Tìm thấy mối liên hệ giữa ADHD và béo phì

1. ADHD và béo phì là gì ?

Hiện tại các sự tranh cãi về ADHD lẫn béo phì đều chưa đến kết luận cuối cùng. Theo đánh giá hai căn bệnh có thể liên quan đến nhau và một trong số chịu là bệnh bị động chịu ảnh hưởng do đó cần phân tích rõ về ADHD và béo phì để xác định rõ từng bệnh và tìm ra mối liên hệ giúp tăng cường hiệu quả điều trị về sau.

Trước tiên với béo phì, có nhiều định nghĩa nhưng mỗi người cần tìm hiểu kỹ để tránh hiểu lầm hay phán đoán sai bệnh lý bản thân mắc phải. Về béo phì bước đầu bệnh nhân được đánh giá là có chỉ số khối cơ thể BMI trên 30 hoặc từ 25 có thể bắt đầu chú ý hơn đến trọng lượng cơ thể. Một số trường hợp nên cân nhắc độ tuổi giới tính và trạng thái cơ thể để đánh giá chính xác hơn nguy cơ béo phì. 

Béo phì thường là toàn thân nhưng một số đối tượng chỉ béo phì ở bụng, bắp tay hay bắp chân… nên cần có thêm các đánh giá sâu để định nghĩa đúng về béo phì tránh nhầm lẫn béo phì và thừa cân. Với ADHD có thể hiểu đây là căn bệnh rối loạn tăng động thường xuất hiện phổ biến ở nhóm trẻ nhỏ. Các bạn trẻ có xu hướng mắc bệnh ADHD cao hơn khi chỉ số BMI ngoài mức cho phép và theo đánh giá nếu ADHD cao thì thường BMI cao do đó chúng được nghi ngờ có một mối liên hệ nào đó vô hình.

2. Mối liên hệ giữa béo phì và rối loạn tăng động

Đánh giá mối liên hệ giữa ADHD và béo phì cần hiểu rõ từng loại bệnh và tìm hiểu sự tương tác qua lại của chúng. Như khái quát ở trên đã cho thấy BMI cao sẽ có nguy cơ mắc ADHD cao hơn nhưng điều ngược lại thì cần phân tích đánh giá tiếp để có cơ sở kết luận.

Theo một nghiên cứu về mối liên hệ giữa béo phì và rối loạn tăng động năm 2019 cho hay các bệnh nhân có xu hướng mắc ADHD vì di truyền từ cha mẹ sau đó yếu tố bên ngoài tác động khiến họ cũng mắc phải béo phì. Từ đó các nhà nghiên cứu cho rằng bệnh nhân mắc bệnh ADHD do di truyền sẽ dễ mắc béo phì và BMI của họ thưởng tăng khá cao.

Các nghiên cứu để làm rõ hơn đã tiến hành nghiên cứu ở cả nam và nữ để có sự so sánh khác biệt khi thay đổi giới tính. Kết quả thu được cho thấy rằng bệnh lý di truyền sẽ ảnh hưởng không phân biệt giới tính và tỉ lệ mắc bệnh là như nhau.

Đến năm 2020 mối liên hệ giữa ADHD và béo phì được nghiên cứu qua di truyền từ mẹ sang con. Các đối tượng tham gia nghiên cứu sẽ mắc bệnh thừa cân trước khi mang thai vì đó là nguyên nhân dẫn đến béo phì và bệnh lý trong thai kỳ. Kết quả cho thấy rằng nhóm đối tượng này có nguy cơ cao mắc ADHD và sẽ du truyền cho thai nhi trong giai đoạn mang thai. Vì thế cần chú ý kiểm soát thói quen hành vi cho các đối tượng này trước khi mang thai và trong giai đoạn mang thai để phòng bệnh.

Ngoài di truyền và môi trường thì chính bản thân mỗi người có thể khiến cơ thể mắc bệnh ADHD mà không hay biết. Các thói quen sinh hoạt kém lành mạnh không có kế hoạch là minh chứng rõ nhất. Bệnh nhân mắc bệnh ADHD thường có xu hướng sống không lành mạnh như bỏ bữa, ăn khuya hay sử dụng thực phẩm không tốt cho sức khỏe. Đồng thời những thói quen này cũng dẫn đến béo phì nên mối liên hệ giữa béo phì và rối loạn tăng động càng được thể hiện rõ. 

Ngoài ăn uống việc ngủ quá nhiều cũng được nghi ngờ và đưa vào nghiên cứu. Xu hướng ngủ nhiều thường xuất hiện ở các bạn trẻ đặc biệt là độ tuổi vị thành niên và thanh thiếu niên do thói quen không lành mạnh. Theo đánh giá nhóm tuổi này ngủ khá nhiều dẫn đến 75% trẻ em có nguy cơ mắc bệnh ADHD và béo phì cao hơn các nhóm đối tượng khác. Nghiêm trọng hơn là tình trạng ngủ quá nhiều sẽ gây mệt mỏi và khiến cơ thể mắc bệnh năng làm hiệu quả điều trị giảm sút.

Khi ngủ quá nhiều ban ngày sẽ gây ảnh hưởng đồng hồ sinh học gây ra rối loạn chức năng trao đổi chất và ảnh hưởng nghiêm trọng tới thần kinh. Từ đó các thói quen kém lành mạnh sẽ xuất hiện và liên tục kéo dài khiến người mắc phải khó cân bằng lại được cuộc sống lành mạnh. 

Các đối tượng nghiên cứu đều được theo dõi phân tích và kết quả cho thấy họ bị tổn thương thần kinh thậm chí viêm ở một số cơ quan ảnh hưởng đến hoạt động. Khi tình trạng bệnh năng hơn và khả năng miễn dịch suy giảm những bệnh nhân sẽ có nguy cơ mắc bệnh ADHD và béo phì. Từ đó mối liên hệ không rõ ràng giữa bệnh ADHD và béo phì bắt đầu được xác định và cần có thêm nhiều nghiên cứu để làm rõ hơn.

3. Sự kiểm chứng về bệnh ADHD và bệnh béo phì

Các nghiên cứu khá chú ý đến tình trạng mắc bệnh ADHD và béo phì cao ở trẻ em. Đây là đối tượng có hệ miễn dịch yếu và thường mắc nhiều căn bệnh nguy hiểm cho sức khỏe. Theo một số phân tích ở độ tuổi dậy thì trẻ dễ gặp nhiều vấn đề sức khỏe do phát triển nhanh chóng về cân nặng và chiều cao khiến phụ huynh quên đi nguy cơ béo phì. Độ tuổi được xác định là khoảng 11 - 22 vì nhóm tuổi này ảnh hưởng từ phát triển cơ thể lẫn chế độ dinh dưỡng.

Theo nghiên cứu về điều trị trẻ em mắc bệnh ADHD thì hơn 80% trong số chúng có xu hướng giảm BMI trong quá trình điều trị tích cực. Một số nguyên nhân cần chú ý để phòng tránh béo phì và bệnh ADHD các nhà khoa học chỉ ra bao gồm: thuốc giảm cân, thuốc chống loạn thần, thuốc điều trị trầm cảm… Những ảnh hưởng do thuốc và thói quen có thể khiến bệnh ADHD nguy hiểm hơn do đó các nhà khoa học sẽ dựa vào những yếu tố nguy cơ để phân tích nguy cơ bệnh và tìm ra mối liên hệ giúp thuận tiện trong điều trị.

Trước mắt, dưới nhiều tranh cãi cùng những kết quả nghiên cứu các nhà khoa học vẫn cho rằng ADHD và béo phì không có mối liên hệ với nhau. Thống kê ở một số nghiên cứu công bố cho thấy 70% người trưởng thành và 40% trẻ em vừa mắc ADHD vừa bị béo phì. Từ đó có thể thấy không hoàn toàn ADHD gây ra béo phì và ngược lại. 

Các nghiên cứu nói rằng người trưởng thành từ BMO 25 là có thể nhận định béo phì vì họ đã thực sự thừa cân. Tuy nhiên trẻ em thì các tính sẽ thay đổi theo thể trạng mỗi bé. Tương tự giới tính và chủng tộc cũng có thể làm ảnh hưởng đến chỉ số BMI nên cần lưu ý kỹ hơn. Từ nhiều nghiên cứu các báo cáo được thống kê cho thấy một số kết quả sau:

• Trẻ mắc ADHD có xu hướng rơi vào tình trạng khó chú ý
• Nam giới Châu Âu có xu hướng béo phì và rối loạn tăng động cơ hơn phụ nữ
• Phụ nữ gốc Tây Ban Nha đang sinh sống tại Mỹ có xu hướng mắc bệnh ADHD và béo phì cùng lúc nên thể hiện rõ mối liên hệ
• Nam gốc Tây Ban Nha sống tại Mỹ hay đối tượng gốc Châu Phi khó tìm ra mối liên hệ giữa bệnh ADHD và béo phì hơn nhóm còn lại

Mối liên hệ giữa béo phì và rối loạn tăng động có thể nhìn thấy nhưng không thể khẳng định. Các nghiên cứu vẫn ra sức phân tích làm rõ để tìm ra mối liên hệ thực sự. Có lẽ trong tương lai sự phát triển và nghiên cứu sâu hơn sẽ giúp vấn đề này được rõ ràng. 

4. Một số lý giải khác về mối liên hệ giữa ADHD và béo phì

Tuy không có sự rõ ràng về mối liên hệ giữa ADHD và béo phì nhưng bệnh nhân ADHD đều mang nỗi lo mắc bệnh béo phì. Do đó họ sẽ tìm cách giảm cân và phòng bệnh béo phì ngay từ khi phát hiện bản thân mắc phải ADHD. Với phương pháp luyện tập và chế độ dinh dưỡng hợp lý vấn đề này có thể cải thiện. Nếu bạn đang gặp tình trạng chẩn đoán ADHD có thể tham khảo một số lời khuyên sau để phòng tránh béo phì:

• Xây dựng kế hoạch luyện tập đều đặn khoảng 30 - 45 phút mỗi ngày để giúp cơ thể trao đổi chất. Một số đối tượng có thể tham khảo tăng thời gian cũng như cường độ vận động theo sức khỏe để giúp tăng hiệu quả
• Xây dựng thực đơn dinh dưỡng là điều thiết yếu để phòng tránh béo phì và rối loạn tăng động. Do ADHD ảnh hưởng đến sự chú ý nên những món ăn bồi bổ cho trí não nên được cân đối với nhóm thực phẩm lành mạnh và hạn chế tích mỡ. Đặc biệt chất béo bão hòa không nên sử dụng quá nhiều để tránh gây béo phì và làm ảnh hưởng tới hệ thần kinh.
• Tạo thói quen sinh hoạt tốt giúp cơ thể khỏe mạnh và hạn chế nhiều căn bệnh nguy hiểm. Những thói quen lành mạnh sẽ giúp trao đổi chất và tăng cường miễn dịch là chìa khóa chính phòng bệnh ADHD và béo phù.
• Giấc ngủ có trong ảnh hưởng gây ra bệnh ADHD do đó nên thực hiện kế hoạch ngủ nghỉ phù hợp đặc biệt là sử dụng thực phẩm không chứa chất kích thích hay gây ảnh hưởng đến giấc ngủ để giúp ngủ ngon và tỉnh táo sau khi thức dậy.
• Các loại thuốc được sử dụng đều có nguy cơ tương tác cũng như gây ra phản ứng phụ. Người bệnh sử dụng thuốc hay bản thân người khỏe mạnh dùng thực phẩm bổ sung cũng nên lưu ý dùng thuốc dưới chỉ dẫn bác sĩ và thường xuyên kiểm tra sức khỏe giúp tránh khỏi nguy cơ tương tác thuốc ảnh hưởng đến thần kinh.

Bệnh ADHD không có mối liên hệ với béo phì theo kết quả nghiên cứu hiện tại. Tuy nhiên một số vấn đề sức khỏe có thể gián tiếp gây ra tình trạng đồng thời mắc cả hai loại bệnh khiến người bệnh và bác sĩ dễ hiểu lầm mối liên hệ chưa rõ ràng của ADHD và béo phì. Trong tương lai các nhà nghiên cứu sẽ cố gắng làm rõ để tìm ra mối liên hệ hoặc đưa ra kết luận chúng không có mối liên quan. Tuy nhiên với mỗi người việc phòng bệnh trước khi các nghiên cứu có câu trả lời chính xác là quan trọng. Dù là béo phì hay ADHD thì bạn đều cần phòng tránh và từ bỏ những thói quen cũng như sở thích khiến chúng tăng nguy cơ tấn công sức khỏe. Nếu bản thân bạn nghi ngờ mình đang gặp vấn đề sức khỏe hãy đến bệnh viện kiểm tra để các bác sĩ hỗ trợ tư vấn điều trị.

Ngày nay, nếu muốn giảm cân hiệu quả, bạn có thể tham khảo liệu pháp tiêu hao năng lượng. Phương pháp này sử dụng vitamin & khoáng chất để thúc đẩy sự chuyển hóa mỡ theo cơ chế tự nhiên, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Trước khi thực hiện, bạn sẽ được đánh giá sức khỏe tổng thể và bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ giảm cân phù hợp với từng người dựa trên kết quả xét nghiệm cơ bản như xét nghiệm máu, chỉ số khối cơ thể (BMI). Trong suốt quá trình thực hiện liệu trình sẽ luôn có bác sĩ theo sát, lên kế hoạch dinh dưỡng và tập luyện phù hợp với thể trạng của từng người.