Tại sao căng thẳng có thể dẫn đến thèm ăn thực phẩm vô độ?

1. Căng thẳng và chứng thèm ăn

Căng thẳng là một trong những phản ứng khá bình thường của cơ thể khi phải đối mặt với những tình huống khó khăn hoặc nguy hiểm trong cuộc sống và công việc. Để giải thoát khỏi tình trạng này, cơ thể sẽ tự động chuyển sang chế độ nạp thêm năng lượng. Lúc này nồng độ hormon gây tình trạng căng thẳng sẽ tăng lên rõ rệt. Cortisol là một trong những hormone căng thẳng gây hạn chế cảm giác thèm ăn diễn ra trong khoảng thời gian ngắn. Tuy nhiên lại gây ra tác dụng ngược lại nếu cơ thể bị căng thẳng mãn tính. Tình trạng này sẽ khiến cơ thể luôn trong trạng thái đề cao cảnh giác và xảy ra các hậu quả khó lường bao gồm chứng thèm ăn. 

Có khá nhiều nghiên cứu được thực hiện chứng minh rằng, mọi tình trạng căng thẳng bao gồm cả căng thẳng mãn tính cũng có thể ảnh hưởng lớn đến cân nặng của cơ thể. Theo cuộc khảo sát của Hiệp hội tâm lý Mỹ cho thấy phụ nữ thường xuyên bị căng thẳng ở mức độ cao hơn rất nhiều so với nam giới trong công việc và cuộc sống. Ví dụ như trong một mối quan hệ không vui vẻ hoặc hạnh phúc thì điều này sẽ khiến cho chu vi vòng eo của người phụ nữ có thể tăng thêm 10%. Hoặc nếu phải trải qua các biến cố trong cuộc sống như ly hôn, mất người thân, mất việc… thì phụ nữ thường có nhiều khả năng bị thừa cân béo phì hơn so với nam giới. Và với tình trạng căng thẳng thì để cải thiện được nó, nhiều người thường tìm đến ăn để giải tỏa. 

Bên cạnh mối quan hệ mật thiết của stress và cân nặng thì các nghiên cứu cũng cho biết, ban đầu của tình trạng căng thẳng sẽ khiến cho cơ thể mất đi cảm giác thèm ăn trong ngắn hạn. Hệ thống thần kinh của cơ thể lúc này sẽ gửi thông tin đặc biệt đến tuyến thượng thận, nhằm thực hiện hoạt động bơm thêm hormone adrenaline vào cơ thể. Hormone này có tác dụng kích thích cơ thể phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy với trạng thái căng thẳng. Nhưng tình trạng căng thẳng mà phát triển thành mãn tính thì tuyến thượng thận có thể tăng cường giải phóng hormone cortisol. Sau thời kỳ căng thẳng kết thúc thì nồng độ hormone này sẽ giảm từ từ. Nếu tình trạng căng thẳng vẫn tiếp tục tiếp diễn thì hàm lượng cortisol có thể sẽ ngừng tăng lên. 

Thực tế cho thấy dung nạp quá nhiều thức ăn không giúp đẩy lùi tình trạng căng thẳng, hay tháo gỡ được các vướng mắc trong công việc và cuộc sống. Ngược lại cơ thể sẽ cảm thấy mệt mỏi, bất lực và tồi tệ, thậm chí còn có cả cảm giác dằn vặt tội lỗi vì ăn quá nhiều. 

2. Tại sao những người bị căng thẳng lại thèm ăn một cách vô độ?

Tình trạng căng thẳng có thể liên quan khá mật thiết với thói quen cũng như sở thích ăn uống. Nhiều kết quả nghiên cứu thực hiện trên động vật cho thấy tình trạng đau khổ về mặt thể chất hoặc cả về tinh thần đều giúp cho việc tăng cường nạp các thực phẩm giàu đường hoặc giàu chất béo nhiều hơn.

Khi đó nồng độ hormone cortisol và insulin trong cơ thể chính là nguyên nhân gây ra những thay đổi này. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng hormone ghrelin gây cảm giác đói có thể đóng vai trò quan trọng trong trạng thái này. 

Sau khi được đưa vào cơ thể, các thực phẩm chứa nhiều đường và chất béo sẽ hỗ trợ ức chế cảm xúc và phản ứng liên quan đến tình trạng căng thẳng. Đây thực sự là những thực phẩm có thể phòng chống căng thẳng hiệu quả.

Theo một số nghiên cứu về sự khác biệt về giới tính và hành vi đối phó với tình trạng căng thẳng, nữ giới có xu hướng ăn uống nhiều hơn trong khi nam giới thường hút thuốc và nghiện rượu. Một nghiên cứu trên 5.000 đàn ông và phụ nữ Phần Lan chỉ rõ, hiện tượng béo phì liên quan mật thiết với chứng thèm ăn, ăn quá nhiều do căng thẳng của phái đẹp (không phải ở phái mạnh).

Các nhà khoa học tại Đại học Harvard nhận định, tình trạng căng thẳng, áp lực từ công việc và cuộc sống có mối tương quan đặc biệt với việc tăng cân ở những người đang bị thừa cân trong giai đoạn đầu của nghiên cứu. Một giả thuyết cho rằng, tình trạng căng thẳng có nhiều khả năng dẫn đến hiện tượng tăng cao nồng độ insulin trong máu (một trong các đặc điểm phổ biến của những người thừa cân).

Mặt khác, hàm lượng hormon cortisol mà cơ thể giải phóng trong phản ứng căng thẳng có thể là yếu tố quan trọng hình thành “phương trình căng thẳng – tăng cân”. Vào năm 2007, sau một cuộc nghiên cứu kỳ công, các nhà khoa học người Anh đã phát hiện ra rằng, những người phản ứng căng thẳng với mức cortisol trong máu cao có xu hướng ăn vặt nhiều hơn so với những người phản ứng bình thường với mức cortisol thấp.

Tất nhiên, hiện tượng tăng cân không chỉ bắt nguồn từ chứng thèm ăn, ăn quá nhiều do căng thẳng. Những người căng thẳng vì mất ngủ, ít tập thể dục, dùng nhiều rượu bia… cũng rất dễ bị tăng cân.

3. Hướng dẫn kiểm soát chứng thèm ăn, ăn quá nhiều do căng thẳng

Có nhiều phương pháp khác nhau giúp kiểm soát chứng thèm ăn, ăn quá nhiều do căng thẳng cũng như biến căng thẳng thành một trải nghiệm tích cực hơn. Các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, bạn có thể cải thiện vấn đề này bằng cách chủ động thay đổi thói quen theo các gợi ý sau:

3.1. Tìm cách giải quyết căng thẳng

Khi đã hiểu rõ căn nguyên căng thẳng, chúng ta có thể dễ dàng thiết lập một “hàng rào phòng thủ” vững chắc nhằm tránh xa khỏi việc ăn uống quá độ do căng thẳng. Nếu cảm thấy áp lực trong môi trường công sở, bạn nên rủ rê một người bạn thân thiết làm việc gần đó cùng đi tản bộ sau giờ ăn trưa.

Nếu bị căng thẳng ở nhà, bạn hãy thường xuyên vệ sinh nhà cửa, dọn dẹp bàn làm việc và tạo ra một không gian thiền định nho nhỏ, xinh xắn. Nếu bị căng thẳng trong trường học, bạn cần tham gia vào các đội nhóm, câu lạc bộ cùng chung sở thích hoặc đăng ký luyện tập một bộ môn thể thao mới mẻ.

3.2. Duy trì tinh thần thoải mái

Căng thẳng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra chứng thèm ăn, ăn uống quá độ. Trong cuộc sống hiện đại tấp nập, xô bồ, mỗi người chúng ta đều phải gánh vác trên vai biết bao áp lực vô hình. Và căng thẳng, mệt mỏi là hệ lụy tất yếu.

Để điều hòa cảm xúc và cải thiện tâm trạng, bạn cần dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, thư giãn bằng cách tắm nước ấm mỗi khi tan làm, sử dụng liệu pháp mùi hương, chăm sóc làn da, massage xông hơi hay nhâm nhi một tách trà thảo mộc ấm nóng.

Đặc biệt, một giấc ngủ ngon chính là bí quyết hiệu quả giúp bạn duy trì tinh thần thư thái và hạn chế cảm giác thèm ăn. Theo nhiều nghiên cứu, tình trạng thiếu ngủ có thể làm tăng tỷ lệ đói bụng lên đến 24%. Thói quen ngủ dưới 6 tiếng/đêm cũng gây tăng nguy cơ béo phì lên khoảng 55%.

3.3. Thiền định giúp làm giảm căng thẳng và cân bằng cảm xúc

Nếu tình trạng căng thẳng đang khiến bạn lo lắng, bồn chồn, thèm ăn liên tục mặc dù không cảm thấy đói, hãy cố gắng tập thiền mỗi ngày để sắp xếp cảm xúc và kiểm soát suy nghĩ của chính mình. Chỉ cần dành ra 5 – 10 phút thiền định, bạn đã có thể dễ dàng thanh lọc tâm trí mỗi ngày.

3.4. Học cách tận hưởng bữa ăn hàng ngày

Tuy nghe có vẻ kỳ lạ những việc học cách trân trọng và hài lòng với bữa ăn hàng ngày sẽ giúp tâm hồn chúng ta cân bằng và bình yên hơn. Lúc này, bạn tin tưởng sâu sắc rằng chuyện ăn uống sẽ mang đến niềm hứng khởi và sự tươi trẻ, hân hoan thay vì những cơn căng thẳng, mệt mỏi triền miên.

Bằng cách lựa chọn thực phẩm lành mạnh và phù hợp nhất, bạn có thể tìm lại những niềm vui giản dị thường ngày vốn đã bị vùi lấp, lãng quên vì áp lực cuộc sống.

3.5. Nhờ đến sự giúp đỡ từ chuyên gia

Sau khi áp dụng những cách làm trên, nếu chứng thèm ăn, ăn nhiều do căng thẳng của bạn vẫn không được cải thiện, hãy nhờ đến sự giúp đỡ của các chuyên gia (nhà tâm lý học, nhân viên xã hội…). Một chuyên gia vững chuyên môn, giàu kinh nghiệm và được đào tạo bài bản có thể giúp bạn tìm ra giải pháp hiệu quả để kiềm chế thói quen và loại bỏ tác nhân dẫn đến căng thẳng.

Có thể thấy, tình trạng căng thẳng ăn nhiều nếu không được can thiệp kịp thời có thể dẫn đến nhiều vấn đề về sức khỏe như khiến tinh thần luôn trong trạng thái mệt mỏi, thiếu năng lượng, đặc biệt việc dung nạp quá nhiều năng lượng khiến bạn có nguy cơ cao đối diện với tình trạng thừa cân, béo phì. Vì thế để hạn chế những vấn đề trên ngoài việc duy trì lối sống lành mạnh, khoa học bạn có thể tìm kiếm tới phương pháp giảm cân khoa học như liệu pháp tiêu hao năng lượng để kiểm soát cân nặng một cách tốt nhất.

Phương pháp này được thực hiện bằng cách truyền vào tĩnh mạch các vi hoạt chất có tác dụng thúc đẩy chuyển hóa mỡ trong cơ thể. Kết hợp với đó là các bài tập giúp đốt cháy và đào thải mỡ thừa ra bên ngoài. Với liệu pháp tiêu hao năng lượng, bạn sẽ không cần ăn kiêng quá khắt khe mà chỉ cần ăn uống theo thực đơn dinh dưỡng được kê bởi bác sĩ chuyên khoa. Đồng thời, bạn cũng sẽ được thăm khám sức khỏe và đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể trước khi bước vào liệu trình. Trong suốt quá trình sẽ có bác sĩ theo sát nên vô cùng an toàn. Chỉ sau 6 tuần đã giúp bạn giảm được cân nặng như mong muốn mà không gây kiệt sức hay mệt mỏi.