Giảm tuổi thọ: Tác hại của việc ăn quá nhiều chất béo

1. Công dụng của chất béo trong cơ thể

Chất béo là một trong những chất dinh dưỡng cần thiết của cơ thể với nhiều chức năng quan trọng, bao gồm:

1.1 Lưu trữ năng lượng

Năng lượng dư thừa từ thực phẩm chúng ta ăn sẽ được tích hợp vào mô mỡ. Hầu hết năng lượng cần thiết cho cơ thể con người được cung cấp bởi carbohydrate và chất béo. Trong đó, chất béo đóng vai trò là nguồn dự trữ năng lượng lớn hơn và lâu dài hơn. 

Cơ thể chúng ta sử dụng năng lượng dự trữ trong chất béo để giúp cơ thể đáp ứng nhu cầu năng lượng cơ bản khi nghỉ ngơi và cung cấp năng lượng cho cơ bắp vận động suốt cả ngày. 

1.2 Điều hòa nhiệt độ và bảo vệ cơ thể

Chất béo lưu trữ trong khoang bụng được gọi là mỡ nội tạng và chất béo được lưu trữ dưới da được gọi là mỡ dưới da.

Chất béo nội tạng bảo vệ các cơ quan quan trọng như tim, thận và gan. Lớp mỡ dưới da cách nhiệt cơ thể khỏi nhiệt độ khắc nghiệt và giúp kiểm soát nhiệt độ bên trong cơ thể một cách tốt hơn.

1.3 Điều tiết và báo hiệu

Chất béo giúp cơ thể sản xuất và điều hòa hormone. Ví dụ, mô mỡ tiết ra hormone leptin, hormone này báo hiệu trạng thái năng lượng của cơ thể và giúp điều chỉnh sự thèm ăn. 

Chất béo cũng cần thiết cho sức khỏe sinh sản của chúng ta. Một phụ nữ không cung cấp đủ chất béo cho cơ thể có thể gặp tình trạng rối loạn kinh nguyệt và không thể thụ thai cho đến khi cơ thể có thể dự trữ nhiều năng lượng hơn dưới dạng mỡ. 

Ngoài ra, axit béo thiết yếu omega-3 và omega-6 giúp điều chỉnh cholesterol và đông máu, đồng thời kiểm soát tình trạng viêm ở khớp, mô và máu. 

Chất béo cũng có chức năng quan trọng trong việc duy trì dẫn truyền xung thần kinh, lưu trữ trí nhớ và cấu trúc mô. Chất béo cũng đặc biệt quan trọng trong hoạt động của não về cấu trúc và chức năng, giúp hình thành màng tế bào thần kinh, cách ly tế bào thần kinh và tạo điều kiện thuận lợi cho việc truyền tín hiệu xung điện khắp não.

1.4 Hỗ trợ hấp thu vitamin và khoáng chất

Chất béo trong thực phẩm chúng ta ăn hỗ trợ vận chuyển các vitamin tan trong chất béo, đưa chúng qua quá trình tiêu hóa và cải thiện sự hấp thu ở ruột. 

Chất béo trong chế độ ăn cũng có thể làm tăng khả dụng sinh học của các hợp chất được gọi là chất phytochemical - hợp chất thực vật không thiết yếu được coi là có lợi cho sức khỏe con người. Nhiều chất phytochemical hòa tan trong chất béo, chẳng hạn như lycopene có trong cà chua và beta-carotene có trong cà rốt, vì vậy chất béo trong chế độ ăn uống giúp cải thiện sự hấp thu của các phân tử này trong đường tiêu hóa.

1.5 Tạo nên mùi, vị và cảm giác no của thực phẩm

Chất béo thỏa mãn sự thèm ăn vì chúng tạo thêm hương vị cho thực phẩm. Nguyên nhân là do chất béo chứa các hợp chất hòa tan góp phần tạo ra mùi thơm và hương vị thơm ngon. 

Chất béo thỏa mãn cơn đói vì chất béo được tiêu hóa và hấp thu chậm hơn so với các chất dinh dưỡng đa lượng khác. Do đó, chất béo trong chế độ ăn góp phần tạo nên cảm giác no. Khi nuốt thức ăn béo, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách cho phép các quá trình kiểm soát tiêu hóa làm chậm chuyển động của thức ăn dọc theo đường tiêu hóa, giúp chất béo có nhiều thời gian hơn để tiêu hóa và hấp thụ, đồng thời thúc đẩy cảm giác no tổng thể. 

1.6 Cung cấp axit béo thiết yếu cho cơ thể

Hầu hết các phân tử lipid có thể được tổng hợp trong cơ thể từ các phân tử hữu cơ khác, vì vậy chúng không cần phải được cung cấp trong chế độ ăn uống hàng ngày. Tuy nhiên, có hai loại được coi là thiết yếu và phải có trong chế độ ăn kiêng là axit linoleic và axit alpha-linolenic.

2. Tác hại của việc ăn quá nhiều chất béo? 

Chất béo là một trong những chất dinh dưỡng không thể thiếu của cơ thể. Tuy nhiên, khi bạn ăn quá nhiều chất béo có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực cho sức khỏe. Một số tác hại của việc ăn quá nhiều chất béo, bao gồm:

2.1 Bệnh tiểu đường

Nhiều người thắc mắc ăn nhiều chất béo sẽ bị bệnh gì? Tình trạng thừa cân béo phì do tiêu thụ quá nhiều chất béo làm mỡ thừa tích tụ ở vùng bụng sẽ làm mỡ nội tạng tăng nhanh. Tình trạng béo bụng trong thời gian dài được chứng minh làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như đái tháo đường và tăng huyết áp.

2.2 Bệnh tim mạch

Ăn nhiều chất béo sẽ bị bệnh gì? Ăn quá nhiều chất béo có thể làm tăng LDL cholesterol và giảm HDL cholesterol. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng LDL cholesterol là thủ phạm chính gây ra các bệnh tim mạch nguy hiểm như xơ cứng động mạch, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

2.3 Suy giảm trí nhớ

Ăn quá nhiều chất béo có thể dẫn đến tổn thương não bộ và tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Một cuộc khảo sát của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ trên 1000 người đàn ông khỏe mạnh trên 45 tuổi cho thấy rằng những đối tượng ăn quá nhiều chất béo có điểm số kém nhất trong các bài kiểm tra trí nhớ.

2.4 Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản

Ăn quá nhiều chất béo dẫn đến dư thừa không chỉ ảnh hưởng xấu đến sự tăng trưởng và phát triển của hệ thần kinh trung ương ở thanh thiếu niên mà còn ức chế quá trình tổng hợp chất prostaglandin gây giảm nội tiết tố nam.

2.5 Hơi thở hôi

Khi bạn ăn quá nhiều chất béo thì chất béo sẽ trở thành nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu cho cơ thể. Quá trình chuyển hóa chất béo thành năng lượng sẽ tạo ra xeton, một chất hữu cơ khiến hơi thở có mùi khó chịu.

2.6 Táo bón

Chế độ ăn quá nhiều chất béo sẽ khiến bạn có xu hướng ăn ít rau củ, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Trong khi đó, những thực phẩm này là nguồn cung cấp chất xơ rất tốt cho cơ thể.

Chế độ ăn ít chất xơ này sẽ góp phần gây ra táo bón và nhiều vấn đề tiêu hóa khác.

2.7 Đầy hơi và mệt mỏi

Các loại chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa đều sẽ kích thích quá trình viêm nhiễm trong cơ thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, đầy hơi và giảm giác thiếu năng lượng.

3. Các thức ăn cần tránh để giảm chất béo và cách kiểm soát chất béo nạp vào cơ thể

Chất béo trong chế độ ăn uống có trong thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật và động vật. Chất béo cần thiết cho cơ thể do đảm nhận nhiều vai trò quan trọng như hỗ trợ quá trình tiêu hóa, thúc đẩy cơ thể hấp thu protein và là nguồn dự trữ năng lượng của cơ thể. Tuy nhiên, một số loại thực phẩm chứa chất béo xấu mà khi ăn quá nhiều sẽ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe. Do đó, bạn cần nắm rõ danh sách những thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa để kiểm soát chế độ ăn hợp lý và khoa học.

3.1 Các thức ăn cần tránh để giảm chất béo

Chất béo bão hòa thường có trong những thực phẩm sau:

• Thực phẩm giàu đạm: Các loại thực phẩm giàu đạm và một số sản phẩm từ thịt động vật có chứa hàm lượng chất béo bão hòa khá cao mà bạn cần hạn chế trong chế độ ăn hàng ngày như thịt heo, thịt bò, thịt cừu và các loại thịt chế biến sẵn.
• Sữa và các chế phẩm từ sữa: Sữa và các sản phẩm từ sữa là nguồn dinh dưỡng thơm ngon hấp dẫn. Tuy nhiên, các sản phẩm từ sữa như phô mai, kem tươi, kem chua, sữa bò tươi và sữa nguyên kem cũng chứa hàm lượng cao chất béo bão hòa gây hại cho cơ thể.
• Các loại dầu và mỡ: Các loại dầu và mỡ thường được sử dụng để chế biến hoặc làm chất gia vị. Quá trình chế biến các bữa ăn ngon miệng và đậm đà thường sử dụng nhiều dầu mỡ khiến chất béo bão hòa dư thừa trong cơ thể.
• Đồ ăn vặt và thức ăn nhanh như bánh quy, khoai tây chiên, thực phẩm đóng hộp và chế biến sẵn cũng rất giàu chất béo bão hòa.

Bên cạnh chất béo bão hòa thì chất béo chuyển hóa là loại chất béo đặc biệt có hại cho cơ thể được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên không nên sử dụng kể cả với hàm lượng nhỏ. 

Chất béo chuyển hóa có nguồn gốc từ các loại dầu thực vật và bị hydrat hóa trong quá trình chế biến thức ăn, đặc biệt là các món chiên xào như bánh rán, khoai tây chiên, thức ăn nhanh, bánh quy, bánh ngọt nướng và đồ ăn nhẹ được chế biến sẵn. 

Chất béo chuyển hóa được chứng minh là có hại nhất cho cơ thể vì làm giảm lượng cholesterol tốt HDL và gia tăng lượng cholesterol xấu LDL, từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch cao gấp 3 lần so với chất béo bão hòa. Ngoài ra, chất béo chuyển hóa còn làm gia tăng nguy cơ viêm trong cơ thể dẫn đến các bệnh lý mạn tính nguy hiểm như tắc nghẽn mạch máu, đái tháo đường và đột quỵ.

3.2 Cách kiểm soát chất béo nạp vào cơ thể

Để hạn chế những ảnh hưởng xấu của việc ăn quá nhiều chất béo thì bạn nên sử dụng các loại chất béo tốt trong chế độ ăn hàng ngày. Chất béo không bão hòa đơn và chất béo không bão hòa đa là những chất béo tốt cho sức khỏe và được chứng minh có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch.

Chất béo không bão hòa đơn có nhiều trong các loại thực phẩm như hạt điều, đậu phộng, hạnh nhân, dầu lạc, dầu ô liu, bơ đậu phộng và quả bơ.

Bên cạnh đó, chất béo không bão hòa đa được gọi là chất béo thiết yếu vì cơ thể không thể tự tổng hợp được mà cần cung cấp từ các loại thực phẩm mà bạn ăn mỗi ngày. Chất béo không bão hòa đa có nhiều trong các thực phẩm như các hồi, cá trích, cá mòi, quả óc chó, dầu hạt cải, đậu hũ, đậu nành rang, hạt bí, dầu hướng dương và dầu mè.

Các phương pháp nấu ăn như chiên, xào và nướng đều mang đến hàm lượng chất béo khá lớn cho cơ thể. Vì vậy, một cách kiểm soát chất béo nạp vào cơ thể nữa là thay đổi cách chế biến món ăn bằng luộc và hấp để cắt giảm được hàm lượng chất béo dư thừa gây hại cho cơ thể.

Bên cạnh thói quen ăn uống lành mạnh hạn chế chất béo bạn cũng nên kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên để kịp thời phát hiện tình trạng dư thừa chất béo trong cơ thể. Đặc biệt, bạn có thể kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh với các giải pháp tiêu hao mỡ thừa giúp giảm béo và quản lý cân nặng ở cấp độ tế bào. Giải pháp tiêu hao mỡ thừa sẽ giúp bạn giảm cân, giảm mỡ nội tạng, ngăn ngừa các bệnh lý do thừa cân và ngăn tích lũy mỡ thừa.

Tóm lại, bài viết đã cho chúng ta biết được tác hại của việc ăn quá nhiều chất béo và trả lời được câu hỏi ăn nhiều chất béo sẽ bị bệnh gì. Chất béo là một dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, tuy nhiên khi ăn quá nhiều chất béo dẫn đến dư thừa và sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý. Vì vậy, duy trì nồng độ chất béo trong cơ thể ở mức ổn định bằng cách sử dụng những thực phẩm chứa chất béo tốt và kết hợp với giải pháp tiêu hao mỡ thừa là cách tốt nhất để kiểm soát lượng chất béo trong cơ thể.

Nguồn: openoregon.pressbooks.pub