Nên bổ sung sắt khi nào là tốt nhất?

1. Nên bổ sung sắt khi nào?

Sắt là khoáng chất vi lượng quan trọng cho sự vận hành của cơ thể. Ngoài tác dụng tổng hợp hemoglobin giúp vận chuyển oxy cho các tế bào trong cơ thể, sắt còn tổng hợp myoglobin giúp cơ thể dự trữ oxy. Vì vậy, sắt được xem là yếu tố của quá trình tổng hợp DNA của cơ thể. 

Trong quá trình tổng hợp hemoglobin, sắt chính là cơ chất giúp gắn kết nguyên tử oxi và đưa tới các mô của cơ thể. Do đó, bổ sung sắt sẽ giúp máu luôn được lưu thông và cung cấp đủ lượng oxy cần thiết cho cơ thể. 

Khi cơ thể không được cung cấp sắt đầy đủ sẽ gây ra những ảnh hưởng bất lợi tới sức khoẻ. Vậy nên uống bổ sung sắt khi nào? 

Cụ thể, khi cơ thể xuất hiện các dấu hiệu sau đây thì cần bổ sung sắt: 

• Trạng thái mệt mỏi là dấu hiệu của triệu chứng thiếu máu. Đây cũng là triệu chứng điển hình nhất.
• Khó thở là cảm giác không thể bỏ qua. Bởi vì có thể người bệnh đang bị thiếu máu dẫn đến không thể thở được hoặc khó hít thở sâu. 
• Chóng mặt hoặc hoa mắt là các cảm giác lâng lâng, cơ thể không đứng vững được. 
• Nhịp tim đập nhanh hoặc loạn nhịp tim. Tình trạng này gần giống như lúc đang chạy đua hoặc lỡ nhịp lúc mạnh lúc yếu. 
• Ù tai là trạng thái nghe âm thanh theo nhịp mạch đập hoặc các tiếng vo ve lẹ. 
• Nhức đầu là một trong những dấu hiệu của thiếu máu do thiếu sắt và thiếu máu do nồng độ hemoglobin thấp. Những triệu chứng này sẽ gây ra đau đầu ở các mức độ khác nhau. 
• Da nhợt nhạt. Màu sắc của da có thể giúp nhận biết tình trạng thiếu máu, chẳng hạn như màu da nhợt nhạt, bị ám vàng, ám xanh, hoặc mất đi sự hồng hào tự nhiên. 
• Đau tức ngực xuất hiện với cảm giác như có vật gì đó đè lên hoặc ép chặt vào ngực.

2. Các đối tượng chỉ định/chống chỉ định bổ sung sắt

2.1. Các đối tượng chỉ định bổ sung sắt

• Người thiếu máu: Thiếu máu do thiếu sắt xảy ra khi cơ thể không được cung cấp đủ lượng sắt cần thiết để sản xuất các tế bào hồng cầu. Khi các tế bào này thiếu hụt, thì các mô và tế bào khác trong cơ thể sẽ không nhận đủ lượng oxy để thực hiện chức năng của nó. Triệu chứng đặc trưng của người thiếu máu thiếu sắt bao gồm mệt mỏi, đuối sức, thường xuyên hoa mắt, chóng mặt, khó tập trung trong công việc và học tập. Hầu hết những đối tượng này bị thiếu máu ở mức nhẹ đến nặng. Nguyên nhân thiếu máu chủ yếu là bị rong kinh hoặc chảy máu quá nhiều trong những ngày của chu kỳ kinh nguyệt, hoặc có tiền sử mắc bệnh viêm loét dạ dày, ung thư đường tiêu hoá, mất máu do chấn thương ngoài, bị xuất huyết tiêu hoá khi sử dụng thuốc aspirin trong thời gian dài. 
• Phụ nữ đang mang thai. Theo kết quả các nghiên cứu nhận định, phụ nữ trưởng thành không mang thai hoặc không nuôi con bú thì cần bổ sung từ 15 đến 18 mg sắt mỗi ngày. Nhưng đối với phụ nữ mang thai thì hàm lượng sắt theo nhu cầu sẽ tăng cao hơn, với lượng 27mg/ ngày. Vì vậy, bà mẹ nên bổ sung viên sắt để phòng ngừa tình trạng thiếu máu thiếu sắt cả ở mẹ và bé. 
• Bà mẹ đang nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ. Khi ra đời, trẻ được bú sữa mẹ hoàn toàn, tức là trẻ cũng được nhận chất sắt từ sữa của mẹ. Nếu cơ thể người mẹ không được cung cấp đủ sắt có thể gây tình trạng thiếu sắt ở trẻ. Vì vậy, bà mẹ nên bổ sung sắt trong chế độ ăn hàng ngày. Trong trường hợp hấp thu sắt từ thực phẩm không đủ thì có thể tư vấn bác sĩ để có phương pháp bổ sung sắt hiệu quả. 
• Đối tượng bệnh lý khác. Trong trường hợp cơ thể hấp thu kém chất sắt hoặc cần sắt để chống chọi với các bệnh lý như rối loạn hấp thu sắt, ung thư, nhiễm trùng… đều cần bổ sung sắt nhiều hơn so với người bình thường. Những người mắc bệnh thận hoặc đang trong quy trình chạy thận có thể có nguy cơ thiếu sắt và thiếu máu. Điều này có thể do thận tạo ra hormon erythropoietin tham gia vào quá trình sản sinh tế bào hồng cầu trong máu. Nếu thận không thực hiện đúng chức năng sẽ khiến cơ thể thiếu hụt hồng cầu dẫn tới thiếu máu thiếu sắt. 

2.2. Các đối tượng chống chỉ định bổ sung sắt

• Những người có dấu hiệu mẫn cảm với sắt 3 hoặc sắt sunfat. 
• Cơ thể thừa sắt do các bệnh nhu mô nhiễm sắt, nhiễm hemosiderin hoặc thiếu máu tan máu
• Những người bị hẹp thực quản, hoặc túi cùng đường tiêu hoá
• Đặc biệt, viên sắt sulfat không chỉ định cho trẻ dưới 12 tuổi và người cao tuổi sử dụng. 

3. Các thời điểm cần tránh bổ sung sắt

Uống bổ sung sắt vào lúc nào hiệu quả được hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ. Theo khuyến cáo người bệnh nên bổ sung sắt lúc đói hoặc dạ dày trống rỗng. Như vậy, bổ sung sắt vào buổi sáng trước bữa sáng 1 giờ và tối muộn sau 2 giờ khi ăn sẽ giúp hấp thu sắt tốt hơn. Thêm vào đó, bạn nên bổ sung vitamin C để hấp thu sắt được dễ dàng hơn. 

Mặc dù vậy, cũng có những thời điểm cần tránh bổ sung sắt: 

• Không sử dụng sắt cùng thời điểm với sữa hoặc các chế phẩm của sữa, hoặc các thuốc bổ sung canxi hay các thực phẩm có chứa nhiều canxi… Bởi vì canxi có thể làm giảm khả năng hấp thu của sắt vào cơ thể. 
• Không bổ sung sắt khi đang sử dụng thuốc ức chế bơm proton như pantoprazol, omeprazol… Những loại thuốc này có thể làm giảm nồng độ acid dạ dày ảnh hưởng tới quá trình hấp thu sắt. 
• Không nên bổ sung sắt với các thuốc kháng sinh như nhóm quinolon, tetracyclin, hoặc thuốc hormon tuyến giáp. 

Nên bổ sung sắt khi nào sẽ phụ thuộc vào quá trình hấp thu sắt vào trong cơ thể. Tuy nhiên để bổ sung sắt hiệu quả cần lưu ý bổ sung thêm vitamin C để tăng cường hấp thu sắt, đồng thời hạn chế các chất kích thích, hoặc tránh sử dụng cùng canxi…

Thiếu sắt có thể gây ra nhiều ảnh hưởng bất lợi tới sức khỏe nói chung. Tuy nhiên, nếu bổ sung sắt không đúng theo nhu cầu và quy định cũng mang lại nhiều tác dụng trái chiều nghiêm trọng cho cơ thể. Việc bổ sung sắt sẽ được thực hiện xét nghiệm và chỉ định của bác sĩ cho từng trường hợp cụ thể. Nếu bạn đang gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào, điều quan trọng là phải trao đổi với bác sĩ chuyên môn để giúp kiểm tra mức độ thiếu máu thiếu sắt, đồng thời có thể bổ sung cho sự thiếu hụt bằng cách sử dụng các chất bổ sung đường uống hoặc phương pháp điều trị IV khi cần thiết.

Nguồn: webmd.com - healthline.com