Vì sao người béo phì dễ mắc bệnh trầm cảm hơn người bình thường?

1. Như thế nào được định nghĩa là béo phì?

Thừa cân béo phì là tình trạng chất béo tích tụ bất thường hoặc quá mức gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Trên thế giới hiện nay có hơn 1,9 tỷ người ở độ tuổi trên 18 tuổi bị thừa cân, trong đó 650 triệu người được ghi nhận tình trạng béo phì. Tương đương 39% dân số thế giới bị thừa cân và 13% bị béo phì, tình trạng này đang ngày càng phổ biến ở trẻ em. Năm 2016, hơn 340 triệu trẻ em và thanh thiếu niên từ 5-19 tuổi mắc chứng thừa cân hoặc béo phì. 

Béo phì có thể được phân loại theo tiêu chuẩn của sự phân bố mỡ:

• Béo phì dạng nam: dạng béo phì này có lượng mỡ tập trung chủ yếu ở phần gáy, cổ, mặt, vai, cánh tay, ngực, vùng bụng phía trên rốn;
• Béo phì dạng nữ: dạng béo phì này có lượng mỡ tập trung chủ yếu ở vùng đùi, mông, cẳng chân.
• Béo phì hỗn hợp: lượng mỡ ở dạng béo phì này phân bố đồng đều.

Làm cách nào để biết chúng ta có đang rơi vào tình trạng thừa cân hoặc béo phì hay không? Để biết được có thể dựa vào chỉ số khối cơ thể (Body Mass Index - BMI) dựa trên cân nặng và chiều cao. Chỉ số BMI người lớn được tính như sau: BMI = trọng lượng (tính theo kg) ÷ (chiều cao x chiều cao) (tính bằng m).

Dựa vào BMI để đánh giá mức độ béo phì theo tiêu chuẩn Tổ chức Y tế Thế giới (WHO):

• BMI < 18,5: Gầy;
• BMI từ 18,5 – 24,9: Bình thường;
• BMI từ 25 – 29,9: Tăng cân;
• BMI từ 30 – 34,9: Béo phì thuộc cấp độ 1;
• BMI từ 35 – 39,9: Béo phì thuộc cấp độ 2;
• BMI ≥ 40: Béo phì cấp độ 3.

Tuy nhiên để phù hợp với người châu Á, nước ta thường áp dụng theo tiêu chuẩn dưới đây:

• BMI < 18,5: Gầy;
• BMI từ 18,5 – 22,9: Bình thường;
• BMI từ 23 – 24,9: Tăng cân;
• BMI từ 25 – 29,9: Béo phì cấp độ 1;
• BMI ≥ 30: Béo phì cấp độ 2.

Lưu ý chỉ số BMI không đo trực tiếp lượng mỡ tồn tại bên trong cơ thể, do ở một số đối tượng như vận động viên thể hình, chỉ số BMI cao dù họ không có mỡ thừa. Với trẻ em và thanh thiếu niên từ 5-19 tuổi, BMI được tính dựa vào giới tính và độ tuổi cụ thể theo tiêu chuẩn của WHO. 

2. Nguyên nhân gây ra tình trạng thừa cân, béo phì

Hiện nay một vài nguyên nhân được xác định là yếu tố chính gây nên béo phì gồm:

• Di truyền;
• Yếu tố môi trường: khi xã hội phát triển, sự dư thừa thức ăn kèm theo áp lực xã hội làm mất cân bằng trong việc kiểm soát mức độ thèm ăn của cơ thể. Các thức ăn nhanh, thực phẩm giàu chất béo và năng lượng được nạp vào không kiểm soát kết hợp với việc ít hoạt động thể lực là một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ béo phì đang ngày càng tăng. Chế độ ăn giàu chất béo và ưa chuộng các loại uống có đường ngày càng trở nên phổ biến. Các loại thức ăn nhanh dần thay thế thức ăn được chế biến tại nhà. Các thống kê cho thấy có sự sụt giảm rõ rệt về tỉ lệ người thường xuyên hoạt động thể chất trong 50 năm qua.
• Thiếu ngủ dẫn tới hậu quả trao đổi chất tiêu cực, thiếu ngủ gây tăng cảm giác đói và thèm ăn. 

3. Hậu quả của thừa cân, béo phì đến sức khỏe tâm lý và bệnh lý

Béo phì không chỉ là tình trạng tăng cân đơn thuần mà còn là yếu tố nguy cơ dẫn đến nhiều bệnh lý khác, nếu không được phát hiện và điều trị có thể gây đe dọa đến cuộc sống của người bệnh. Béo phì là một hội chứng chuyển hóa mà bản thân nó có thể dẫn đến nhiều hội chứng chuyển hóa khác như:

• Tiền đái tháo đường;
• Đái tháo đường type 2;
• Rối loạn lipid máu;
• Rối loạn chuyển hóa acid uric, cơn gout cấp;
• Yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch: Tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ xuất huyết não và thiếu máu cục bộ.
• Bệnh hệ tiêu hóa: gan nhiễm mỡ, tiến triển viêm gan mỡ, xơ gan, sỏi túi mật, viêm tụy cấp, trào ngược dạ dày thực quản.
• Béo phì gây biến chứng ở phổi: suy chức năng hô hấp, ngưng thở khi ngủ.
• Tăng nguy cơ bệnh xương khớp: thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm, trượt cột sống.
• Các biến chứng khác: đục thủy tinh thể liên quan đến kháng insulin, giảm khả năng sinh dục, rối loạn kinh nguyệt, rậm lông, tăng nguy cơ ung thư, sừng hóa gan bàn tay, gan bàn chân, gây ra tình trạng rạn da.
• Biến chứng thai kỳ liên quan đến béo phì: nhiễm độc thai nghén, khó sinh;
• Ảnh hưởng tâm lý.

Vậy ảnh hưởng béo phì đến tâm lý như thế nào, vì sao người béo phì dễ mắc bệnh trầm cảm? Những người có tình trạng thừa cân, béo phì có khả năng mắc trầm cảm cao hơn so với người có cân nặng bình thường. Đặc biệt là trong thời gian điều trị béo phì, tâm lý của bệnh nhân thường rơi vào tình trạng tiêu cực, bất ổn, người bệnh rất cần được quan tâm, chia sẻ từ những người xung quanh. Mối quan hệ béo phì và trầm cảm cũng được rất nhiều chuyên gia sức khỏe quan tâm.

Trên thực tế lâm sàng, béo phì, căng thẳng và trầm cảm có sự tác động qua lại với nhau. Béo phì góp phần làm gia tăng sự trầm trọng của quá trình căng thẳng và trầm cảm, khiến người bệnh phải đối mặt với chất lượng cuộc sống giảm sút rõ rệt, các mối quan hệ bị thu hẹp, dần dần đánh mất niềm tin vào bản thân, và luôn cho rằng hoặc đang phải chịu sự kỳ thị của những người xung quanh. Đây là những trở ngại về mặt tâm lý mà một bệnh nhân béo phì có thể gặp phải.

Một người thừa cân béo phì sẽ luôn có cảm giác mặc cảm, tự ti với cơ thể của mình. Lâu ngày sinh ra cảm giác lo âu, căng thẳng và ăn uống mất kiểm soát, kèm theo tình trạng thường xuyên mất ngủ, rất dễ cáu gắt. Đây là những triệu chứng điển hình của việc bị ảnh hưởng tâm lý bởi tình trạng béo phì. Bên cạnh đó bệnh nhân béo phì còn dễ mắc thêm các bệnh nền nguy hiểm khác như đái tháo đường, rối loạn mỡ máu. 

Mặt khác theo các bác sĩ, những người bị béo phì có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm cao hơn rất nhiều so với người bình thường do tâm lý nôn nóng giảm cân nhưng lại ngại trao đổi với bác sĩ, luôn muốn tự áp dụng các các phương pháp và sản phẩm hỗ trợ giảm cân khi chưa tìm hiểu kỹ, điều này khiến cho quá trình điều trị béo phì không hiệu quả, gây ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý và sức khỏe của người bệnh.

Ngược lại căng thẳng là một trong những nguyên nhân gây bệnh béo phì. Tâm lý căng thẳng kéo dài khiến các chức năng sinh học của cơ thể bị mất cân bằng, gây rối loạn quá trình trao đổi chất dẫn đến béo phì. Căng thẳng cũng ảnh hưởng xấu tới tâm lý, nhận thức, làm thay đổi thói quen sinh hoạt và ăn uống theo chiều hướng tiêu cực. Căng thẳng còn thể khiến người bệnh rơi vào trầm cảm dễ hơn và nhanh hơn.

4. Phương pháp giảm cân béo phì giúp mang tới hiệu quả nhanh chóng

Thừa cân béo phì không chỉ gây ra các vấn đề về bệnh lý mà còn cả tâm lý. Do đó để không rơi vào tình trạng ám ảnh với cân nặng hoặc tự ti với mọi người xung quanh, người thừa cân béo phì nên chủ động tìm tới phương pháp giảm cân khoa học hiệu quả như Truyền Tiêu hao năng lượng.

Với cách này người thừa cân vẫn có thể duy trì một chế độ ăn uống, sinh hoạt và tập luyện bình thường, điều khác biệt là các bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, xét nghiệm đánh giá từng chỉ số cơ thể để tìm ra nguyên nhân, sau đó sẽ đưa ra một liệu trình giảm cân hiệu quả nhất cho từng cá nhân. Chính điều này sẽ phần nào giảm được sự áp lực, căng thẳng cho người thừa cân.

Sau mỗi buổi Truyền tiêu hao năng lượng, cơ thể sẽ có sự chuyển hóa tốt hơn, đủ năng lượng cho mọi hoạt động mà không gây tích tụ mỡ dư thừa và đặc biệt là không có nhu cầu nạp thêm năng lượng. 

Hiện đây là phương pháp giảm cân khoa học, hiện đại và được đánh giá rất cao về hiệu quả. Nên những người thừa cân, béo phì có thể tham khảo và áp dụng từ hôm nay.