Béo phì thay đổi não bộ như thế nào và có khiến bạn khó giảm cân hơn không?

1. Béo phì thay đổi não bộ như thế nào?

Béo phì là một tình trạng mãn tính ảnh hưởng đến hơn 30% người trưởng thành trên toàn thế giới. Nó có liên quan đến một số vấn đề sức khỏe, bao gồm bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường type 2 và một số loại ung thư. Ngoài ra, béo phì cũng có thể có tác động đáng kể đến não hay nói các khác béo phì thay đổi não bộ của bạn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người mắc bệnh béo phì có những thay đổi về cấu trúc và chức năng não có thể dẫn đến các vấn đề về trí nhớ, học tập và ra quyết định. Vậy béo phì thay đổi não bộ của bạn như thế nào?

• Cấu trúc não: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng béo phì có liên quan đến việc giảm thể tích não ở một số vùng nhất định. Những thay đổi này thường được quan sát thấy nhiều nhất ở những khu vực chịu trách nhiệm về trí nhớ, học tập và ra quyết định, chẳng hạn như vùng hồi hải mã và vỏ não trước trán. Ngoài ra, có thể có những thay đổi trong chất trắng của não, ảnh hưởng đến sự giao tiếp giữa các vùng não khác nhau.
• Giảm khối lượng chất xám: Béo phì thay đổi não bộ thông qua việc giảm khối lượng chất xám. Chất xám là phần não chịu trách nhiệm xử lý thông tin và đưa ra quyết định. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người mắc bệnh béo phì đã giảm khối lượng chất xám ở những vùng não liên quan đến các chức năng này.
• Tăng mật độ chất trắng: Chất trắng là một phần của não chịu trách nhiệm truyền thông tin giữa các vùng não khác nhau. Tăng mật độ chất trắng là một dấu hiệu tổn thương chất trắng. Các nghiên cứu đã cho thấy những người mắc bệnh béo phì có nhiều chất trắng hơn những người có cân nặng bình thường.

• Thay đổi cảm giác ăn uống: Béo phì có thể ảnh hưởng đến hệ thống điều khiển chức năng ăn uống của não, hệ thống này liên quan đến việc điều chỉnh hành vi ăn uống và nhận thức về niềm vui khi ăn. Ăn quá nhiều thực phẩm giàu calo có thể dẫn đến thay đổi tín hiệu dopamine, khiến các cá nhân dễ bị nghiện thực phẩm hơn và khiến việc kiểm soát thói quen ăn uống trở nên khó khăn.
• Viêm: Béo phì có liên quan đến tình trạng viêm mãn tính ở mức độ thấp khắp cơ thể, bao gồm cả não. Tình trạng viêm này có thể dẫn đến tổn thương tế bào não và phá vỡ chức năng bình thường của não.
• Mất cân bằng nội tiết tố: Mô mỡ tạo ra nhiều loại hormone khác nhau, bao gồm leptin và adiponectin, đóng vai trò điều chỉnh sự thèm ăn và cân bằng năng lượng. Khi bị béo phì, cơ thể có thể phát triển khả năng đề kháng với các hormone này, dẫn đến rối loạn điều hòa cảm giác thèm ăn và tín hiệu tiêu hao năng lượng trong não.
• Kết nối não bị thay đổi: Kết nối não là cách mà các vùng não khác nhau giao tiếp với nhau. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người mắc bệnh béo phì đã thay đổi kết nối não bộ, điều này có thể dẫn đến các vấn đề về trí nhớ, học tập và ra quyết định.
• Lưu lượng máu và oxy hóa: Béo phì có liên quan đến lưu lượng máu bị suy giảm và giảm oxy hóa ở một số vùng não nhất định. Lưu lượng máu giảm này có thể có tác động tiêu cực đến chức năng não và hiệu suất nhận thức.

Các cơ chế chính xác mà béo phì ảnh hưởng đến não vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Tuy nhiên, người ta cho rằng tình trạng viêm mãn tính và kháng insulin có liên quan đến béo phì có thể đóng một vai trò nào đó. Những tình trạng này có thể dẫn đến tổn thương tế bào não và thay đổi cách thức hoạt động của não.

Những thay đổi trong não do béo phì có thể ảnh hưởng đến hành vi, nhận thức và việc ra quyết định liên quan đến thói quen ăn uống, khiến một số người gặp khó khăn trong việc duy trì cân nặng hợp lý hoặc giảm cân. Điều cần thiết phải hiểu rằng béo phì là một tình trạng phức tạp bị ảnh hưởng bởi các yếu tố di truyền, môi trường và lối sống. Giải quyết bệnh béo phì liên quan đến một cách tiếp cận toàn diện bao gồm điều chỉnh lối sống, thay đổi chế độ ăn uống, hoạt động thể chất và trong một số trường hợp là can thiệp y tế.

Hơn nữa, bằng cách nhận ra tác động của béo phì lên não, các nhà nghiên cứu và chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể phát triển các biện pháp can thiệp có mục tiêu để hỗ trợ các cá nhân thực hiện thay đổi lối sống bền vững và cải thiện sức khỏe tổng thể của họ.

2. Lý do khó giảm cân khi bị béo phì?

Câu hỏi tiếp theo được đặt ra là lý do khó giảm cân khi bị béo phì và liệu nó có liên quan gì đến ảnh hưởng của béo phì lên chức năng não bộ hay không?

Những lý do kể trên đã giải thích phần nào vì sao béo phì thay đổi não bộ, những điều đó cũng là một phần câu trả lời cho câu hỏi lý do khó giảm cân khi bị béo phì. Ngoài ra, vẫn còn một số nguyên nhân khác giải thích cho việc những người bị béo phì thường khó giảm cân như:

• Suy giảm chức năng nhận thức: Một số nghiên cứu cho thấy béo phì có liên quan đến sự thiếu hụt nhận thức, đặc biệt là trong các chức năng điều hành như ra quyết định, kiểm soát xung lực và lập kế hoạch. Những thâm hụt này có thể ảnh hưởng đến khả năng tuân thủ kế hoạch giảm cân hiệu quả.
• Các yếu tố tâm lý: Béo phì có thể dẫn đến hình ảnh cơ thể tiêu cực, hay nói cách khác béo phì gây trầm cảm và lòng tự trọng giảm thấp, và tăng hành vi ăn uống theo cảm xúc. Các yếu tố cảm xúc có thể ảnh hưởng đến hành vi ăn uống, khiến việc tuân theo kế hoạch ăn uống lành mạnh trở nên khó khăn hơn. Các chuyên gia cho rằng, việc béo phì gây trầm cảm gián tiếp ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn thức ăn của nhiều người. Cụ thể là những người trầm cảm thường có xu hướng lựa chọn các loại thực phẩm không tốt cho sức khỏe hoặc cân nặng. Sử dụng thực phẩm như một cơ chế đối phó với căng thẳng hoặc cảm xúc tiêu cực.

• Trao đổi chất chậm hơn: Những người béo phì thường có tỷ lệ trao đổi chất khi nghỉ ngơi thấp hơn, điều đó có nghĩa là cơ thể họ đốt cháy ít calo khi nghỉ ngơi hơn, so với những người có trọng lượng cơ thể thấp hơn. Điều này khiến việc tạo ra mức thâm hụt calo đáng kể chỉ thông qua chế độ ăn kiêng trở nên khó khăn hơn.
• Kháng insulin: Béo phì thường liên quan đến tình trạng kháng insulin, một tình trạng mà các tế bào của cơ thể phản ứng kém hơn với insulin. Điều này có thể dẫn đến lượng đường trong máu cao và tăng lưu trữ chất béo, khiến việc giảm cân trở nên khó khăn hơn.
• Hạn chế về thể chất: Béo phì có thể dẫn đến hạn chế về thể chất và giảm khả năng vận động, gây khó khăn cho việc tham gia vào hoạt động thể chất thường xuyên, điều cần thiết để giảm cân.
• Các yếu tố di truyền: Các yếu tố di truyền có thể đóng một vai trò trong bệnh béo phì và ảnh hưởng đến phản ứng của một cá nhân đối với nỗ lực giảm cân. Một số người có thể có khuynh hướng di truyền tích trữ nhiều chất béo hơn hoặc có tốc độ trao đổi chất chậm hơn, khiến việc giảm cân trở nên khó khăn hơn.
• Lý thuyết “Set-point”: Cơ thể có thể có một "Set-point - điểm đặt", một phạm vi trọng lượng mà cơ thể luôn có xu hướng duy trì ổn định một cách tự nhiên. Khi các cá nhân cố gắng giảm cân dưới mức định sẵn đó, cơ thể có thể xảy ra các cơ chế chống lại, làm tăng cảm giác đói và giảm tốc độ trao đổi chất, khiến việc giảm cân trở nên khó khăn hơn.
• Kỳ vọng không thực tế: Giảm cân nhanh chóng có thể không bền vững hoặc lành mạnh. Những kỳ vọng không thực tế có thể dẫn đến sự thất vọng và cảm giác thất bại, khiến các cá nhân không thể tiếp tục hành trình giảm cân của mình.

Giảm cân thành công cho những người béo phì đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện và cá nhân hóa, giải quyết những thách thức này thông qua sự kết hợp giữa thói quen ăn uống lành mạnh, hoạt động thể chất thường xuyên và kết hợp với phương pháp giảm cân khoa học như liệu pháp tiêu hao năng lượng.

Phương pháp này sử dụng vitamin & khoáng chất để thúc đẩy sự chuyển hóa mỡ theo cơ chế tự nhiên, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Trước khi thực hiện, bạn sẽ được đánh giá sức khỏe tổng thể và bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ giảm cân phù hợp với từng người dựa trên kết quả xét nghiệm cơ bản như xét nghiệm máu, chỉ số khối cơ thể (BMI). Trong suốt quá trình thực hiện liệu trình sẽ luôn có bác sĩ theo sát, lên kế hoạch dinh dưỡng và tập luyện phù hợp với thể trạng của từng người.