Người béo phì nên hạn chế ăn những chất nào, thực phẩm gì?

1. Người béo phì nên hạn chế ăn chất gì?

Béo phì là 1 bệnh lý không chỉ gây ảnh hưởng tiêu cực đến thẩm mỹ mà còn còn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như tim mạch, tiểu đường và huyết áp cao...Trước khi tìm hiểu béo phì nên hạn chế ăn gì, chúng ta hãy cùng xem qua những chất mà người béo phì nên hạn chế để từ đó có thể chủ động hơn trong việc lựa chọn thực phẩm phù hợp:

1.1. Chất béo bão hòa 

Những người bệnh béo phì không nên ăn chất béo bão hòa - đây là 1 trong những chất béo không lành mạnh có khả năng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Ăn quá nhiều chất béo bão hòa có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch. Thói quen ăn uống nhiều chất béo sẽ khiến cholesterol tích tụ trong động mạch, làm tăng cholesterol LDL (xấu) dẫn đến nguy cơ cao mắc bệnh tim và đột quỵ.

1.2. Mắc bệnh béo phì không nên ăn đường

Rất nhiều cuộc tranh luận về mối liên hệ giữa chế độ ăn nhiều đường và tình trạng béo phì. Tuy nhiên, các tổ chức y tế đã thống nhất rằng, việc ăn quá nhiều đường có thể dẫn đến việc cung cấp nhiều năng lượng vượt quá nhu cầu của cơ thể. Điều này khiến cơ thể tự động lưu trữ năng lượng dưới dạng chất béo. Các loại thực phẩm này có thể khiến lượng đường trong máu tăng đột biến, góp phần làm tăng cân và tăng nguy cơ bệnh tim và đột quỵ.

1.3. Muối

Muối hay thức ăn quá mặn cũng là 1 loại gia vị mà người béo phì nên cố gắng tránh xa. Ăn quá nhiều muối có thể làm tăng huyết áp gây nguy hiểm cho bệnh nhân bị béo phì.

1.4. Năng lượng “rỗng”

Người béo phì tốt nhất nên tránh xa những loại đồ ăn giàu calo nhưng lại nghèo nàn chất dinh dưỡng như:

• Bánh nhiều đường và dầu mỡ, bánh đóng gói, bánh quy và bánh rán.
• Thức uống đóng chai, nước ngọt, nước trái cây đóng hộp, nước tăng lực…
• Thịt chế biến sẵn: Xúc xích, thịt xông khói và thịt hộp.
• Thức ăn nhanh, pizza, món chiên nhiều dầu, snack khoai tây, sữa lắc…

1.5. Chất kích thích

Người béo phì không nên dùng nhiều chất kích thích như rượu bia, nước tăng lực và thức uống có cồn… Do uống rượu bia sẽ tăng khả năng tích tụ mỡ thừa trong khi việc tiêu thụ nước tăng lực ở những người béo phì bị rối loạn chức năng tự trị vô cùng nguy hiểm, đặc biệt đối với hệ tim mạch.

2. Người béo phì nên hạn chế ăn gì?

Theo Dịch vụ Y tế quốc gia Anh, để đạt được tốc độ giảm cân từ 0,5-1kg mỗi tuần và duy trì một cách an toàn, bền vững, mọi người được khuyên nên giảm số calo nạp vào cơ thể xuống 800 calo mỗi ngày. Cụ thể hơn đối với hầu hết nam giới, không nên ăn vượt quá 1.900 calo/ngày và phụ nữ là không quá 1.400 calo/ ngày. Tuy nhiên, không có quy tắc tiêu thụ calo nào có thể áp dụng cho tất cả mọi người vì tùy vào thể trạng, độ tuổi và giới tính mà lượng calo nạp vào sẽ khác nhau. Do đó, người béo phì nên cẩn thận trong việc tính toán calo nạp vào mỗi ngày, chú ý tránh các thực phẩm sau đây:

2.1. Đồ uống “không calo”

Nhiều người cho rằng đồ uống “không calo” chính là giải pháp hoàn hảo cho chế độ ăn kiêng và cảm thấy những loại đồ uống không calo khá an toàn. Nhưng thực tế, đồ uống không calo sẽ không giúp người béo phì giảm cân. Tệ hơn nữa, chúng có thể dẫn đến tăng cân do các loại nước ngọt có ga nhân tạo sẽ tạo ra cảm giác thèm ăn ngọt. Từ đó có thể khiến người béo phì nạp nhiều calo hơn nữa.

2.2. Nước hoa quả

Nghe có vẻ kỳ lạ vì nước hoa quả là 1 trong những thực phẩm thường được đánh giá là lành mạnh. Tuy nhiên, nước hoa quả đóng hộp lại là 1 loại thực phẩm chứa nhiều đường và chất tạo ngọt nhân tạo. Vì thế, người bệnh béo phì nên tránh xa loại đồ uống này mà hãy tận dụng từ hoa quả tươi.

2.3. Trái cây sấy

Không phải ai cũng biết trái cây sấy khô là loại thực phẩm ăn vặt có hàm lượng calo và đường tương đối cao. Trái cây sấy khô thường chứa 38–66% đường do đó nếu người béo phì ăn quá nhiều hoa quả sấy có thể dẫn đến tăng cân và các vấn đề sức khỏe khác.

Mặt khác, đối với một số loại trái cây sấy đóng gói, hóa chất sulfite sẽ được thêm vào để trái cây có màu sắc đẹp hơn. Tuy nhiên chất này sẽ gây tác dụng phụ đối với những người nhạy cảm. Thêm vào đó, trái cây sấy khô nếu bảo quản và xử lý không đúng có thể bị nhiễm nấm và độc tố.

2.4. Sữa chua có đường

Sữa chua là thực phẩm giàu protein và vitamin, đặc biệt là sữa chua Hy Lạp giúp bạn no lâu hơn, từ đó ngăn chặn thói quen ăn vặt suốt cả ngày. Bên cạnh đó trong sữa chua còn có nhiều lợi khuẩn tốt cho hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, bệnh nhân béo phì cần cẩn thận với những hũ sữa chua có đường được đóng gói sẵn vì những loại này có thể chứa nhiều đường, calo và chất béo. Hãy kiểm tra kỹ thành phần dinh dưỡng của sữa chua có đường đóng hộp trước khi thêm chúng vào chế độ ăn kiêng.

2.5. Khoai tây

Khoai tây là loại rau củ chứa nhiều loại carbohydrate mà cơ thể có thể tiêu hóa nhanh chóng. Điều này sẽ khiến lượng đường trong máu và insulin tăng cao, không hề tốt cho sức khỏe của bệnh nhân béo phì.

2.6. Thịt đỏ

Protein nạc là chất cần thiết cho sức khỏe tổng thể, giúp xây dựng cơ bắp, duy trì mô cơ thể và tăng cường trao đổi chất. Tuy nhiên, thịt đỏ với những thớ mỡ đan xen lại không phải là thực phẩm lý tưởng dành cho người bệnh béo phì. Ăn quá nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2, tăng khả năng mắc bệnh mạch vành, đột quỵ và một số bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư đại trực tràng.

3. Lời khuyên từ chuyên gia Viện Dinh dưỡng

Bệnh nhân béo phì hoặc thừa cân tốt nhất nên thay đổi chế độ ăn và chịu khó hoạt động thể lực nhiều hơn. Sau đây là một số gợi ý từ chuyên gia Viện dinh dưỡng:

• Để vẫn đảm bảo lượng protein cần thiết cho cơ thể, người béo phì hãy lựa chọn các loại thực phẩm giàu protein như: Thịt ít mỡ, tôm, cua, cá, giò nạc, sữa đậu nành, phô mai, trứng, sữa bột tách bơ, sữa chua làm từ sữa gầy và đậu đỗ….
• Sử dụng nguồn thực phẩm cung cấp glucid có nhiều chất xơ như: Bánh mì đen, ngũ cốc nguyên hạt, khoai củ…
• Cung cấp đủ vitamin và muối khoáng cho cơ thể: Cụ thể ở những khẩu phần ăn dưới 1.200 Kcal thường xảy ra tình trạng thiếu hụt vitamin và khoáng chất cần thiết như Canxi, sắt, vitamin E… Do đó lúc này người ăn kiêng nên uống thêm viên đa vitamin và khoáng chất hàng ngày.
• Ăn rau xanh và quả chín với lượng 500g/ ngày, nên ưu tiên chế biến ở dạng luộc, nấu canh, nộm, rau trộn, salad.
• Hạn chế muối dưới 6g/ngày, nếu bệnh nhân béo phì đã có tăng huyết áp thì chỉ sử dụng 2-4g/ ngày.

Ngoài ra, người béo phì cũng có thể áp dụng một số phương pháp liên quan đến chế độ ăn đặc biệt như:

• Chế độ ăn rất thấp năng lượng: Đây là chế độ ăn dạng lỏng với tổng năng lượng cung cấp rơi vào khoảng 800Kcal/ ngày. Với chế độ ăn này người béo phì vẫn đảm bảo được cung cấp protein có giá trị sinh học cao và bổ sung đủ các vitamin, khoáng chất, điện giải và cả những axit béo cần thiết. Tuy nhiên, khi áp dụng chế độ ăn rất thấp năng lượng chỉ nên kéo dài 12- 16 tuần vì đây là dạng ăn thay thế hoàn toàn các bữa ăn gồm các thức ăn thông thường. Chế độ này được thực hiện cho người béo phì có BMI>30, đặc biệt là người có bệnh rối loạn kèm theo như đái tháo đường typ 2, tăng huyết áp, tăng lipid máu, ngừng thở khi ngủ.
• Phương pháp thay thế bữa ăn bằng thức uống: Khác với chế độ ăn rất thấp năng lượng là ở phương pháp này chỉ có 1 hoặc 2 bữa ăn trong ngày được thay thế bằng dạng thức uống chứ không phải là toàn bộ khẩu phần ăn.

Bên cạnh một chế độ ăn đặc biệt, người bệnh béo phì cũng nên duy trì luyện tập thể thao ít nhất 30 phút/ ngày bằng các loại hình như: Đi bộ, bơi lội, thể dục nhịp điệu và đạp xe đạp… 

Mỗi 1kg chất béo trong cơ thể cung cấp đủ năng lượng cho chúng ta đi bộ hoặc đi bộ nhanh với quãng đường 100km. Vì vậy nếu bạn đi bộ được 2.5km mỗi ngày (thường mất khoảng 20 – 30ph đi bộ) và thực hiện đều đặn như vậy 5 ngày/tuần thì bạn sẽ giảm được khoảng 6,5kg chất béo trong vòng 1 năm, kèm theo điều kiện là chế độ ăn của bạn không ăn thừa năng lượng.

4. Phương pháp giảm cân đa trị liệu cho người béo phì có gì đặc biệt?

Người bị thừa cân, béo phì cần thực hiện việc can thiệp giảm cân càng sớm càng tốt để tránh những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Hiện nay, có 1 phương pháp giảm cân đa trị liệu tiên tiến có tên là truyền tiêu hao năng lượng đã được nhiều người đánh giá rất cao. Phương pháp này không chỉ đào thải, tiêu hao mỡ đến cấp độ tế bào mà còn giúp bạn tầm soát sức khỏe và bệnh nền 1 cách hiệu quả. Trước khi thực hiện truyền tiêu hao năng lượng, bạn sẽ được các bác sĩ tiến hành xét nghiệm máu, đo chỉ số khối cơ thể BMI… từ đó có kế hoạch về chế độ dinh dưỡng, tập luyện và liệu trình truyền phù hợp. Sử dụng phương pháp này giúp cơ thể của bạn tăng cường trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng theo cơ chế tự nhiên mà không ảnh hưởng đến sức khỏe. Sau mỗi buổi truyền, cơ thể sẽ có sự chuyển hóa tốt hơn, đủ năng lượng cho mọi hoạt động mà không gây tích tụ mỡ dư thừa, không có cảm giác thèm ăn nên không có nhu cầu nạp thêm năng lượng. Truyền tiêu hao năng lượng là phương pháp giảm cân tiên tiến, phù hợp với những người bận rộn hoặc đã áp dụng nhiều biện pháp giảm cân nhưng vẫn thất bại.