Béo phì - triệu chứng, nguyên nhân, chỉ số BMI và biến chứng

1. Béo phì là gì?

Béo phì là một trạng thái khi cơ thể tích tổng lượng mỡ quá mức, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Để đánh giá mức độ béo phì, người ta thường sử dụng chỉ số BMI (Body Mass Index - Chỉ số khối cơ thể). Công thức tính BMI là:

• BMI = Cân nặng (kg) / (Chiều cao (m))^2
• BMI dưới 18.5: Gầy
• BMI từ 18.5 - 24.9: Bình thường
• BMI từ 25.0 - 29.9: Thừa cân
• BMI từ 30.0 - 34.9: Béo phì độ I
• BMI từ 35.0 - 39.9: Béo phì độ II
• BMI trên 40.0: Béo phì độ III

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng chỉ số BMI chỉ là một phép đo đơn giản và có một số hạn chế. Chúng không phân biệt được giữa mỡ và cơ bắp trong cơ thể, cũng như không đánh giá các yếu tố khác như tỷ lệ mỡ cơ thể, sự phân bố mỡ, tuổi tác và giới tính. Do đó, trong một số trường hợp đặc biệt, cần sử dụng các phép đo khác để đánh giá chính xác hơn tình trạng cơ thể và mức độ béo phì.

2. Các triệu chứng và biến chứng của béo phì

Béo phì không chỉ đem lại sự tự ti về ngoại hình mà còn tác động rất xấu đến sức khỏe của con người. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến của béo phì:

2.1. Tăng cân và tăng kích thước cơ thể

Một trong những triệu chứng béo phì rõ ràng nhất là tăng cân và tăng kích thước cơ thể. Người bị béo phì thường có sự tăng trưởng cân nặng vượt quá mức bình thường và rất khó kiểm soát. Người béo phì có xu hướng có vòng bụng lớn, mỡ tích tụ ở các khu vực như hông, đùi, mông và bắp chân.

2.2. Mệt mỏi và thiếu năng lượng

Đây là một triệu chứng béo phì rất hay gặp. Người béo phì thường trải qua tình trạng mệt mỏi và thiếu năng lượng. Lượng mỡ dư thừa có thể gây áp lực lên cơ thể, làm cho các hoạt động hàng ngày trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

2.3. Khó thở

Béo phì có thể gây ra khó thở và hạn chế sự thông thoáng của đường hô hấp. Cơ thể cần nhiều năng lượng để duy trì các hoạt động hô hấp, và việc tích tụ mỡ quá mức có thể gây khó khăn trong việc hít thở và gây ra các biến chứng về đường hô hấp như hen suyễn, hội chứng ngưng thở khi ngủ.

2.4. Vấn đề tim mạch

Béo phì là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây ra các bệnh tim mạch. Tích tụ mỡ quanh các mạch máu có thể làm giảm dòng chảy máu và gây ra một loạt các biến chứng béo phì như cao huyết áp, bệnh mạch vành và đột quỵ.

2.5. Rối loạn chuyển hóa và đái tháo đường

Béo phì có thể làm rối loạn chuyển hóa cơ thể, gây khó khăn trong quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng và ảnh hưởng đến quá trình điều tiết đường huyết. Điều này có thể dẫn đến tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường Type 2 - một biến chứng béo phì vô cùng phổ biến. Vấn đề về xương và khớp: Béo phì tạo ra một áp lực lớn lên hệ xương và khớp, đặc biệt là ở các khu vực như đầu gối và hông. Dưới đây là một số vấn đề về xương khớp mà người béo phì thường gặp:

• Sưng và viêm khớp: Tích tụ mỡ quanh khớp có thể gây ra sưng và viêm, khó khăn trong việc di chuyển.
• Sự mòn xương và thoái hóa khớp: Áp lực lớn lên các khớp, đặc biệt là đầu gối và hông, có thể gây ra sự mòn xương và thoái hóa khớp. Điều này dẫn đến các vấn đề như thoái hóa khớp, viêm khớp và đau nhức.
• Bệnh gút: Gút là tình trạng mà các tinh thể uric axit tích tụ trong các khớp, gây đau và viêm. Gút cũng là một biến chứng béo phì rất hay gặp.
• Sự giảm cường độ hoạt động: Vì cơ thể nặng nề nên người béo phì thường có xu hướng giảm cường độ hoạt động, dẫn đến sự suy giảm về sức mạnh và linh hoạt của xương và khớp.

3. Các nguyên nhân gây béo phì

Béo phì là kết quả của rất nhiều yếu tố nhưng đa phần là do lối sống không lành mạnh, quá nuông chiều bản thân. Dưới đây là một số nguyên nhân béo phì phổ biến :

3.1. Chế độ ăn không lành mạnh

Tiêu thụ lượng calo vượt quá nhu cầu của cơ thể là một nguyên nhân béo phì điển hình. Ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo, đường và muối, cũng như thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh, có thể dẫn đến tích tụ mỡ thừa trong cơ thể.

3.2. Thiếu hoạt động thể chất

Sự thiếu hoạt động thể chất và lối sống ít vận động là một nguyên nhân chính dẫn đến béo phì. Ngồi nhiều, ít tập thể dục và không duy trì một lịch trình hoạt động thể chất đều đặn có thể làm giảm đốt cháy calo và góp phần vào tích tụ mỡ thừa.

3.3. Yếu tố di truyền

Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong khả năng tích tụ mỡ và kiểm soát cân nặng. Có những gen ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa calo và phân phối mỡ trong cơ thể, làm cho một số người dễ dàng trở nên béo phì hơn.

3.4. Tình trạng tâm lý và cảm xúc

Có một mối liên kết giữa tình trạng tâm lý và béo phì. Một số người có xu hướng ăn quá nhiều hoặc sử dụng thức ăn để giảm căng thẳng, lo lắng hoặc khó chịu, dẫn đến tích tụ mỡ thừa trong cơ thể.

3.5. Thuốc và bệnh lý

Một số loại thuốc, chẳng hạn như corticosteroid (sử dụng để điều trị viêm nhiễm, bệnh viêm khớp) và thuốc chữa bệnh tăng huyết áp, trầm cảm hay đái tháo đường, có thể gây tăng cân và dẫn đến béo phì. Tóm lại, béo phì là một vấn đề nghiêm trọng để đối phó với béo phì, chúng ta cần thay đổi chế độ ăn uống khoa học, cân đối và tăng cường hoạt động thể chất cũng như chủ động thay đổi lối sống một cách lành mạnh hơn. Ngoài ra để quá trình giảm cân ở người béo phì diễn ra hiệu quả, bạn có thể tham khảo liệu pháp tiêu hao năng lượng. Phương pháp này sử dụng vitamin & khoáng chất để thúc đẩy sự chuyển hóa mỡ theo cơ chế tự nhiên, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Trước khi thực hiện, bạn sẽ được đánh giá sức khỏe tổng thể và bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ giảm cân phù hợp với từng người dựa trên kết quả xét nghiệm cơ bản như xét nghiệm máu, chỉ số khối cơ thể (BMI). Trong suốt quá trình thực hiện liệu trình sẽ luôn có bác sĩ theo sát, lên kế hoạch dinh dưỡng và tập luyện phù hợp với thể trạng của từng người.