Nên uống vitamin B trong bao lâu? Những lưu ý khi bổ sung vitamin B

1. Vai trò của vitamin B trong cơ thể

Vitamin B là tên gọi của một nhóm các vitamin hòa tan trong nước có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của tế bào. Tuy nhiên, cơ thể không thể tự sản xuất vitamin B mà phải được cung cấp thông qua chế độ ăn uống hoặc thực phẩm bổ sung hàng ngày. Hiện nay, các nhà khoa học phân nhóm vitamin B thành 8 loại gồm B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12. Trong đó, có 4 loại vitamin nhóm B thiết yếu là:

• Vitamin B1 (thiamin) là dẫn xuất có chứa lưu huỳnh của thiazole và pyrimidine, tồn tại dưới dạng tinh thể màu trắng, dễ bị phân hủy bởi nhiệt độ. Vitamin B1 đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của hệ thần kinh và chuyển hóa thức ăn thành năng lượng.
• Vitamin B6 (pyridoxine) hoạt động như một coenzym chuyển tryptophan thành niacin. Bên cạnh đó, vitamin B6 còn tham gia vào quá trình chuyển hóa nitrogen và sinh tổng hợp acid nucleic.
• Vitamin B9 (acid folic) cần thiết cho việc phát triển và phân chia tế bào cũng như tham gia vào quá trình hình thành hồng cầu.
• Vitamin B12 (cobalamin) có nhiều dạng khác nhau, trong đó, 2 dạng hoạt động chuyển hóa chính ở người là methylcobalamin và 5 - deoxyadenoxylcobalamin. Vitamin B12 đóng vai trò điều chỉnh hệ thống thần kinh và góp phần tăng trưởng, hình thành tế bào hồng cầu.

Mỗi nhóm vitamin B giữ vai trò khác nhau. Do đó, nhu cầu cơ thể đối với từng loại cũng có chút khác biệt. Việc thiếu hụt một loại vitamin nhóm B có thể dẫn đến nguy cơ thiếu hụt nhiều loại vitamin khác trong nhóm do chúng thường kết hợp với nhau tạo thành coenzym tham gia vào các phản ứng chuyển hóa của cơ thể.

2. Tác hại của việc thiếu hụt vitamin B

Với vai trò quan trọng cho cơ thể như trên, việc thiếu hụt vitamin B có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Cụ thể như sau:

Không chỉ là nhóm vitamin thiết yếu mà cơ thể không tổng hợp được, vitamin nhóm B còn đóng nhiều vai trò quan trọng trong chuyển hóa và tạo năng lượng cho hoạt động của cơ thể. Vì vậy, người bệnh cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe, xét nghiệm máu để nhận biết sớm dấu hiệu thiếu hụt vitamin B. Từ đó, có giải pháp bổ sung kịp thời, tránh ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của cơ thể. Tùy vào mức độ thiếu hụt mà người bệnh có thể được chỉ định bổ sung vitamin B thông qua chế độ ăn uống, hoặc sử dụng viên uống vitamin B tổng hợp, hoặc dùng cả hai cách. Nguồn thực phẩm giàu vitamin B chủ yếu đến từ rau, củ, quả cùng các loại hạt, riêng vitamin B12 chủ yếu có trong thịt, cá, trứng, sữa. Do đó, người bệnh có chế độ ăn thuần chay hoặc đang giảm cân cần phải kết hợp thêm viên uống vitamin B tổng hợp để cung cấp toàn diện loại vitamin này cho cơ thể.

3. Đối tượng cần uống bổ sung vitamin B

Viên uống vitamin B tổng hợp được xem là giải pháp tối ưu để bổ sung vitamin B cho cơ thể song song với chế độ ăn uống hàng ngày. Ai cũng có thể có nguy cơ thiếu hụt vitamin B. Tuy nhiên, các nhóm đối tượng được đề cập dưới đây có nguy cơ thiếu hụt vitamin B cao hơn cả nên được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên bổ sung vitamin B bằng cả hai cách:

• Phụ nữ mang thai: Nhu cầu vitamin B đặc biệt cao ở phụ nữ mang thai, nhất là vitamin B9 do acid folic & folate có khả năng làm giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh ở trẻ. Vitamin B12 cũng cần được chú trọng bổ sung ở nhóm đối tượng này do nhiều nghiên cứu cho thấy, thai phụ thiếu hụt vitamin B12 có nguy cơ cao bị sảy thai, thai nhẹ cân, tăng huyết áp hoặc dị tật thai nhi.
• Người có chế độ ăn thuần chay: Chế độ ăn chay có thể làm tăng nguy cơ thiếu hụt vitamin B12 do loại vitamin này có nhiều trong thực phẩm có nguồn gốc động vật (thịt, cá, trứng, sữa). Do đó, những người không ăn các loại thực phẩm trên cần bổ sung viên uống vitamin B tổng hợp để đảm bảo cung cấp toàn diện vitamin B cho cơ thể.

• Người đã phẫu thuật cắt dạ dày: Người sau khi cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ dạ dày có nguy cơ thiếu hụt vitamin B12 cao hơn cả. Lý do là vì tế bào thành tại niêm mạc dạ dày không thể tiết ra đủ yếu tố nội tại để giúp cơ thể hấp thu vitamin B12. Nhóm đối tượng này cần được bổ sung vitamin B12 (đường uống hoặc đường tiêm) để ngăn ngừa nguy cơ thiếu máu ác tính.
• Người trên 65 tuổi: Tuổi càng cao, khả năng hấp thu dưỡng chất càng giảm khiến cơ thể dễ bị thiếu hụt vitamin B.
• Một số điều kiện sức khỏe khác: Người nghiện rượu lâu năm và/hoặc người đang mắc các bệnh mãn tính sau đây cần bổ sung tăng cường vitamin nhóm B như Lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, đái tháo đường, Crohn, Alzheimer, ung thư,... người đang dùng thuốc tránh thai hoặc thuốc ức chế bơm proton,...

4. Nên uống vitamin B bao lâu thì dừng?

Mặc dù vitamin B cần thiết cho hoạt động của cơ thể, nhưng bạn không nên bổ sung quá nhiều vitamin B trong một khoảng thời gian nhất định. Vậy, nên uống vitamin B trong bao lâu? Theo các chuyên gia y tế, bạn nên chia việc uống vitamin B thành từng đợt, mỗi đợt dùng từ 2 - 3 tháng và dừng uống trong 1 - 2 tháng để cơ thể nghỉ ngơi. Bạn có thể uống vitamin B tổng hợp vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, tốt nhất là vào buổi sáng và uống trong bữa ăn. Đây cũng là câu trả lời chính xác cho những ai đang thắc mắc uống vitamin B6 trước hay sau khi ăn.

5. Những điều cần lưu ý khi uống vitamin B

Khi dùng viên uống vitamin B tổng hợp, bạn cần chú ý những điều sau đây:

• Hạn chế dùng vitamin B tổng hợp trước khi đi ngủ do thành phần vitamin B6 và B12 có thể gây hưng phấn thần kinh, dẫn đến tình trạng khó ngủ.
• Không nên dùng viên uống vitamin B tổng hợp khi đang dùng canxi do nguy cơ cản trở sự hấp thu sắt. Do đó, người dùng cần uống hai viên này cách xa nhau, nên dùng vitamin B vào buổi sáng và viên canxi vào buổi tối cùng ngày.
• Tham khảo kỹ ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng viên uống vitamin B tổng hợp, nhất là các trường hợp có sẵn bệnh nền, phụ nữ có thai và cho con bú, trẻ em dưới 5 tuổi,... Không tự ý dùng thuốc khi không có sự chỉ dẫn của nhân viên y tế.
• Uống vitamin B đi tiểu màu vàng là hiện tượng thường gặp. Sở dĩ có tình trạng này là do thành phần viên vitamin B tổng hợp có chứa vitamin B2 (riboflavin) là hợp chất màu vàng tan trong nước. Do đó, nước tiểu sẽ có màu vàng bất thường chứ không phải do tác dụng phụ của thuốc.
• Thông báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ nếu gặp các dấu hiệu bất thường khi dùng thuốc như dị ứng da, choáng váng, chóng mặt, ngộ độc, nôn ói,...

Bài viết trên đây đã giải đáp cho bạn những thắc mắc xoay quanh việc dùng viên uống vitamin B tổng hợp như uống vitamin B trong bao lâu, uống trước hay sau ăn và thời điểm nào là hợp lý. Hy vọng những thông tin mà bài viết cung cấp sẽ giúp ích cho bạn trong việc bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể. Ngoài việc bổ sung đầy đủ vi chất cho cơ thể thì bạn cũng nên áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học, tập luyện thể dục thể thao hàng ngày để tăng cường hệ miễn dịch và sức khỏe cơ thể. Để biết được cơ thể có đang bị thiếu vitamin B hay không thì bạn có thể thực hiện xét nghiệm vi chất. Bạn có thể thực hiện xét nghiệm tại các cơ sở y tế. Sau khi có kết quả xét nghiệm, bác sĩ điều trị sẽ căn cứ vào đó để có những tư vấn tốt nhất về tình trạng sức khỏe và hướng xử lý cụ thể phù hợp cho bạn.