Cách nào rèn luyện sự tập trung cho não bộ?

1. Tại sao não thiếu tập trung?

Bộ não có thể bị thiếu tập trung do nhiều yếu tố khác nhau, cả bên trong lẫn bên ngoài. Những nguyên nhân sau đây có thể là lý do thường gặp nhất;

• Mệt mỏi và thiếu ngủ: Ngủ không đủ giấc hoặc chất lượng giấc ngủ kém có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng tập trung và chức năng nhận thức. Khi não mệt mỏi, việc tập trung và duy trì sự chú ý sẽ trở nên khó khăn hơn.
• Căng thẳng và lo lắng: Mức độ căng thẳng và lo lắng cao có thể khiến não bị choáng ngợp, khiến bạn khó tập trung vào nhiệm vụ. Bộ não có thể bận tâm với những suy nghĩ lo lắng hoặc chạy đua, làm chệch hướng sự chú ý khỏi mục tiêu đã định.
• Đa nhiệm: Thực hiện vào nhiều nhiệm vụ cùng một lúc có thể phân chia sự chú ý của não và dẫn đến giảm khả năng tập trung. Việc chuyển đổi liên tục giữa các nhiệm vụ có thể làm giảm hiệu quả và giảm khả năng tập trung.
• Thiếu sự kích thích tinh thần: Não được hưởng lợi từ sự kích thích và gắn kết tinh thần. Nếu không có những thử thách hoặc hoạt động kích thích thường xuyên, não có thể trở nên buồn chán hoặc mất tập trung, dẫn đến giảm khả năng tập trung.
• Dinh dưỡng và hydrat hóa kém: Não cần dinh dưỡng và hydrat hóa thích hợp để hoạt động tối ưu. Việc hấp thụ không đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu hoặc mất nước có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng nhận thức, bao gồm cả khả năng tập trung.
• Phân tâm: Những yếu tố gây xao lãng bên ngoài, chẳng hạn như tiếng ồn, sự gián đoạn hoặc môi trường có tính kích thích cao, có thể làm gián đoạn sự tập trung. Não có thể gặp khó khăn trong việc lọc ra những thông tin không liên quan, dẫn đến giảm khả năng tập trung.
• Tình trạng sức khỏe và thuốc men: Một số tình trạng sức khỏe nhất định, chẳng hạn như rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), trầm cảm hoặc rối loạn thần kinh, có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung. Ngoài ra, một số loại thuốc có thể có tác dụng phụ ảnh hưởng đến chức năng nhận thức.
• Thiếu tập thể dục: Tập thể dục thường xuyên đã được chứng minh là cải thiện chức năng nhận thức, bao gồm cả sự chú ý và tập trung. Nếu không hoạt động thể chất đầy đủ, não có thể mất khả năng tập trung.
• Lão hóa có thể ảnh hưởng đến sự tập trung của con người. Khi tuổi tác gia tăng, có thể xuất hiện một số thay đổi về khả năng tập trung và xử lý thông tin. Người lớn tuổi có thể gặp khó khăn trong việc tập trung vào một nhiệm vụ cụ thể trong một khoảng thời gian dài. Họ có thể dễ dàng bị phân tán bởi những yếu tố xung quanh hoặc suy nghĩ phiêu dạt.

Điều quan trọng cần lưu ý là não của mỗi người hoạt động khác nhau và các yếu tố riêng lẻ có thể góp phần làm thay đổi mức độ tập trung. Nếu khó khăn về khả năng tập trung vẫn tồn tại và ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày, bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được đánh giá và hướng dẫn thêm.

2. Cách rèn luyện sự tập trung cho não bộ?

Từ những điều trên có thể bạn đã nhận ra những điều gì đang làm xao nhãng tâm trí của bạn, việc này nếu kéo dài có thể gây ra nhiều ảnh hưởng không tốt đến cuộc sống và công việc của bạn. Vậy làm thế nào để rèn luyện sự tập trung ? Không dễ dàng để não bạn có thể tập trung trở lại ngay được, mà đòi hỏi một quá trình rèn luyện nghiêm túc thực sự. Những cách rèn luyện sự tập trung cho não bộ sau đây có thể hữu ích dành cho bạn. 

2.1. Loại bỏ phiền nhiễu

Mặc dù điều này nghe có vẻ hiển nhiên nhưng mọi người thường đánh giá thấp việc có bao nhiêu phiền nhiễu khiến họ không thể tập trung vào nhiệm vụ trước mắt. Những tác nhân như vậy có thể đến từ một chiếc đài phát thanh ầm ĩ ở phía sau hoặc có thể là một đồng nghiệp liên tục ghé qua phòng làm việc của bạn để trò chuyện.

Giảm thiểu những nguồn gây xao lãng này không phải lúc nào cũng dễ dàng như người ta tưởng. Mặc dù việc này có thể đơn giản như tắt tivi hoặc radio, nhưng bạn có thể thấy khó khăn hơn nhiều khi phải đối mặt với việc ngắt lời đồng nghiệp, vợ/chồng, con cái hoặc bạn cùng phòng.

Một cách để giải quyết vấn đề này và rèn luyện sự tập trung cho não bộ là dành ra một thời gian, địa điểm cụ thể và yêu cầu được ở một mình trong khoảng thời gian đó. Một cách khác là tìm một địa điểm yên tĩnh nơi bạn biết mình có thể làm việc mà không bị quấy rầy. Thư viện, phòng riêng trong nhà hoặc thậm chí một quán cà phê yên tĩnh đều có thể là những địa điểm lý tưởng để bạn thử.

Làm thế nào để rèn luyện sự tập trung ? Một số chiến lược mà bạn có thể làm để giảm thiểu hoặc loại bỏ những yếu tố bên trong làm ảnh hưởng đến sự tập trung đó là đảm bảo rằng bạn được nghỉ ngơi đầy đủ trước khi thực hiện nhiệm vụ và sử dụng những suy nghĩ và hình ảnh tích cực để chống lại sự lo lắng và căng thẳng. Nếu bạn nhận thấy tâm trí mình đang lang thang đến những suy nghĩ gây xao nhãng, hãy tập trung trở lại nhiệm vụ trước mắt một cách có ý thức.

2.2. Hạn chế thực hiện đa nhiệm

Mặc dù đa nhiệm có vẻ là một cách tuyệt vời để hoàn thành nhiều việc một cách nhanh chóng, nhưng thực ra mọi người thực sự khá tệ trong việc đó. Việc thực hiện nhiều nhiệm vụ cùng một lúc có thể làm giảm đáng kể năng suất và khiến việc tập trung vào những chi tiết thực sự quan trọng trở nên khó khăn hơn nhiều.

Hãy coi sự chú ý của bạn như một điểm sáng. Nếu bạn chiếu ánh sáng đó vào một khu vực cụ thể, bạn có thể nhìn thấy mọi thứ rất rõ ràng. Nếu bạn cố gắng truyền cùng lượng ánh sáng đó qua một căn phòng tối lớn, thay vào đó, bạn có thể chỉ nhìn thấy những đường viền mờ ảo.

Một phần của cách rèn luyện sự tập trung cho não bộ là tận dụng tối đa các nguồn lực sẵn có. Hãy ngừng làm nhiều việc cùng một lúc và thay vào đó hãy tập trung hoàn toàn vào một việc một lúc.

2.3. Sống cho thời điểm hiện tại

Bạn muốn biết làm thế nào để rèn luyện sự tập trung nhưng tâm trí lại đang ngẫm nghĩ về quá khứ, lo lắng về tương lai hoặc không chú ý đến thời điểm hiện tại vì lý do nào khác.

Có lẽ bạn đã nghe người ta nói về tầm quan trọng của việc “có mặt”. Đó là việc loại bỏ những phiền nhiễu, cho dù chúng là vật chất (điện thoại di động) hay tâm lý (những lo lắng của bạn) và tập trung hoàn toàn về mặt tinh thần vào thời điểm hiện tại.

Khái niệm hiện diện này cũng rất cần thiết để rèn luyện sự tập trung cho não bộ của bạn. Tiếp tục tham gia vào thời điểm hiện tại giúp bạn tập trung cao độ và nguồn lực tinh thần của bạn tập trung vào các chi tiết thực sự quan trọng tại một thời điểm cụ thể.

Có thể mất chút thời gian nhưng hãy cố gắng học cách sống thực sự trong thời điểm hiện tại. Quá khứ là điều bạn không thể thay đổi được và tương lai thì chưa xảy ra, vì thế cách tốt nhất là ngừng tiếc nuối những điều trong quá khứ mà hãy tập trung cho hiện tại để có một tương lai tốt hơn. 

2.4. Thực hành chánh niệm

Thực tế là chánh niệm đang trở thành một chủ đề nhận được nhiều sự quan tâm với lý do chính đáng. Mặc dù việc thực hành chánh niệm đã tồn tại hàng ngàn năm, nhưng chỉ gần đây chúng ta mới đạt được sự hiểu biết rõ ràng về những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại.

Một nghiên cứu đã yêu cầu các chuyên gia nhân sự tham gia vào một mô phỏng về việc đa nhiệm phức tạp mà họ thường thực hiện hàng ngày tại nơi làm việc.

Các nhiệm vụ này phải được hoàn thành trong vòng 20 phút và bao gồm việc trả lời điện thoại, lên lịch các cuộc họp và viết bản ghi nhớ từ nhiều nguồn thông tin khác nhau như cuộc gọi điện thoại, email và tin nhắn văn bản.

Một số người đã được đào tạo trong vòng 8 tuần để sử dụng chánh niệm, và kết quả cho thấy chỉ có những người đã được đào tạo này mới có khả năng tập trung và tập trung tốt hơn.

Các thành viên trong nhóm chánh niệm có thể duy trì nhiệm vụ trong khoảng thời gian lâu hơn, chuyển đổi giữa các nhiệm vụ ít thường xuyên hơn và thực hiện công việc hiệu quả hơn so với các nhóm khác.

Thực hành chánh niệm như thiền, một bài tập thở sâu có thể là những cách rèn luyện sự tập trung cho não bộ đơn giản nhưng mang lại nhiều hiệu quả cho bạn.

2.5. Dành cho mình những khoảng nghỉ ngắn

Bạn đã bao giờ cố gắng tập trung tinh thần vào cùng một việc trong một thời gian dài chưa? Sau một thời gian, sự tập trung của bạn bắt đầu bị suy giảm và việc tập trung nguồn lực tinh thần của bạn vào nhiệm vụ ngày càng trở nên khó khăn hơn. Không chỉ vậy, kết quả là hiệu suất của bạn cuối cùng cũng bị ảnh hưởng.

Những giải thích truyền thống trong tâm lý học cho rằng điều này là do nguồn lực chú ý đang cạn kiệt, nhưng một số nhà nghiên cứu tin rằng, điều đó liên quan nhiều hơn đến xu hướng bỏ qua các nguồn kích thích liên tục của não.

Vì vậy, để rèn luyện sự tập trung cho não bộ hoạt động lâu dài để có thể thực hiện một công việc kéo dài, chẳng hạn như ôn thi, hãy nhớ cho bản thân thỉnh thoảng nghỉ ngơi tinh thần.

Chuyển sự chú ý của bạn sang điều gì đó không liên quan đến nhiệm vụ hiện tại, ngay cả khi nó chỉ diễn ra trong chốc lát. Những khoảnh khắc nghỉ ngơi ngắn ngủi này có thể giữ cho tinh thần tập trung cao độ và đạt hiệu suất cao khi bạn thực sự cần.

2.6. Rèn luyện não bộ mỗi ngày

Rèn luyện sự tập trung cho não bộ không phải là một quá trình diễn ra ngay tức thì. Ngay cả đối với những vận động viên chuyên nghiệp, cần mất nhiều thời gian và luyện tập để nâng cao kỹ năng tập trung.

Bước đầu tiên là nhận ra tác động của việc mất tập trung đối với cuộc sống của bạn. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc hoàn thành mục tiêu và cảm thấy bị phân tâm bởi những chi tiết không quan trọng thì hãy tìm cách rèn luyện sự tập trung cho não bộ nhiều hơn.

Bằng cách xây dựng khả năng tập trung tinh thần, bạn sẽ nhận thấy rằng bạn có thể đạt được nhiều thành tựu hơn và tập trung vào những điều thực sự mang lại cho bạn sự thành công, niềm vui và sự hài lòng trong cuộc sống.

2.7. Trẻ hóa não bộ

Như đã nói, lão hóa có thể ảnh hưởng đến sự tập trung của bạn. Sự chú ý, tốc độ xử lý thông tin và đưa ra quyết định, hiệu suất làm việc đều sẽ giảm đi khi bạn lớn tuổi. Để hạn chế điều này hãy chú ý đến việc trẻ hóa cơ thể nói chung và trẻ hóa não bộ nói riêng. Việc này có thể đến từ chế độ dinh dưỡng đầy đủ, khoa học, chế độ rèn luyện thể dục thường xuyên, bổ sung các vi chất cần thiết cho cơ thể hay việc sử dụng các hormon, hoạt chất sinh học để làm chậm quá trình lão hóa.

Bên cạnh đó, để tăng cường sức khỏe cho não bộ, tăng sự minh mẫn, sáng suốt và hiệu quả làm việc, quá trình trẻ hóa não bộ cần được duy trì lâu dài. Các phương pháp trẻ hóa cơ thể nói chung và trẻ hóa não bộ nói riêng ngày càng được nhiều người tìm đến chính nhờ khả năng tuyệt vời này. Các nhà y tế hiện đang áp dụng nhiều kỹ thuật hiện đại như truyền NAD+ hay sử dụng những hormone peptide mới cải tiến, nhằm giúp trẻ hóa cơ thể và làm chậm sự lão hóa của não bộ. 

3. Các điểm cần lưu ý để rèn luyện sự tập trung cho não bộ

Để rèn luyện não bộ và trẻ hóa não bộ, có một số điểm quan trọng cần lưu ý:

• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất có lợi cho não bộ. Tập luyện đều đặn giúp cải thiện lưu thông máu, cung cấp dưỡng chất và oxy cho não, đồng thời kích thích sự phát triển của tế bào não.
• Ăn một chế độ ăn lành mạnh: Chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng, bao gồm rau, trái cây, các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như các loại hạt, cá, dầu ôliu và các chất béo omega-3 có thể giúp bảo vệ não bộ khỏi tổn thương và giảm nguy cơ các vấn đề liên quan đến tuổi tác.

• Tìm hiểu và học hỏi liên tục: Để rèn luyện sự tập trung cho não bộ, hãy tìm kiếm cơ hội học hỏi và đối mặt với những thử thách mới. Đọc sách, học một kỹ năng mới, tham gia vào các hoạt động giao tiếp và tư duy sáng tạo đều có thể giúp kích thích não bộ và duy trì sự linh hoạt tư duy.
• Giữ tinh thần tích cực và giảm căng thẳng: Tình trạng căng thẳng và áp lực có thể gây hại cho não bộ. Hãy tìm cách quản lý căng thẳng bằng cách thực hiện các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, hoặc tham gia vào các hoạt động giảm stress khác.
• Đủ giấc ngủ và nghỉ ngơi: Giấc ngủ đủ và đúng cách là quan trọng để đảm bảo sự phục hồi của não bộ. Hãy cố gắng có một giấc ngủ đủ thời gian và chất lượng để giữ cho não bộ hoạt động tốt.
• Thử thách não bộ: Để rèn luyện và trẻ hóa não bộ, hãy đặt ra những thử thách mới cho não bộ. Điều này có thể bao gồm giải các câu đố, chơi các trò chơi trí tuệ, học một ngôn ngữ mới hoặc tham gia vào các hoạt động sáng tạo khác.
• Kích thích tương tác xã hội: Giao tiếp và tương tác xã hội có thể kích thích não bộ. Hãy tìm cách tham gia vào các hoạt động xã hội, du lịch hoặc tham gia các câu lạc bộ và nhóm sở thích để kích thích não bộ thông qua việc giao tiếp và gặp gỡ những người mới.

Như vậy, rèn luyện sự tập trung cho não bộ là quá trình lâu dài và liên tục. Bên cạnh việc tạo ra một lối sống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên để mang lại sự phát triển và bảo vệ cho não bộ thì việc trẻ hoá bộ não cũng sẽ giúp tăng cường khả năng hoạt động của não và làm chậm quá trình lão hóa não, giúp đầu óc minh mẫn, sáng suốt hơn.