Uống vitamin C có tác dụng gì? Vitamin C giúp gì cho cơ thể?

1. Tổng quan về vitamin C 

Vitamin C có tên hóa học là acid ascorbic, thuộc nhóm vitamin tan trong nước và có vai trò quan trọng đối với hoạt động sinh lý của cơ thể. Vitamin C là chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tăng trưởng, phát triển, tái tạo và sửa chữa các mô. Đồng thời, đây cũng là chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào khỏi gốc tự do - một trong những nguyên nhân khá phổ biến gây hư hỏng và phá hủy tế bào không hồi phục. 

Trên thực tế, cơ thể không tự tổng hợp được vitamin C mà phải được bổ sung thông qua chế độ ăn uống và thực phẩm chức năng chuyên biệt. Bạn có thể thêm vào khẩu phần ăn hàng ngày các thực phẩm giàu vitamin C như trái cây họ cam quýt, quả mọng, bông cải xanh, bắp cải, ớt, khoai tây, cà chua,...Trên thị trường hiện nay cũng có sẵn một số thực phẩm chức năng bổ sung vitamin C được bào chế dưới dạng viên nang, viên nhai hoặc bột hòa tan trong nước. Tùy vào sở thích, bạn có thể lựa chọn cách bổ sung vitamin C phù hợp với nhu cầu của mình. 

Hội đồng Thực phẩm và Dinh dưỡng Hoa Kỳ (Food and Nutrition Board - FNB) của Viện Y học (Institute of Medicine - IOM), trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học quốc gia Hoa Kỳ khuyến nghị nhu cầu vitamin C hàng ngày của từng đối tượng như sau: 

2. Uống vitamin C có tác dụng gì? 

Trả lời câu hỏi vitamin C giúp gì cho cơ thể, nhiều nghiên cứu cho thấy, vitamin C mang lại vô vàn lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có nhiều nghiên cứu thuyết phục về việc sử dụng vitamin C trong điều trị hoặc phòng ngừa các bệnh lý cụ thể. Do đó, khi dùng vitamin C, người dùng cần tuân thủ liều lượng ghi trên bao bì sản phẩm, đồng thời, hỏi ý kiến bác sĩ điều trị nếu bệnh nhân đang trong tình trạng sức khỏe đặc biệt.  

Dưới đây một vài công dụng của vitamin C đã được chứng minh mà bạn có thể tham khảo: 

2.1. Ngăn ngừa tổn thương tế bào và tăng cường miễn dịch

Vitamin C là chất chống oxy hóa tự nhiên có mặt trong một số loại thực phẩm. Những chất chống oxy hóa này có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi sự phá hại của gốc tự do, chất phá hủy DNA,...Theo thời gian, sự tích tụ các gốc tự do trong cơ thể gây nguy cơ dẫn đến ung thư, bệnh tim mạch, thấp khớp,...Do đó, các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa nói chung và vitamin C nói riêng sẽ là những “anh hùng thầm lặng” giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào, tăng cường hệ miễn dịch để cơ thể khỏe mạnh mỗi ngày. 

2.2. Bổ mắt

Nhiều nghiên cứu cho thấy, vitamin C có khả năng ngăn ngừa tình trạng đục thủy tinh thể và làm chậm tiến triển của bệnh thoái hóa điểm vàng (AMD) ở người cao tuổi. Tại vùng võng mạc và điểm vàng của mắt, vitamin C hoạt động như một chất chống oxy hóa. Nhờ đó, các tế bào khu vực này được bảo vệ khỏi gốc tự do và tác nhân gây hư hại, giúp mắt sáng và khỏe mạnh hơn. 

2.3. Cải thiện quá trình hấp thu sắt

Một số loại rau như đậu, rau bina,...có chứa nhiều chất sắt. Theo các nghiên cứu, tiêu thụ thực phẩm giàu vitamin C trong cùng một bữa ăn với thực phẩm giàu sắt sẽ làm tăng sinh khả dụng của chất sắt (Fe). Điều này giúp bạn hấp thu nhiều sắt hơn so với nhu cầu ban đầu.

Một ví dụ khác, nếu bạn ăn dâu tây cùng với salad rau bina. Rau bina chứa nhiều sắt, trong khi dâu tây giàu vitamin C. Khi ăn hai món này cùng nhau, vitamin C trong dâu tây sẽ giúp cơ thể hấp thu được nhiều sắt từ rau bina hơn so với việc chỉ ăn rau bina bình thường. 

2.4. Làm lành vết thương 

Vitamin C kích thích quá trình tổng hợp collagen trong cơ thể. Theo kết quả từ các nghiên cứu, bệnh nhân thiếu hụt vitamin C có thời gian phục hồi vết thương sau phẫu thuật chậm hơn so với nhóm bệnh nhân bổ sung đủ lượng vitamin C theo khuyến nghị. Do đó, vitamin C chính là chìa khóa chữa lành vết thương nhanh chóng, giúp làn da trở nên săn chắc, bền đẹp và trẻ trung hơn. 

2.5 Giúp bạn sở hữu làn da khỏe mạnh 

Bên cạnh nguồn cung cấp vitamin C từ thực phẩm, trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại kem bôi, serum chứa vitamin C được nhiều người tìm mua và sử dụng. Sở dĩ nhóm sản phẩm này được ưa chuộng như vậy là vì vitamin C giúp làm chậm dấu hiệu lão hóa, giảm quầng thâm mắt, tăng cường tác dụng của kem chống nắng,...Vì vậy, nếu muốn sở hữu làn da khỏe mạnh, trẻ trung, vitamin C chắc chắn là thành phần không thể thiếu trong “đồ nghề skincare” hàng ngày của bạn. 

2.6 Một số lợi ích khác

Một vài nghiên cứu trong những năm gần đây cho thấy, vitamin C còn đóng nhiều vai trò quan trọng như: 

• Giúp bạn phục hồi sức khỏe: Mặc dù vitamin C không thể giúp bạn khỏi bệnh, chất này vẫn có thể giúp ích cho bạn trong việc giảm bớt mức độ nghiêm trọng và rút ngắn thời gian điều trị cảm lạnh hoặc cúm. Đồng thời, vitamin C cũng làm giảm nguy cơ bệnh tiến triển theo chiều hướng xấu hơn. 
• Cải thiện sức khỏe tim mạch: Vitamin C giúp ngăn ngừa và điều trị các bệnh tim mạch (CVD), bao gồm cả đột quỵ. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho đến nay vẫn chưa nhận được sự đồng thuận nên chưa thể công bố chắc chắn đến người dùng. 
• Góp phần giảm nguy cơ ung thư: Kết quả của các nghiên cứu cho thấy, ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin C có thể làm giảm tỷ lệ ung thư da, loạn sản cổ tử cung, ung thư vú,...Tuy nhiên, tác dụng của vitamin C trong việc điều trị ung thư vẫn cần được nghiên cứu thêm. Trên thực tế, một số bác sĩ lo ngại rằng, việc bổ sung liều lượng lớn chất chống oxy hóa như vitamin C có thể ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc hóa trị. Do đó, bệnh nhân đang hóa trị ung thư cần trao đổi với bác sĩ chuyên môn trước khi dùng vitamin C hoặc bất kỳ thực phẩm chức năng khác ngoài phác đồ điều trị. 
• Viêm xương khớp: Khi mắc bệnh viêm xương khớp, sụn bị phá hủy gây áp lực lên xương và các khớp. Vitamin C kích thích cơ thể tạo ra collagen - thành phần quan trọng của sụn. Bên cạnh đó, với bản chất là chất chống oxy hóa, vitamin C sẽ giúp bảo vệ sụn khỏi sự tấn công của các gốc tự do trong cơ thể. Mặc dù không có bằng chứng nào cho thấy bổ sung vitamin C giúp điều trị hoặc ngăn ngừa viêm khớp, kết quả của một số nghiên cứu cho thấy người có chế độ ăn giàu vitamin C giảm nguy cơ mắc viêm khớp hơn so với nhóm đối chứng.  

3. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu cơ thể thiếu vitamin C?

Trên thực tế, tình trạng thiếu hụt vitamin C nghiêm trọng rất ít khi xảy ra do vitamin C có mặt trong hầu hết loại rau củ quả và một số thực phẩm. Tuy nhiên, người hút thuốc lá có thể có hàm lượng vitamin C trong cơ thể thấp hơn do hút thuốc làm giảm hấp thu vitamin C. 

Một số dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang thiếu vitamin C như tóc khô và chẻ ngọn; viêm nướu và chảy máu nướu răng; da thô ráp, khô, có vảy; vết thương lâu lành, dễ bầm tím; chảy máu cam; dễ bị nhiễm trùng,....Đặc biệt, thiếu vitamin C nghiêm trọng có thể dẫn đến bệnh scorbut - một căn bệnh mãn tính với các triệu chứng như thiếu máu, suy nhược cơ thể, chảy máu tự phát, đau chân, phù nề, viêm loét lợi và rụng răng. 

Hàm lượng vitamin C trong cơ thể thấp còn liên quan đến một số tình trạng như huyết áp cao, bệnh túi mật, đột quỵ, ung thư, xơ vữa động mạch. Do đó, bạn nên thiết kế thực đơn ăn uống giàu trái cây và rau quả để cơ thể nhận được đủ lượng vitamin C khuyến nghị mỗi ngày. 

4. Phòng ngừa thiếu vitamin C bằng cách nào?

Cách tốt nhất để phòng ngừa thiếu vitamin C là bổ sung vitamin C cho cơ thể thông qua chế độ dinh dưỡng hoặc thực phẩm chức năng. Trái cây và rau củ quả là nguồn cung cấp vitamin C tốt nhất, đặc biệt là trái cây họ Cam quýt, cà chua, khoai tây. Những thực phẩm khác cũng giàu vitamin C như ớt, quả kiwi, bông cải xanh, dâu tây, dưa hấu,...Dưới đây là bảng hàm lượng vitamin C trong một số thực phẩm mà bạn có thể tham khảo: 

Tuy nhiên, hàm lượng vitamin C trong thực phẩm có thể bị giảm trong quá trình chế biến hoặc bảo quản do vitamin C rất dễ tan trong nước và bị phá hủy bởi nhiệt. Để hạn chế tình trạng này, bạn nên chế biến thực phẩm giàu vitamin C bằng cách hấp hoặc cho vào lò vi sóng. Những hoa quả chứa hàm lượng vitamin C cao như cam, quýt, bưởi,...nên ăn tươi. Theo thống kê, tiêu thụ 5 loại trái cây và rau quả khác nhau có thể cung cấp đến 200 mg vitamin C mỗi ngày. 

Những thực phẩm chức năng bổ sung vitamin C dưới dạng acid ascorbic cho khả năng hấp thu tương đương với acid ascorbic tự nhiên trong thực phẩm. Các dạng bổ sung vitamin C khác như natri ascorbate; canxi ascorbate; axit ascorbic với bioflavonoid; và các sản phẩm kết hợp như Ester-C® chứa canxi ascorbate, dehydroascorbate, canxi threonate, xylonate và lyxonate cũng cho lượng vitamin C không khác biệt so với nguồn cung cấp tự nhiên. 

Tuy nhiên, bạn không nên bổ sung quá 2000 mg vitamin C mỗi ngày. Tiêu thụ vitamin C quá nhiều có thể dẫn đến các tác dụng phụ như đầy hơi, tiêu chảy, nhức đầu, da ửng đỏ, chuột rút hoặc đau bụng,...Ngoài ra, do vitamin C thải trừ chủ yếu qua nước tiểu, hấp thu quá nhiều vitamin C có thể khiến thận phải làm việc quá sức. Về lâu dài, tình trạng này sẽ dẫn đến sỏi thận hoặc nghiêm trọng hơn là suy thận trong tương lai. 

Bài viết trên đây đã giải đáp cho bạn những thắc mắc xoay quanh việc uống vitamin C có tác dụng gì, cũng như các biện pháp phòng ngừa tình trạng thiếu vitamin C cho cơ thể. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức bổ ích và hữu dụng trong việc thiết kế khẩu phần ăn hàng ngày.  Nếu muốn bổ sung vitamin C thông qua thực phẩm chức năng hay các hình thức khác, bạn nên đến các trung tâm y tế uy tín để được bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng tư vấn, hỗ trợ cụ thể.