Đục thủy tinh thể liên quan đến kháng insulin ở người béo phì

1. Đục thủy tinh thể liên quan đến kháng insulin là bệnh gì?

Đục thủy tinh thể là một tình trạng mắt phổ biến được đặc trưng bởi sự mờ đục của thủy tinh thể, dẫn đến thị lực mờ và giảm độ rõ nét của thị giác. Mặt khác, kháng insulin là tình trạng trao đổi chất trong đó các tế bào của cơ thể trở nên kém phản ứng hơn với tác dụng của insulin, dẫn đến lượng đường trong máu tăng cao. 

Trong khi sự hình thành đục thủy tinh thể chủ yếu liên quan đến lão hóa và các yếu tố khác như di truyền và tiếp xúc với bức xạ cực tím, đã có một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ tiềm ẩn giữa đục thủy tinh thể và kháng insulin. 

Tuy nhiên, mối quan hệ giữa hai điều kiện này rất phức tạp và chưa được hiểu đầy đủ. Dưới đây là một số điểm chính liên quan đến mối liên hệ giữa đục thủy tinh thể và kháng insulin:

• Căng thẳng oxy hóa: Kháng insulin có liên quan đến sự gia tăng căng thẳng oxy hóa, đề cập đến sự mất cân bằng giữa việc sản xuất các loại oxy phản ứng có hại (Reactive oxygen species - ROS) và khả năng trung hòa chúng của cơ thể. Căng thẳng oxy hóa có thể làm hỏng các mô khác nhau, bao gồm cả thấu kính của mắt, có khả năng góp phần hình thành đục thủy tinh thể.
• Sản phẩm cuối glycation nâng cao (Advanced glycation end products - AGEs): Kháng insulin có thể dẫn đến sự tích tụ các sản phẩm cuối glycation nâng cao (AGEs) trong cơ thể. AGE được hình thành khi các phân tử glucose gắn vào protein, lipid hoặc axit nucleic, dẫn đến sản sinh ra các hợp chất có hại. Những AGE này có thể tích tụ trong thủy tinh thể và góp phần phát triển bệnh đục thủy tinh thể.
• Viêm: Kháng insulin có liên quan đến tình trạng viêm mãn tính ở mức độ thấp trong cơ thể. Quá trình viêm có thể ảnh hưởng đến thủy tinh thể và thúc đẩy sự hình thành đục thủy tinh thể. Ngoài ra, tình trạng viêm có thể góp phần vào sự phát triển của các yếu tố nguy cơ khác gây đục thủy tinh thể, chẳng hạn như tăng huyết áp và rối loạn lipid máu.
• Bệnh tiểu đường và hội chứng chuyển hóa: Kháng insulin là dấu hiệu đặc trưng của bệnh tiểu đường loại 2 và hội chứng chuyển hóa, cả hai đều có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển đục thủy tinh thể. Lượng đường trong máu tăng cao, thường thấy ở bệnh tiểu đường và hội chứng chuyển hóa, có thể góp phần hình thành đục thủy tinh thể thông qua các cơ chế khác nhau, bao gồm sự tích tụ sorbitol trong thủy tinh thể và kích hoạt các con đường sinh hóa thúc đẩy stress oxy hóa.
• Các yếu tố nguy cơ chung: Kháng insulin, đục thủy tinh thể và các tình trạng khác liên quan đến tuổi tác như bệnh tim mạch và béo phì đều có chung các yếu tố nguy cơ như lối sống ít vận động, chế độ ăn uống kém và khuynh hướng di truyền. Những yếu tố nguy cơ chung này có thể góp phần vào mối liên quan được quan sát thấy giữa tình trạng kháng insulin và bệnh đục thủy tinh thể.

Vậy các bệnh về mắt liên quan insulin như đục thủy tinh thể có sự liên kết gì với tình trạng béo phì. Đơn giản là tình trạng kháng insulin và béo phì có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Béo phì, đặc biệt là mỡ bụng dư thừa, là một yếu tố nguy cơ đáng kể dẫn đến phát triển tình trạng kháng insulin. Khi một người béo phì, mô mỡ sẽ giải phóng nhiều chất khác nhau có thể cản trở việc truyền tín hiệu insulin và làm giảm sự hấp thu glucose của tế bào. Kết quả là cơ thể sản xuất nhiều insulin hơn để bù đắp cho sự suy giảm hiệu quả, dẫn đến nồng độ insulin trong máu cao hơn. 

Theo thời gian, điều này có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh tiểu đường loại 2 và các rối loạn chuyển hóa khác. Kiểm soát béo phì thông qua điều chỉnh lối sống, bao gồm chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên, là điều cần thiết để cải thiện độ nhạy insulin và giảm nguy cơ biến chứng sức khỏe liên quan, trong đó có các bệnh về mắt liên quan insulin bao gồm đục thủy tinh thể.

2. Làm sao để phòng ngừa bệnh đục thủy tinh thể liên quan đến kháng insulin?

Vậy làm sao để phòng ngừa bệnh đục thủy tinh thể liên quan đến kháng insulin, hay rộng hơn nữa là tình trạng béo phì. Ngăn ngừa đục thủy tinh thể liên quan đến kháng insulin và béo phì liên quan đến việc giải quyết các yếu tố cơ bản góp phần gây ra cả hai tình trạng này. Dưới đây là một số chiến lược có thể giúp ngăn ngừa đục thủy tinh thể ở những người bị kháng insulin và béo phì:

• Kiểm soát cân nặng: Đạt và duy trì cân nặng khỏe mạnh là rất quan trọng trong việc giảm nguy cơ đục thủy tinh thể. Thực hiện một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm thực phẩm nguyên chất, trái cây, rau, protein nạc và chất béo lành mạnh có thể hỗ trợ nỗ lực quản lý cân nặng. Việc tư vấn với chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia dinh dưỡng đã đăng ký có thể cung cấp hướng dẫn cá nhân về việc phát triển một kế hoạch bữa ăn phù hợp.
• Hoạt động thể chất thường xuyên: Tham gia tập thể dục thường xuyên có lợi cho cả tình trạng kháng insulin và béo phì. Hoạt động thể chất giúp cải thiện độ nhạy insulin, hỗ trợ kiểm soát cân nặng và tăng cường sức khỏe tổng thể. Đặt mục tiêu dành ít nhất 150 phút hoạt động thể thao cường độ vừa phải mỗi tuần, cùng với các bài tập rèn luyện sức mạnh hai lần một tuần.
• Kiểm soát lượng đường trong máu: Nếu bạn bị kháng insulin hoặc tiểu đường, điều quan trọng là phải quản lý lượng đường trong máu một cách hiệu quả. Theo dõi lượng đường trong máu thường xuyên, tuân theo kế hoạch điều trị được chỉ định và dùng thuốc theo chỉ dẫn của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn. Giữ lượng đường trong máu trong phạm vi mục tiêu (thường là 80-180 mg/dL) có thể giúp giảm nguy cơ đục thủy tinh thể.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Tiêu thụ chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất có thể giúp bảo vệ chống lại sự hình thành đục thủy tinh thể. Bao gồm các loại thực phẩm như rau lá xanh đậm, trái cây và rau quả nhiều màu sắc, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt và hạt trong chế độ ăn uống của bạn. Những thực phẩm này cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết giúp tăng cường sức khỏe của mắt.
• Bỏ hút thuốc: Hút thuốc có liên quan đến việc tăng nguy cơ đục thủy tinh thể. Nếu bạn hút thuốc, hãy cân nhắc việc bỏ thuốc hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ và nguồn lực để giúp bạn bỏ thuốc. Bỏ hút thuốc có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm giảm nguy cơ đục thủy tinh thể.
• Bảo vệ mắt bạn khỏi bức xạ tia cực tím: Tiếp xúc kéo dài với tia cực tím (tia UV) có thể làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể. Khi ở ngoài trời, hãy đeo kính râm có khả năng chống tia cực tím và đội mũ rộng vành để che mắt bạn khỏi các tia có hại của mặt trời.
• Khám mắt định kỳ: Lên lịch khám mắt toàn diện thường xuyên với bác sĩ nhãn khoa hoặc chuyên viên về mắt. Họ có thể phát hiện sớm các dấu hiệu đục thủy tinh thể và đưa ra hướng dẫn thích hợp để quản lý sức khỏe mắt của bạn. Bạn cũng có thể đi khám mắt khi xuất hiện các triệu chứng của đục thủy tinh thể như nhìn mờ, nhìn đôi, nhìn thấy quầng sáng xung quanh đèn, nhạy cảm với ánh sáng, khó nhìn vào ban đêm, màu sắc mờ nhạt…

• Quản lý các tình trạng sức khỏe khác: Quản lý hợp lý các tình trạng sức khỏe khác liên quan đến tình trạng kháng insulin và béo phì, chẳng hạn như huyết áp cao và rối loạn lipid máu. Thực hiện theo các phương pháp điều trị và thuốc theo chỉ dẫn của các bác sĩ.

Hãy nhớ rằng, những chiến lược này là những khuyến nghị chung và điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để có lời khuyên dành riêng cho bạn dựa trên nhu cầu sức khỏe cụ thể của bạn. Bằng cách áp dụng lối sống lành mạnh, kiểm soát tình trạng kháng insulin và kiểm soát béo phì, bạn có thể giảm nguy cơ đục thủy tinh thể và tăng cường sức khỏe tổng thể.

3. Các lưu ý khác cần biết

Dưới đây là một số lưu ý bổ sung cần ghi nhớ liên quan đến đục thủy tinh thể, kháng insulin và béo phì:

• Khám mắt định kỳ: Khám mắt định kỳ là điều cần thiết để phát hiện sớm và theo dõi bệnh đục thủy tinh thể. Bạn nên khám mắt toàn diện 1-2 năm một lần, đặc biệt nếu bạn có các yếu tố nguy cơ như kháng insulin, béo phì hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh đục thủy tinh thể.
• Khuynh hướng di truyền: Trong khi các yếu tố lối sống đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển tình trạng kháng insulin, béo phì và đục thủy tinh thể, thì di truyền cũng có thể ảnh hưởng đến tính nhạy cảm của một cá nhân đối với các tình trạng này. Hiểu biết về lịch sử y tế của gia đình bạn có thể cung cấp cái nhìn sâu sắc về nguy cơ tiềm ẩn của bạn và giúp hướng dẫn các biện pháp phòng ngừa.
• Quản lý bệnh tiểu đường: Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường, điều quan trọng là phải quản lý lượng đường trong máu một cách hiệu quả để giảm nguy cơ phát triển bệnh đục thủy tinh thể do tiểu đường. Theo dõi thường xuyên, tuân thủ dùng thuốc và điều chỉnh lối sống là những thành phần chính trong quản lý bệnh tiểu đường.
• Đục thủy tinh thể liên quan đến tuổi tác: Mặc dù tình trạng kháng insulin và béo phì có thể góp phần vào sự phát triển đục thủy tinh thể, nhưng điều cần thiết cần nhớ là tuổi tác là yếu tố nguy cơ đáng kể nhất đối với bệnh đục thủy tinh thể. Khi chúng ta già đi, các protein tự nhiên trong mắt có thể bắt đầu kết tụ lại với nhau, dẫn đến thủy tinh thể bị mờ. Chăm sóc mắt thường xuyên và lựa chọn lối sống lành mạnh có thể giúp trì hoãn sự khởi phát hoặc tiến triển của bệnh đục thủy tinh thể do tuổi tác.

Hãy nhớ rằng, thông tin được cung cấp ở đây chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không thay thế cho lời khuyên y tế từ các chuyên gia. Nếu bạn có mối lo ngại cụ thể về đục thủy tinh thể, kháng insulin hoặc béo phì, hãy tham khảo ý kiến ​​của các bác sĩ có trình độ để được chẩn đoán chính xác, tư vấn cá nhân và các lựa chọn điều trị thích hợp.

Tổng kết lại, sự hiểu biết về mối liên quan giữa đục thủy tinh thể và kháng insulin ở người béo phì không chỉ giúp chúng ta nâng cao nhận thức về tình trạng sức khỏe này mà còn mở ra những cánh cửa mới trong lĩnh vực nghiên cứu y học. Hiểu rõ hơn về cơ chế tác động và tương tác giữa các yếu tố này có thể là chìa khóa quan trọng để phát triển phương pháp điều trị hiệu quả, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến đục thủy tinh thể và kháng insulin ở người béo phì.

Ngày nay, nếu muốn giảm cân hiệu quả, bạn có thể tham khảo liệu pháp tiêu hao năng lượng. Phương pháp này sử dụng vitamin & khoáng chất để thúc đẩy sự chuyển hóa mỡ theo cơ chế tự nhiên, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Trước khi thực hiện, bạn sẽ được đánh giá sức khỏe tổng thể và bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ giảm cân phù hợp với từng người dựa trên kết quả xét nghiệm cơ bản như xét nghiệm máu, chỉ số khối cơ thể (BMI). Trong suốt quá trình thực hiện liệu trình sẽ luôn có bác sĩ theo sát, lên kế hoạch dinh dưỡng và tập luyện phù hợp với thể trạng của từng người.

Tài liệu tham khảo: Aao.org, Diabetesjournals.org, Diabetes.org, Medicalnewstoday.com, Healthline.com