Cơ chế rối loạn lipid máu ở bệnh nhân béo phì

1. Rối loạn lipid máu là gì?

Rối loạn lipid máu là tình trạng bệnh lý khi có một hoặc nhiều thông số lipid bị rối loạn như gia tăng cholesterol hay triglyceride hoặc giảm HDL-cholesterol. Các rối loạn lipid máu ở bệnh nhân béo phì điển hình thường gồm tăng triglyceride, giảm HDL-cholesterol và LDL-cholesterol bình thường hoặc tăng nhẹ.

Rối loạn lipid máu có thể là nguyên phát hoặc thứ phát:

• Rối loạn lipid máu nguyên phát: Thường là bệnh cảnh di truyền gen lặn, người bệnh không béo phì nhưng bị rối loạn chuyển hoá lipid, tăng triglyceride tiên phát, có thể kèm triệu chứng cường lách, giảm tiểu cầu.
• Rối loạn lipid máu thứ phát: Thường hình thành do lối sống thiếu lành mạnh ở bệnh nhân béo phì, nghiện rượu bia, thức ăn giàu chất béo bão hoà hoặc các nguyên nhân thứ phát khác như đái tháo đường, bệnh thận mạn, suy giáp, xơ gan, sử dụng thuốc thiazid, estrogen và chẹn beta giao cảm.

2. Cơ chế rối loạn lipid máu ở bệnh nhân béo phì

Dấu hiệu đặc trưng của rối loạn lipid máu ở người béo phì là tăng triglyceride lúc đói và sau ăn kết hợp với sự gia tăng vượt trội LDL-cholesterol và tỷ lệ HDL- cholesterol thấp. Đầu tiên có thể thấy hầu hết các bệnh nhân béo phì đều phải đối mặt với nguy cơ cao tồn tại tình trạng đề kháng insulin. 

Các hợp chất được sản xuất bởi các mô mỡ cơ thể là các axit béo tự do không ester hoá (FFA) mà cùng với sự hiện diện của sự đề kháng insulin ở bệnh nhân béo phì thì quá trình huy động FFA từ triglyceride tích trữ ở mô mỡ sẽ gia tăng làm tăng dòng FFA từ tế bào mỡ đến gan và các mô khác. Tại gan FFA có tác dụng làm tăng sản xuất glucose và triglyceride, bài tiết VLDL vì vậy người béo phì có thể đối mặt với tình trạng tăng triglyceride do sản xuất quá mức ở gan hay chính là tình trạng rối loạn lipid máu đặc trưng ở bệnh nhân béo phì.

3. Làm thế nào để phòng ngừa và cải thiện tình trạng rối loạn lipid máu ở bệnh nhân béo phì?

Thay đổi lối sống chính là phương pháp đầu tiên người thừa cân béo phì cần thực hiện để đưa các chỉ số lipid máu về mức bình thường hoặc ngăn ngừa rối loạn lipid máu. Các thay đổi bao gồm:

• Giảm cân để duy trì chỉ số BMI trong giới hạn bình thường.
• Tăng cường vận động, ít nhất 30 phút/ngày trong 5 ngày mỗi tuần.
• Thực hiện chế độ ăn ít ngọt, ít chất béo bão hoà, đặc biệt là mỡ và da động vật.
• Giảm cholesterol trong lòng đỏ trứng, bơ, tôm,…
• Tăng cường chất xơ, vitamin từ rau củ, trái cây,…
• Bổ sung chất béo tốt từ dầu thực vật, cá béo.
• Hạn chế rượu bia.
• Kiểm soát tốt các bệnh lý nội khoa hiện mắc.

Tóm lại, cơ chế rối loạn lipid máu ở bệnh nhân béo phì chủ yếu liên quan đến việc gia tăng quá mức axit béo tự do từ các mô mỡ trong cơ thể, kết hợp với tình trạng kháng insulin dẫn tới tăng sản xuất triglyceride tại gan. Các phương pháp thay đổi lối sống, giảm cân có thể giúp cải thiện và phòng ngừa tình trạng rối loạn lipid trên các đối tượng này.

Ngày nay, nếu muốn giảm cân hiệu quả, bạn có thể tham khảo liệu pháp tiêu hao năng lượng. Phương pháp này sử dụng vitamin & khoáng chất để thúc đẩy sự chuyển hóa mỡ theo cơ chế tự nhiên, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Trước khi thực hiện, bạn sẽ được đánh giá sức khỏe tổng thể và bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ giảm cân phù hợp với từng người dựa trên kết quả xét nghiệm cơ bản như xét nghiệm máu, chỉ số khối cơ thể (BMI). Trong suốt quá trình thực hiện liệu trình sẽ luôn có bác sĩ theo sát, lên kế hoạch dinh dưỡng và tập luyện phù hợp với thể trạng của từng người.