7-10 bệnh liên quan đến thừa cân béo phì

1. Thừa cân và béo phì là gì?

Thừa cân béo phì là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng cơ thể tích tụ quá nhiều mỡ, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Chúng được xác định bởi chỉ số khối cơ thể (BMI), một giá trị số được tính từ cân nặng và chiều cao của một người.

• Thừa cân: Một cá nhân được coi là thừa cân khi chỉ số BMI của họ nằm trong khoảng từ 25 đến 29,9. Mặc dù thừa cân là một vấn đề đáng lo ngại, nhưng nó không nhất thiết chỉ ra những rủi ro sức khỏe nghiêm trọng.
• Béo phì: Béo phì được đặc trưng bởi lượng chất béo trong cơ thể cao hơn và có liên quan đến việc tăng nguy cơ sức khỏe. Nó được phân loại thành ba lớp:
  • Béo phì loại I: BMI 30 đến 34,9;
  • Béo phì loại II: BMI 35 đến 39,9;
  • Béo phì loại III (còn được gọi là béo phì nghiêm trọng hoặc bệnh tật): BMI 40 trở lên.

Trọng lượng cơ thể dư thừa, đặc biệt là ở dạng mỡ trong cơ thể, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác nhau. Chúng bao gồm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường type 2, bệnh tim, tăng huyết áp (huyết áp cao), đột quỵ, một số loại ung thư, ngưng thở khi ngủ và các vấn đề về khớp, trong số những bệnh khác.

Điều quan trọng cần lưu ý là mặc dù BMI là một công cụ hữu ích để đánh giá tình trạng cân nặng, nhưng nó có những hạn chế và không tính đến sự thay đổi của từng cá nhân về khối lượng cơ, mật độ xương và thành phần cơ thể. Do đó, nên sử dụng chỉ số BMI kết hợp với các đánh giá sức khỏe khác và tham khảo ý kiến của các bác sĩ để đánh giá toàn diện về sức khỏe và các biện pháp can thiệp chuyên sâu.

2. Các bệnh liên quan đến béo phì

Có rất nhiều những tình trạng bệnh liên quan đến béo phì như trường hợp các tiểu đường do béo phì gây nên hay việc mắc bệnh tim do béo phì. Vì thế có thể nói rằng béo phì có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc một số bệnh và tình trạng sức khỏe nghiêm trọng. Những vấn đề sức khỏe này có thể có tác động đáng kể đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể của một người. Dưới đây là một số bệnh và tình trạng sức khỏe có liên quan chặt chẽ đến béo phì:

• Bệnh tiểu đường type 2: Tiểu đường do béo phì gây nên là một biến chứng thường gặp nhất của tình trạng này. Cụ thể hơn, béo phì là một yếu tố nguy cơ chính đối với bệnh tiểu đường type 2. Mỡ cơ thể dư thừa có thể dẫn đến tình trạng kháng insulin, trong đó các tế bào của cơ thể không phản ứng hiệu quả với insulin, dẫn đến lượng đường trong máu tăng cao. Các nhà khoa học nhận định rằng tiểu đường do béo phì gây nên nhưng ngược lại, chính béo phì cũng có thể là hậu quả của bệnh đái tháo đường, hai căn bệnh này được xem là có quan hệ mật thiết với nhau.
• Bệnh tim mạch: Mắc bệnh tim do béo phì có là một vấn đề hết sức nghiêm trọng mà nhiều bác sĩ luôn đau đầu đi tìm hướng giải quyết. Béo phì có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch ví dụ như bệnh động mạch vành, đau tim, suy tim và huyết áp cao. Sự tích tụ chất béo có thể góp phần hình thành mảng bám trong động mạch hay còn gọi là xơ vữa động mạch, điều này làm hạn chế lưu lượng máu và tăng nguy cơ biến chứng liên quan đến tim.

• Tăng huyết áp (Huyết áp cao): Trọng lượng cơ thể dư thừa ở những bệnh nhân béo phì có thể làm tăng huyết áp, hoặc làm tăng nguy cơ tăng huyết áp. Từ đó, huyết áp cao là một yếu tố nguy cơ đáng kể đối với bệnh tim, đột quỵ và các vấn đề về thận.
• Đột quỵ: Béo phì có liên quan đến nguy cơ đột quỵ cao hơn, đột quỵ xảy ra khi có sự gián đoạn lưu lượng máu đến não, do tắc nghẽn mạch máu (đột quỵ thiếu máu cục bộ) hoặc vỡ mạch máu (đột quỵ xuất huyết). Tất cả những vấn đề này đều có liên quan đến tình trạng tích tụ mỡ thừa ở những bệnh nhân béo phì.
• Một số bệnh ung thư: Béo phì có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác nhau, bao gồm ung thư vú, ung thư ruột kết, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư buồng trứng và đặc biệt là ung thư gan. Các cơ chế liên kết béo phì với ung thư rất phức tạp và có thể liên quan đến sự thay đổi nội tiết tố và tình trạng viêm nhiễm. Do đó, các bác sĩ chuyên khoa ung bướu luôn kết hợp giữa việc giảm cân và sử dụng phương pháp chuyên sâu trong điều trị ung thư.
• Ngưng thở khi ngủ: Béo phì là nguyên nhân phổ biến gây ra chứng ngưng thở khi ngủ, đây là một tình trạng thể hiện bởi việc hơi thở bị gián đoạn nhiều lần trong khi ngủ. Cơ chế của tình trạng ngưng thở khi ngủ do béo phì thường liên quan đến việc tăng lắng đọng chất béo ở đường hô hấp trên, giảm trương lực cơ đường thở, viêm và sưng tấy… Ngưng thở khi ngủ có thể dẫn đến chất lượng giấc ngủ kém và làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khác, bao gồm cả bệnh tim mạch và tăng huyết áp. 
• Các vấn đề về cơ xương khớp: Trọng lượng dư thừa gặp ở những bệnh nhân béo phì thường gây thêm căng thẳng cho khớp, làm tăng nguy cơ viêm xương khớp và đau khớp, đặc biệt là ở các khớp chịu trọng lượng như đầu gối và hông. Do vậy, có thể nói, những người có trọng lượng càng lớn (Béo phì độ II hoặc độ III) là những đối tượng có nguy cơ gặp phải các vấn đề cơ xương khớp cao nhất.
• Bệnh gan nhiễm mỡ: Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) dù ít được nhiều người để ý đến nhưng vẫn thường gặp ở những người béo phì. Nó liên quan đến sự tích tụ chất béo trong gan và có thể dẫn đến viêm và sẹo (xơ gan) theo thời gian. Do vậy, những người béo phì luôn được bác sĩ chỉ định theo dõi chức năng gan thường xuyên.
• Rối loạn tiêu hóa: Các bệnh lý liên quan đến rối loạn tiêu hóa cũng là một trong các bệnh liên quan đến béo phì thường gặp. Béo phì có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), bệnh túi mật và các rối loạn tiêu hóa khác.
• Các vấn đề về sức khỏe tâm thần: Béo phì có thể ảnh hưởng đến tâm lý hay tâm thần của người bệnh, dẫn đến những rối loạn lo âu, trầm cảm, lo lắng và lo lắng về hình ảnh cơ thể. Vấn đề tâm thần cũng là một trong các bệnh liên quan đến béo phì cần được lưu tâm.

Ngăn ngừa và kiểm soát bệnh béo phì là điều cần thiết để giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe này. Áp dụng chế độ ăn uống cân bằng, tham gia hoạt động thể chất thường xuyên, ngủ đủ giấc, kiểm soát căng thẳng và tìm kiếm hướng dẫn y tế đều có thể góp phần duy trì cân nặng khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến béo phì.

3. Cách hạn chế các bệnh liên quan đến béo phì 

Để hạn chế nguy cơ mắc phải các bệnh liên quan đến béo phì, các bác sĩ luôn khuyên bệnh nhân nên kết hợp của các lựa chọn lối sống lành mạnh, kiểm tra y tế thường xuyên và quản lý chủ động các yếu tố nguy cơ. Dưới đây là một số chiến lược giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến béo phì:

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Nhằm mục đích đạt được và duy trì cân nặng khỏe mạnh thông qua chế độ ăn uống cân bằng và hoạt động thể chất thường xuyên. Quản lý cân nặng đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa và quản lý các bệnh liên quan đến béo phì.
• Ăn uống lành mạnh: Chọn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, protein nạc, rau và chất béo lành mạnh. Tránh hoặc hạn chế thực phẩm chế biến cao, đồ uống có đường và tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.
• Hoạt động thể chất thường xuyên: Tham gia tập thể dục thường xuyên để cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng cường trao đổi chất và duy trì cân nặng khỏe mạnh. Đặt mục tiêu dành ít nhất 150 phút hoạt động thể chất với cường độ vừa phải mỗi tuần, cùng với việc kết hợp các bài tập tăng cường cơ bắp.
• Kiểm soát khẩu phần ăn: Hãy chú ý đến khẩu phần ăn để tránh ăn quá nhiều. Chú ý đến các dấu hiệu no và đói, tránh ăn theo cảm xúc hoặc căng thẳng.
• Quản lý tình trạng căng thẳng: Thực hành các kỹ thuật giảm căng thẳng như thiền, hít thở sâu, chánh niệm và yoga. Căng thẳng mãn tính có thể góp phần vào thói quen ăn uống không lành mạnh và tăng cân.

• Ngủ đủ giấc: Ưu tiên ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi đêm. Giấc ngủ ngon rất cần thiết cho sức khỏe tổng thể, kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.
• Khám sức khỏe định kỳ: Lên lịch thăm khám thường xuyên với các bác sĩ của bạn để khám phòng ngừa, khám sàng lọc và thảo luận về việc quản lý các rủi ro sức khỏe liên quan đến béo phì.
• Kiểm soát huyết áp: Theo dõi và quản lý huyết áp của bạn. Huyết áp cao là một yếu tố nguy cơ đáng kể đối với các bệnh tim mạch.
• Quản lý lượng đường trong máu: Nếu bạn bị tiểu đường hoặc tiền tiểu đường, hãy làm việc với các bác sĩ chuyên khoa nội tiết của bạn để quản lý lượng đường trong máu một cách hiệu quả.
• Quản lý cholesterol: Giữ mức cholesterol của bạn trong phạm vi ổn định thông qua sự kết hợp của các lựa chọn chế độ ăn uống, tập thể dục và sử dụng thuốc điều trị khi cần thiết.
• Hạn chế uống rượu: Nếu bạn có thói quen uống rượu bia, hãy uống có chừng mực. Uống quá nhiều rượu có thể góp phần làm tăng cân và tăng nguy cơ mắc một số bệnh.
• Tránh sử dụng thuốc lá và chất kích thích: Tránh hoặc bỏ hút thuốc và hạn chế sử dụng các chất kích thích có hại khác. Hút thuốc và lạm dụng chất gây nghiện có thể làm trầm trọng thêm ảnh hưởng của các bệnh liên quan đến béo phì.

• Xét nghiệm kiểm tra thường xuyên: Tiến hành xét nghiệm kiểm tra thường xuyên các bệnh như tiểu đường, huyết áp cao và cholesterol cao. Phát hiện và can thiệp sớm có thể giúp quản lý các yếu tố rủi ro này một cách hiệu quả.
• Thay đổi hành vi: Giải quyết vấn đề ăn uống theo cảm xúc, thèm đồ ăn không lành mạnh và hành vi ăn uống tiêu cực thông qua tư vấn, nhóm hỗ trợ hoặc liệu pháp từ các chuyên gia có kinh nghiệm.
• Can thiệp y tế: Đối với một số cá nhân, các can thiệp y tế như phẫu thuật giảm cân hoặc thuốc có thể được khuyến nghị. Tham khảo ý kiến với các bác sĩ để xác định các lựa chọn thích hợp.

Hãy nhớ rằng việc ngăn ngừa và quản lý các bệnh liên quan đến béo phì đòi hỏi cam kết lâu dài và cách tiếp cận toàn diện đối với sức khỏe. Tham khảo ý kiến của các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để được cung cấp các hướng dẫn dựa trên nhu cầu và hoàn cảnh riêng của bạn.

Tổng kết, không thể phủ nhận rằng thừa cân và béo phì không chỉ ảnh hưởng đến vẻ ngoại hình mà còn gây ra một loạt các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Tình trạng này tác động đa diện đến hệ thống cơ thể, từ tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch, tới những tác động không tưởng lên hệ hô hấp, tiêu hóa và thậm chí tâm lý. Để đảm bảo cuộc sống khỏe mạnh và tránh rơi vào nguy cơ này, việc duy trì cân nặng lành mạnh thông qua chế độ ăn uống cân đối, lối sống tích cực và kiểm tra y tế định kỳ là vô cùng quan trọng.

Ngoài ra, để có thể giảm cân hiệu quả và an toàn, bạn cần tham khảo các phương pháp giảm cân khoa học, được tư vấn bởi các bác sĩ, chuyên gia trong lĩnh vực này. Hiện nay, có 1 phương pháp giảm cân đa trị liệu đã được nhiều người đánh giá rất cao. Phương pháp này không chỉ đào thải, tiêu hao mỡ cấp độ tế bào mà còn giúp bạn tầm soát sức khỏe và bệnh nền 1 cách hiệu quả. Trước khi thực hiện liệu pháp tiêu hao năng lượng, bạn sẽ được các bác sĩ tiến hành xét nghiệm máu, đo chỉ số khối cơ thể BMI… từ đó có kế hoạch về chế độ dinh dưỡng, tập luyện và liệu phù hợp. Sau mỗi buổi, cơ thể sẽ có sự chuyển hóa tốt hơn, đủ năng lượng cho mọi hoạt động mà không gây tích tụ mỡ dư thừa, không có cảm giác thèm ăn nên không có nhu cầu nạp thêm năng lượng. Liệu pháp tiêu hao năng lượng phù hợp với phụ nữ sau sinh, những người bận rộn hoặc đã áp dụng nhiều biện pháp giảm cân nhưng vẫn thất bại.