn hoàn toàn chứng mất ngủ nhưng có bạn có thể thực hiện một số thay đổi để tạo giấc ngủ sinh lý.

Một số điều quan trọng nhất bạn có thể làm để cải thiện chứng mất ngủ và giấc ngủ nói chung xoay quanh việc vệ sinh giấc ngủ, bao gồm:

• Đặt và tuân theo lịch trình ngủ: Đối với hầu hết mọi người, điều tốt nhất có thể làm cho cơ thể và nhu cầu giấc ngủ là tạo ra một thói quen. Bạn có thể lên giờ đi ngủ và tuân thủ chặt chẽ nhất có thể, kể cả vào cuối tuần, ngày lễ, kỳ nghỉ, v.v. Cố gắng không ngủ trưa vào chiều muộn hoặc đầu giờ tối, vì những điều này có thể ảnh hưởng đến chu kỳ giấc ngủ.
• Dành thời gian để thư giãn: Xây dựng khoảng thời gian đệm giữa thời điểm bạn hoàn thành công việc trong ngày và thời điểm đi ngủ. Điều đó có thể giúp bạn có được trạng thái tinh thần phù hợp để ngủ. 
• Thoải mái: Cảm giác thoải mái là rất quan trọng nếu muốn nâng cao chất lượng giấc ngủ. Môi trường ngủ phù hợp bao gồm ánh sáng, âm thanh và nhiệt độ. 
• Không sử dụng các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ: Các thiết bị này có  các loại ánh sáng đánh lừa bộ não rằng bây giờ không phải là ban đêm. Điều đó có thể làm gián đoạn việc giải phóng các chất hóa học báo cho não và cơ thể rằng đã đến giờ đi ngủ.
• Chú ý đến bữa ăn tối: Ăn hoặc uống quá nhiều và/hoặc quá muộn vào buổi tối có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ. Ăn hoặc uống một số thứ cũng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, đặc biệt là các sản phẩm có chứa nicotine hoặc những thứ có chứa caffeine hoặc rượu.
• Hoạt động thể chất: Các hoạt động thể chất như đi bộ, tập dưỡng sinh cũng có thể giấc ngủ chất lượng hơn.

Nếu bạn thường xuyên bị khó ngủ, bạn nên đi khám phát hiện bất kỳ vấn đề sức khỏe nào có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, đồng thời, có các phương pháp điều trị hợp lý. 

Hiện nay, liệu pháp tái tạo năng lượng để cải thiện chứng mất ngủ đã và đang được nhiều người tin tưởng lựa chọn. Liệu pháp này giúp bổ sung vitamin cho toàn bộ cơ thể, giảm sự mệt mỏi, cải thiện sức khỏe tinh thần qua đó giúp dễ đi vào giấc ngủ và ngủ sâu giấc hơn. Phương pháp này được thực hiện bằng cách truyền tĩnh mạch các vi hoạt chất (bao gồm: Chất lỏng, các chất điện giải, chất chống oxy hóa, axit amin, vitamin cùng dung dịch truyền độc quyền) tác dụng bổ sung toàn diện vitamin, axit amin và thúc đẩy glutathione qua đó có sức khỏe cho toàn bộ cơ thể. Nhờ đó mà bạn có thể nhanh chóng lấy lại năng lượng tích cực và thoát khỏi tình trạng căng thẳng và stress kéo dài.