Nên bổ sung sắt trước hay sau ăn để phát huy tối đa tác dụng?

1. Vai trò của sắt đối với cơ thể

Trước khi giải đáp băn khoăn nên bổ sung sắt trước hay sau ăn, chúng ta hãy hiểu về vai trò của sắt đối với cơ thể. Sắt là một khoáng chất thiết yếu cho nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể. Cụ thể:

• Sắt giúp cơ bắp hoạt động bình thường và tham gia vào quá trình sản xuất năng lượng.
• Đây là một thành phần quan trọng của collagen - một loại protein giúp xây dựng và duy trì cấu trúc của mô liên kết trong cơ thể.
• Sắt tham gia vào quá trình tạo ra DNA, RNA.
• Sắt là một yếu tố quan trọng trong quá trình phát triển và chức năng của hệ thống thần kinh.
• Sắt là một phần của hệ thống enzyme và tham gia vào nhiều quá trình tế bào khác nhau.
• Thành phần này đóng vai trò trong quá trình sản xuất một số hormone quan trọng.

Khi cơ thể thiếu sắt, tình trạng thiếu máu có thể xảy ra, gọi là thiếu máu do thiếu sắt (iron-deficiency anemia). Điều này dẫn đến giảm lượng hồng cầu và không đủ sắc tố hồng cầu để vận chuyển đủ lượng oxy đến các cơ quan và mô cần thiết. Người bị thiếu máu do thiếu sắt có thể xuất hiện các triệu chứng như: mệt mỏi, suy nhược và suy giảm sức khỏe nói chung. Sắt có thể được bổ sung thông qua đường ăn uống hoặc viên uống bổ sung.

2. Có được bổ sung sắt lúc đói không? Nên bổ sung sắt trước hay sau ăn?

Bổ sung sắt bằng viên uống là một cách phổ biến để điều trị và ngăn chặn thiếu máu do thiếu sắt. Tuy nhiên, có được bổ sung sắt lúc đói không? Nên bổ sung sắt trước hay sau ăn? 

2.1. Có được bổ sung sắt lúc đói không?

Viên sắt có thể được bổ sung lúc đói nhằm tăng hiệu suất hấp thụ. Bởi sắt hấp thụ tốt hơn khi dạ dày rỗng, nghĩa là không có thức ăn nào trong dạ dày. Việc uống viên sắt cùng với thức ăn có thể bị ảnh hưởng bởi các chất ức chế sự hấp thụ như canxi, cafein…

Tuy nhiên, những người bị đau dạ dày, viêm loét dạ dày có thể gặp vấn đề khi uống viên sắt lúc đói, tăng nguy cơ bị kích thích và tổn thương dạ dày. Uống sắt khi đói có thể làm giảm đường huyết, đặc biệt là nếu bạn phải đợi một khoảng thời gian dài trước khi ăn.

Đối với những người có vấn đề về dạ dày, bác sĩ thường sẽ hướng dẫn cách sử dụng viên sắt một cách an toàn nhất cho tình trạng sức khỏe cụ thể của họ.

2.2. Nên bổ sung sắt trước hay sau ăn?

Vậy nên bổ sung sắt trước hay sau ăn? Có một số nghiên cứu cho thấy việc bổ sung sắt trước ăn có thể giúp giảm tác động của chất ức chế sự hấp thụ (như canxi và zinc) đối với sắt. Buổi sáng là thời điểm lúc dạ dày ít thức ăn và chất lỏng nhất, giúp sắt hấp thụ hiệu quả hơn. Đây cũng là thời điểm hàm lượng canxi và sắt trong cơ thể đang ở mức thấp sau một đêm dài không ăn uống. Bổ sung sắt vào lúc này giúp cung cấp dưỡng chất cần thiết để duy trì sức khỏe. Nếu bạn chọn bổ sung sắt trước ăn, hãy tránh uống cùng lúc với thực phẩm giàu canxi.

Bạn cũng có thể bổ sung sắt sau bữa ăn sáng, nhất là những người gặp vấn đến về dạ dày. Uống sắt sau khi ăn thường ít gây khó chịu cho dạ dày hơn so với việc uống sắt lúc dạ dày trống rỗng.

3.  Nên bổ sung sắt trước hay sau ăn bao lâu?

Sau khi đã giải đáp băn khoăn nên bổ sung sắt trước hay sau ăn, chúng ta cùng tìm hiểu chi tiết nên bổ sung sắt trước hay sau ăn bao lâu?

Thời điểm sắt hấp thu tốt nhất chính là vào buổi sáng, cụ thể là sau khi ăn sáng khoảng 2 tiếng hoặc uống sắt trước bữa sáng tối thiểu 30 phút. Ngoài ra, trong quá trình bổ sung sắt bạn cũng cần lưu ý tới một số vấn đề sau:

3.1. Không bổ sung sắt và canxi cùng một thời điểm

Canxi và sắt là hai khoáng chất quan trọng cho sức khỏe nhưng nếu uống cả hai thành phần này cùng một lúc có thể ảnh hưởng đến việc hấp thu.

Khi uống cùng lúc, hàm lượng canxi cao có thể cản trở khả năng hấp thụ sắt. Vì vậy, để tối ưu việc hấp thụ và sử dụng hiệu quả cả hai khoáng chất này, bạn nên uống sắt và canxi cách nhau khoảng 1-2 giờ. 

Ngoài ra, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xác định liều lượng phù hợp của cả hai khoáng chất và đảm bảo rằng việc bổ sung diễn ra một cách an toàn và hợp lý. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người có nhu cầu bổ sung đặc biệt, như phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú, người già, hoặc những người có rủi ro thiếu máu.

3.2. Bổ sung sắt cùng vitamin C tăng khả năng hấp thu

Vitamin C đóng vai trò quan trọng trong quá trình hấp thụ sắt. Sắt tồn tại trong thực phẩm và viên bổ sung ở dạng Fe3+ (ferric). Trước khi cơ thể có thể hấp thụ, sắt cần được chuyển đổi thành dạng Fe2+ (ferrous). Vitamin C giúp quá trình chuyển đổi này diễn ra nhanh chóng, dễ dàng. Khi sắt đã chuyển đổi thành dạng Fe2+ sẽ được hấp thụ hiệu quả hơn trong ruột non. Việc uống sắt cùng với nước cam hoặc các thực phẩm giàu vitamin C có thể tăng cường quá trình này. Những nguồn thực phẩm giàu vitamin C bao gồm cam, dâu, lựu, dưa hấu, cà chua và nhiều loại rau xanh.

Tuy nhiên, nên lưu ý rằng việc bổ sung sắt cùng vitamin C cũng cần được thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng, đặc biệt là đối với những người có vấn đề sức khỏe cụ thể. Người bệnh cũng cần kiểm soát lượng vitamin C được tiêu thụ để tránh tình trạng dư thừa. 

3.3. Tránh sử dụng sắt với một số loại thuốc

Dù uống sắt trước ăn hay sau ăn, bạn cũng nên tránh sử dụng chung sắt với nhóm thuốc kháng sinh tetracyclin và quinolon. Thuốc kháng sinh nhóm tetracyclin và quinolon có thể tạo phức với sắt, giảm sự hấp thụ của cả hai loại chất này. Nếu bạn đang sử dụng loại thuốc này, nên tránh uống sắt cùng lúc và tư vấn với bác sĩ về lịch trình và cách sử dụng phù hợp.

Tránh sử dụng chung sắt với thuốc kháng acid và hormone tuyến giáp. Cũng giống như với nhóm thuốc kháng sinh, một số loại thuốc như kháng acid và hormone tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ của sắt. Điều này làm giảm hiệu quả của cả hai chất. 

Mỗi người có nhu cầu bổ sung sắt khác nhau, do vậy, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ. Việc dư thừa sắt có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.

3.4. Ăn các thực phẩm giàu sắt

Thực phẩm là một nguồn quan trọng để cung cấp sắt cho cơ thể. Một số thực phẩm giàu sắt như: thịt bò, hàu, cá, thịt gà. 

Ngoài ra, để tối ưu hóa quá trình hấp thụ sắt từ thực phẩm, bạn có thể kết hợp với thực phẩm giàu vitamin C. Vitamin C giúp chuyển sắt từ trạng thái không hấp thụ được (Fe3+) sang trạng thái hấp thụ được (Fe2+), làm cho sắt dễ hấp thụ hơn trong ruột non. Các thực phẩm giàu vitamin C như: cam, dâu, kiwi, cà chua,...

3.5. Tránh uống caffeine và tanin gần bữa ăn

Caffeine có thể ảnh hưởng đến hấp thụ sắt bằng cách làm tăng sự sản xuất axit trong dạ dày và giảm độ pH của nước tiêu hóa. Điều này có thể làm giảm sự hấp thụ của sắt, đặc biệt là sắt không heme (sắt từ nguồn thực phẩm không phải từ thịt). Trong khi đó, tannin là một chất có trong trà, cà phê có thể làm giảm sự hấp thụ của sắt.

Nếu bạn muốn uống trà hoặc cà phê, hãy tránh uống chúng trong khoảng thời gian từ 1-2 giờ trước hoặc sau khi ăn. Nên lựa chọn các loại trà, cà phê có hàm lượng caffeine và tanin thấp hơn.

Như vậy bài viết đã cung cấp các thông tin chi tiết giúp bạn đọc giải đáp băn khoăn nên bổ sung sắt trước hay sau ăn. Có thể thấy, thời điểm bổ sung sắt có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ của thành phần này. Và nếu người bệnh không thể dung nạp bằng cách bổ sung sắt bằng qua uống thì việc bổ sung sắt bằng đường tĩnh mạch hiện nay cũng là một phương pháp được nhiều bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân. Đây là một phương pháp bổ sung sắt hiệu quả cao, tuy nhiên bạn nên thăm khám và nêu rõ bệnh sử, thực hiện các xét nghiệm máu để bác sĩ xem xét có thực hiện được hay không.