Chăm sóc thân tâm trí đã và đang là một trong những nhiệm vụ quan trọng của mỗi cá nhân trong cuộc sống hiện đại. Với tốc độ của thế giới ngày nay và những áp lực đa dạng, việc giữ cho tâm trí và cơ thể cân bằng trở thành một ưu tiên hàng đầu. Từ hiệu suất làm việc đến chất lượng các mối quan hệ, sức khỏe tinh thần có ảnh hưởng sâu sắc đến mọi khía cạnh của cuộc sống. Hãy cùng tìm hiểu tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe tinh thần và khám phá cách để có cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc.
1. Vì sao cần chăm sóc sức khỏe tinh thần, chăm sóc sức khỏe chủ động?
Ai trong số chúng ta chắc cũng từng nghe qua câu nói: “Một quả táo mỗi ngày giúp tránh xa bác sĩ”. Câu nói này nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có 1 lối sống lành mạnh và chủ động chăm sóc sức khỏe. Vậy chăm sóc sức khỏe chủ động là gì? Đó là biện pháp cho phép chúng ta kiểm soát sức khỏe của mình trước khi các vấn đề khởi sinh hoặc trở nên quá trầm trọng. Nó thường bao gồm các hoạt động:
Thực hành chánh niệm, giảm căng thẳng trong đời sống.
Một điều ít người để ý rằng, chất lượng sức khỏe tổng thể phụ thuộc rất nhiều vào mối liên hệ giữa sức khỏe thể chất và tinh thần. Ví dụ, các bệnh mãn tính như tiểu đường hoặc ung thư có thể dẫn đến lo âu và trầm cảm. Ngược lại, ăn uống lành mạnh và tập thể dục lại giúp tăng cường sức khỏe tinh thần, đẩy lùi những vấn đề về tâm lý. Trạng thái lý tưởng nhất là mọi người chú trọng các biện pháp phòng ngừa để cải thiện sức khỏe thể chất lẫn tinh thần tương đương nhau. Bằng cách này bạn có thể phòng ngừa và hạn chế các can thiệp y tế, tâm lý tốn kém về sau.
Chăm sóc thân tâm trí có thể tác động tích cực đến khá nhiều khía cạnh trong cuộc sống của chúng ta
2. Các vấn đề tinh thần thường gặp trong đời sống hiện đại
Trong đời sống hiện đại hối hả, chúng ta đều dễ gặp phải nhiều vấn đề về tinh thần. Dưới đây là một số vấn đề phổ biến:
Căng thẳng và stress: Cuộc sống hiện đại thường đặt lên vai con người những áp lực khác nhau. Từ áp lực nơi công việc, trường học lẫn các mối quan hệ cá nhân. Nếu không cân bằng và khéo xử lý, chúng ta rất dễ lâm vào trạng thái căng thẳng và stress.
Hoảng sợ và lo âu: Lo âu và hoảng sợ là những phản ứng hết sức tự nhiên, rất đời thường mỗi khi chúng ta đối diện với những khó khăn, thách thức. Tuy nhiên trong một số trường hợp, ví dụ như sang chấn tâm lý (trauma), khiến cho người bệnh có xu hướng nhạy cảm, âu lo hơn với các tác nhân kích thích bên ngoài. Điều này nếu diễn ra trong thời gian dài sẽ gây ra ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người bệnh.
Trầm cảm: Trầm cảm cũng là một vấn đề tâm lý rất phổ biến, và đặc biệt chúng diễn ra ở mọi giới tính, mọi lứa tuổi. Trầm cảm biểu hiện dưới rất nhiều cách thức khác nhau, có người thì buồn bã, trống rỗng, mất động lực sống, có người thì nung nấu nguy cơ tự làm hại bản thân.
Các căng thẳng liên quan đến công việc: Cuộc sống hiện đại với lịch trình bận rộn có thể gây ra tình trạng căng thẳng ở người lao động. Điều này không chỉ phản ánh ở hiệu quả công việc mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của người đi làm.
Rối loạn giấc ngủ: Trong thời đại công nghệ số, việc sử dụng quá nhiều thiết bị điện tử, công nghệ, đặc biệt là trước lúc đi ngủ có thể gây rối loạn giấc ngủ, làm ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần.
Sợ cô đơn và cảm giác cô đơn: Mặc dù chúng ta kết nối với nhau thông qua mạng xã hội và công nghệ, nhưng nhiều người vẫn cảm thấy cô đơn và không được đồng cảm. Sự hiện đại của công nghệ không thể thay thế những tương tác chân thật giữa con người với con người.
Còn rất nhiều vấn đề tâm lý, tinh thần khác chưa được liệt kê trong danh sách trên. Nhưng nhìn chung những vấn đề này nếu kéo dài có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần và cần được chú trọng và chăm sóc nghiêm túc .
Chăm sóc sức khỏe chủ động là tốt nhất khi nó được áp dụng cho cả việc duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần
3. Cách để có cuộc sống khỏe mạnh, chăm sóc sức khỏe tinh thần chủ động
Một người đang đối mặt với những khó khăn về sức khỏe tâm thần có thể cần thay đổi lối sống của họ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc giữ gìn sức khỏe. Dưới đây là một số cách thực hành chăm sóc sức khỏe thân tâm trí mà bạn có thể chủ động áp dụng ngay tại nhà:
Tập thể dục hàng ngày: Bạn có biết rằng ngay cả 30 phút tập thể dục nhẹ nhàng cũng có tác dụng làm giảm căng thẳng, tăng cường các “hormone hạnh phúc” và giúp bạn cải thiện giấc ngủ.
Ngủ đủ giấc: Hầu hết người trưởng thành đều cần ngủ ít nhất 7 giờ để tâm trí có thể hoạt động minh mẫn và cơ thể có thời gian phục hồi. Nếu bạn gặp các vấn đề về giấc ngủ (như khó ngủ, mất ngủ) thì nên tránh uống các chất kích thích, đặt lịch đi ngủ sớm và tạo môi trường yên tĩnh, thoải mái để dễ vào giấc hơn.
Thiết lập những mối quan hệ lành mạnh, tích cực: Những mối quan hệ lành mạnh sẽ là 1 nơi an toàn để bạn nương tựa mỗi khi kiệt sức, mệt mỏi. Vì thế hãy xây dựng và bồi đắp những mối quan hệ bền vững như vậy ngay từ bây giờ.
Thực hành chánh niệm: Cách thực hành này cho phép bạn sống trong thời điểm hiện tại, hướng sự tập trung vào những suy nghĩ và cảm xúc của mình một cách khách quan. Từ đó giúp xác định và đương đầu với những cảm xúc khó khăn. Rất nhiều nghiên cứu uy tín đã chỉ ra rằng thực hành chánh niệm có thể giúp giảm căng thẳng và các vấn đề tâm lý khác.
Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Trong một số trường hợp đặc thù, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng một số loại thuốc kê theo đơn, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần… Những loại thuốc này cần được uống và sử dụng theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.
Những người mắc các bệnh như rối loạn lo âu hoặc trầm cảm có thể được hưởng lợi từ các kỹ thuật thư giãn, bao gồm thở sâu, thiền và chánh niệm
Có nhiều phương pháp để chăm sóc sức khỏe tinh thần khác nhau. Trước khi bắt đầu điều trị, hãy nhớ rằng việc điều trị mang tính cá nhân cao và những gì hiệu quả với người này có thể không hiệu quả với người khác. Mỗi cá nhân cần hợp tác chặt chẽ với bác sĩ, người có thể giúp họ xác định nhu cầu của mình và từ đó thống nhất phương pháp điều trị phù hợp.
