Thừa cân và nguy cơ ung thư buồng trứng

1. Thừa cân và nguy cơ ung thư buồng trứng có mối liên hệ nào không?

Trước khi tìm hiểu thừa cân có gây ung thư buồng trứng hay nguy cơ ung thư ở người thừa cân, chúng ta cùng tìm hiểu sơ lược về bệnh ung thư buồng trứng để có cái nhìn tổng quát hơn.

Ung thư buồng trứng xảy ra khi các tế bào trong buồng trứng bắt đầu sinh sản và phát triển ngoài tầm kiểm soát. Điều này cản trở quá trình sản xuất tế bào bình thường và khiến các khối u hình thành. Buồng trứng chứa ba loại tế bào khác nhau: tế bào biểu mô bao phủ bên ngoài buồng trứng, tế bào sản xuất trứng và tế bào sản xuất hormone. Mỗi loại tế bào có thể phát triển khối u. Tuy nhiên, hầu hết các khối u buồng trứng hình thành trong các tế bào biểu mô.

Hầu hết ung thư buồng trứng được phát hiện muộn vào giai đoạn đã xâm lấn di căn gây khó khăn cho việc điều trị bệnh.

Hiện nay, nguyên nhân gây ung thư buồng trứng vẫn chưa được xác định rõ nhưng các nghiên cứu đã cho thấy được mối liên quan giữa một số yếu tố nguy cơ và bệnh ung thư buồng trứng, trong đó có thừa cân béo phì. Như vậy, thừa cân có gây ung thư buồng trứng. Không những vậy, nguy cơ ung thư ở người thừa cân là khá cao, bao gồm nhiều loại ung thư khác như ung thư tử cung, ung thư dạ dày, ung thư thực quản..Một số cơ chế được cho là gây bệnh ung thư buồng trứng ở người thừa cân béo phì như sau:

• Các tế bào ung thư thường có biểu hiện thay đổi con đường trao đổi chất và cung cấp năng lượng từ các chất chuyển hóa chất béo như axit béo, glucose và cholesterol góp phần vào sự phát triển của ung thư buồng trứng. Ngoài ra, axit béo rất quan trọng cho việc biến đổi màng tế bào và protein trong tế bào ung thư. Vì vậy, nguồn năng lượng dư thừa trong cơ thể con người có thể làm tăng nguy cơ gây ung thư. Người ta đã chứng minh rằng trọng lượng cơ thể dư thừa là một yếu tố nguy cơ có thể phòng ngừa được đối với một số loại ung thư.
• Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ và Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới gần đây đã tuyên bố rằng lượng mỡ trong cơ thể cao hơn (được đánh dấu bằng BMI) là một yếu tố nguy cơ có thể xảy ra đối với ung thư buồng trứng. Theo Báo cáo về Ung thư buồng trứng năm 2014, nguy cơ ung thư buồng trứng tăng 6% trên 5 đơn vị BMI.
• Quá nhiều chất béo trong cơ thể có thể dẫn đến lượng hormone như estrogen và insulin tăng cao sẽ hình thành các khối u ung thư hoặc giúp chúng lây lan xâm lấn di căn nhanh hơn. Trọng lượng tăng thêm cũng có thể gây viêm hoặc cản trở sự phát triển của tế bào và mạch máu.

2. Hướng dẫn giảm cân để ngừa ung thư buồng trứng

Sau khi nhìn ra được vấn đề thừa cân có gây ung thư buồng trứng và nguy cơ ung thư ở người thừa cân khá cao, bạn cần phải chủ động giảm cân để ngừa ung thư buồng trứng cũng như một số ung thư khác có liên quan đến thừa cân béo phì. Giảm cân là một quá trình đòi hỏi sự nỗ lực, kiên trì cũng như kết hợp thay đổi nhiều yếu tố khác nhau liên quan đến chế độ ăn, tập luyện và sinh hoạt. Vì vậy, để giảm cân thành công, bạn có thể tham khảo và thực hiện các phương pháp sau:

2.1 Tăng cường chế độ ăn lành mạnh

Chế độ ăn có vai trò rất quan trọng trong việc giảm cân cũng như ngăn ngừa ung thư buồng trứng. Khi bạn ăn một chế độ ăn quá nhiều chất béo ngọt, ít rau xanh trái cây sẽ làm tăng nguy cơ thừa cân béo phì, từ đó làm gia tăng khả năng mắc bệnh ung thư buồng trứng của bạn. Một số nghiên cứu đã chứng minh được việc tăng cường chất xơ, hạn chế chất béo có khả năng làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư buồng trứng. Vì vậy, bạn cần xây dựng cho bản thân một chế độ ăn như sau:

• Áp dụng chế độ ăn ít calo. Hãy chọn thịt gia cầm hoặc cá thay vì thịt đỏ, tăng cường chất béo không bão hoà có trong các dầu các loại hạt như dầu oliu, dầu hướng dương dầu hạt cải thay cho các chất béo bão hoà có trong mỡ động vật. Chế biến thực phẩm bằng kỹ thuật nấu ăn ít chất béo, ít calo, chẳng hạn như nướng và hấp thay cho chiên xào.
• Tăng cường bổ sung chất xơ từ rau xanh trái cây vì chúng giúp bạn no lâu nhưng lại chứa ít calo. Ngoài ra, trong rau xanh, trái cây chứa nhiều vitamin khoáng chất có lợi cho sức khỏe của bạn.
• Hạn chế lượng muối trong thực phẩm vì nó có thể gây giữ nước. Hạn chế ăn thực phẩm nhiều đường. Uu tiên bánh mì, mì ống và ngũ cốc nguyên hạt hơn ngũ cốc tinh chế, tăng cường ăn gạo lứt thay vì gạo trắng.
• Hạn chế khẩu phần ăn. Hãy áp dụng chế độ ăn bằng đĩa với lượng đạm chiếm ¼ đĩa, tinh bột chiếm ¼ đĩa và ½ còn lại là chất xơ từ rau xanh, củ quả.

2.2 Hạn chế bia rượu, nước ngọt

Việc bạn uống quá nhiều bia rượu, đồ uống có cồn cũng như nước ngọt có gas, đồ uống chứa nhiều đường sẽ khiến bạn tăng cân nhanh dẫn đến thừa cân béo phì. Vì vậy, hãy kiểm soát nồng độ cồn đưa vào cơ thể ở mức cho phép. Thay thế nước ngọt có gas, đồ uống chứa đường tinh chế bằng nước lọc, các loại nước ép rau củ, trái cây để tăng cường vitamin khoáng chất và chất xơ, giúp nâng cao sức khoẻ và thúc đẩy hiệu quả giảm cân của bạn.

2.3 Tập thể lực

Thừa cân béo phì là hậu quả của việc ăn uống quá mức kết hợp với ít tập luyện thể lực. Vì vậy, để giảm cân ngừa ung thư buồng trứng và các loại ung thư khác, bạn cần tích cực tập luyện thể dục thể thao. Việc tập luyện thường xuyên ngoài việc đốt cháy calo giúp bạn giảm cân giảm mỡ, nó còn giúp cơ thể tăng cường quá trình trao đổi chất, nâng cao sức khỏe và tinh thần, giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn từ đó ngăn ngừa khả năng mắc bệnh ung thư. Bạn có thể chọn các loại hình thể dục thể thao phù hợp với độ tuổi, thể lực cũng như điều kiện sinh sống như chạy bộ, đi bộ, đá bóng, bơi lội, đạp xe, yoga, dưỡng sinh. Và để đạt được hiệu quả giảm cân, bạn nên duy trì ít nhất 30 phút/ngày và 5 ngày/tuần.

Ngoài ra, các bài tập cardio, bài tập aerobic hay các bài tập ngắt quãng cường độ cao (HIIT) cũng góp phần đốt cháy calo nhanh chóng, từ đó giúp bạn giảm mỡ thừa, mỡ bụng cũng như giảm cân hiệu quả.

2.4 Tránh căng thẳng

Khi bạn căng thẳng lo lắng quá nhiều sẽ khiến cơ thể bạn tiết nhiều hormone cortisol kích thích sự thèm ăn, khiến bạn ăn nhiều hơn. Từ đó sẽ khiến bạn tăng cân và thừa cân. Vì vậy, bạn cần giữ cho đầu óc thư giãn, thoải mái, tránh căng thẳng lo lắng quá nhiều. Bạn có thể tập hít thở, thiền hoặc yoga để giúp cơ thể và tinh thần nhẹ nhàng, thoải mái hơn. Ngoài ra, bạn nên tiếp tục làm những việc mình yêu thích như đọc sách, nghe nhạc, xem phim, chơi đàn, chơi game,... để thư giãn sau những giờ học tập, làm việc áp lực.

Ngoài ra, việc ngủ đủ giấc cũng giúp bạn phòng ngừa được khả năng tăng cân. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh được mối liên quan giữa việc ngủ ít, ngủ kém chất lượng với nguy cơ tăng cân. Vì vậy, bạn cần ngủ đủ từ 7-8 tiếng/ngày, hạn chế thức khuya, làm việc ban đêm quá nhiều.

2.5 Uống đủ nước

Nước có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe cũng như quá trình trao đổi chất của cơ thể. Khi uống đủ và nhiều nước cũng giúp cơ thể giảm cân, giảm mỡ thừa hiệu quả. Lượng calo được cơ thể đốt cháy sẽ lên tới 30% trong khoảng 30 phút khi bạn uống thêm 500ml nước.

Ngoài ra, khi bạn uống nước trước bữa ăn sẽ làm đầy dạ dày, từ đó giúp bạn ăn ít hơn, lượng calo đưa vào cơ thể giảm đi sẽ hỗ trợ quá trình giảm cân của bạn.

2.6 Nhịn ăn gián đoạn

Nếu bạn đang bị thừa cân béo phì, bạn có thể áp dụng phương pháp nhịn ăn gián đoạn. Hiện nay, có rất nhiều phương pháp nhịn ăn, nhưng phổ biến nhất vẫn là nhịn ăn gián đoạn. Phương pháp này bạn sẽ thực hiện xen kẽ những giờ/ngày ăn bình thường với những giờ/ngày nhịn ăn hoặc giảm calo. 

Mặc dù phương pháp này đã được chứng minh giảm cân hiệu quả và an toàn. Tuy nhiên bạn vẫn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi thực hiện. Và bạn cần ngừng nhịn ăn nếu cơ thể bạn xuất hiện các triệu chứng gây khó chịu.

3. Các điểm cần lưu ý

Ung thư buồng trứng là một bệnh lý phổ biến ở nữ giới hiện nay. Bệnh thường được phát hiện muộn gây ra tỷ lệ tử vong cao ở nữ giới. Vì vậy, việc chủ động phòng ngừa các yếu tố gây ung thư buồng trứng là điều cần thiết, đặc biệt là thừa cân. Chúng ta hoàn toàn có thể giảm cân để phòng ngừa ung thư buồng trứng cũng như một số loại ung thư khác. Các điểm cần lưu ý khi thực hiện giảm cân để phòng ngừa ung thư buồng trứng như sau:

• Giảm cân nên thực hiện khoa học và an toàn. Việc giảm cân nên thực hiện từ từ, tránh giảm cân nhanh gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ.
• Ngoài thừa cân còn có rất nhiều yếu tố nguy cơ khác gây ung thư buồng trứng. Vì vậy, việc giảm cân thành công không đồng nghĩa với việc bạn sẽ không bao giờ có nguy cơ mắc bệnh ung thư buồng trứng.
• Bên cạnh giảm cân, bạn cần thay đổi một số yếu tố nguy cơ khác cũng có khả năng gây ung thư buồng trứng bằng cách mang thai và sinh con sớm trước 35 tuổi, cho con bú bằng sữa mẹ.
• Bạn cần khám định kỳ mỗi 6 tháng đến 1 năm để phát hiện sớm bệnh ung thư buồng trứng.

Như vậy, béo phì và thừa cân có gây ung thư buồng trứng. Ngoài ra, thừa cân còn gây ra nhiều bệnh lý ung thư khác. Vì vậy, việc chủ động giảm cân và duy trì cân nặng lý tưởng bằng chế độ ăn, tập luyện thường xuyên và lối sống sinh hoạt lành mạnh sẽ giúp bạn phòng ngừa bệnh ung thư buồng trứng và một số bệnh ung thư khác.

Tài liệu tham khảo:webmd.com, .healthline.com, .medicalnewstoday.com, ncbi.nlm.nih.gov