Sự thật về chất béo trong cơ thể

1. Chất béo là gì? Có vai trò như thế nào đối với cơ thể?

Chất béo là một dạng lipid thuộc nhóm chất cung cấp năng lượng cho cơ thể giống như tinh bột hay chất đạm. Các loại chất béo chính được tìm thấy trong thực phẩm là:

• Chất béo bão hoà
• Chất béo không bão hoà

Việc cung cấp đủ chất béo cho cơ thể hàng ngày là một phần thiết yếu trong chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh, vì các axit béo thiết yếu cơ thể không tự tổng hợp được mà phải thông qua thực phẩm. Vai trò của chất béo đối với con người như sau:

• Chất béo giúp cơ thể hấp thu các vitamin tan trong dầu như vitamin A, D, E, K
• Chất béo cấu trúc nên màng tế bào có vai trò bảo vệ các bộ phận tham gia vào hoạt động sống trong tế bào
• Chất béo cung cấp lượng năng lượng cao cho cơ thể, 1g chất béo dù loại nào cũng cung cấp tới 9 kcal năng lượng, tức gấp đôi so với carbohydrate và protein ở lượng tương đương
• Chất béo là nguồn cung cấp axit béo thiết yếu mà cơ thể không tự tổng hợp được như acid linoleic, omega-3

2. Nhận định về chất béo bão hoà trong cơ thể

Chất béo bão hoà là một loại chất béo trong cơ thể, được tìm thấy nhiều trong các thực phẩm có nguồn gốc động vật như thịt, sữa và cả từ thực vật như dầu cọ, dầu dừa.

Các thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hoà gồm:

• Thịt và các sản phẩm như xúc xích, mỡ lợn
• Phô mai
• Kem
• Bánh quy giòn, bỏng ngô
• Bánh kẹo socola
• Bánh ngọt
• Dầu cọ
• Dầu dừa và kem dừa

Ăn quá nhiều chất béo bão hoà có thể làm gia tăng cholesterol xấu trong máu gây tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và tăng huyết áp. Vì vậy hầu hết các khuyến cáo về dinh dưỡng đều nhận định không nên ăn quá nhiều chất béo bão hoà, cụ thể như sau:

• Nam giới không nên ăn quá 30g chất béo bão hoà mỗi ngày
• Nữ giới không nên ăn quá 20g chất béo bão hoà mỗi ngày
• Trẻ em nên ăn ít hơn số lượng chất béo bão hoà đang tiêu thụ

3. Nhận định về chất béo chuyển hóa và chất béo không bão hoà

Chất béo chuyển hóa là loại chất béo được tìm thấy tự nhiên ở mức độ thấp trong các loại thực phẩm như thịt và sản phẩm từ sữa. Ngoài ra, chất béo chuyển hoá còn được tìm thấy trong dầu thực vật bị hydro hoá một phần. Giống như các chất béo bão hoà thì chất béo chuyển hóa có thể làm tăng mức cholesterol trong máu đáng kể. Vì vậy khuyến cáo không nên sử dụng nhiều hơn 5g chất béo chuyển hóa mỗi ngày. Thậm chí hiện nay các sản phẩm dầu thực vật được hydro hoá một phần đang bị loại bỏ ngày càng nhiều.

Còn đối với chất béo không bão hòa, để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nên giảm tổng thể lượng chất béo trong chế độ ăn và thay thế bằng chất béo không bão hoà. Nguyên nhân là do chất béo không bão hoà có thể giúp giảm mức độ cholesterol trong cơ thể. Hầu hết các chất béo không bão hoà được tìm thấy trong các loại dầu thực vật và cá. Có 2 loại chất béo không bão hoà phổ biến: 

• Chất béo không bão hoà đơn: Là loại chất béo giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch bằng cách duy trì mức độ HDL cholesterol và giảm mức độ cholesterol xấu là LDL-cholesterol trong máu. Chất béo không bão hoà đơn có hàm lượng cao trong các loại thực phẩm như dầu oliu, dầu hạt cải, hạnh nhân, đậu phộng. 
• Chất béo không bão hoà đa: Đại diện cho loại chất béo không bão hoà đa tốt cho sức khỏe là omega-3 và omega-6. Chất béo omega-6 được tìm thấy chủ yếu trong dầu thực vật, hạt cải dầu, ngô, hướng dương, quả óc chó, hạt điều, còn chất béo omega-3 được tìm thấy chủ yếu trong các loại dầu cá và thịt cá như cá hồi, cá thu, cá mòi, cá trích. Nguồn omega-3 thích hợp cho người ăn chay sẽ gồm dầu hạt lanh, dầu hạt cải, quả óc chó và trứng giàu omega-3

Tóm lại, chất béo là nhóm chất cần thiết cho hoạt động sống của con người, tuy nhiên có rất nhiều loại chất béo. Khuyến nghị được đưa ra là duy trì lượng chất béo bão hoà dưới 10% đồng thời thay thế bằng các chất béo bão hoà tốt cho sức khỏe tim mạch, đặc biệt là omega-3 và omega-6.