Những xét nghiệm nào có thể phát hiện các vấn đề về tuyến yên?

Nhiều người xem tuyến yên là “tuyến chủ đạo” vì vai trò trung tâm của nó trong việc kiểm soát nồng độ hormone và các quá trình thiết yếu khác của con người. Các vấn đề xảy ra với tuyến yên có thể gây ra hiệu ứng domino đối với các vấn đề sức khỏe khác. Để điều trị và quản lý hiệu quả các rối loạn tuyến yên, việc phát hiện sớm là rất quan trọng và xét nghiệm đóng một vai trò quan trọng trong quá trình này. Bằng cách theo dõi nồng độ hormone và các chỉ số thích hợp khác, các xét nghiệm sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về sức khỏe tuyến yên, cho phép các bác sĩ phát hiện và điều trị các vấn đề trước khi chúng trở nên tồi tệ hơn.

1. Kiểm tra sức khỏe toàn diện

Để phát hiện các vấn đề về tuyến yên, một số xét nghiệm nhỏ trong bảng sức khỏe toàn diện có thể cung cấp thông tin liên quan. Bao gồm:

1.1. TSH (Hormone kích thích tuyến giáp)

Hormon T3 và T4 được tuyến giáp tạo ra để đáp ứng với tín hiệu từ tuyến yên giải phóng TSH. Mức TSH cao hoặc thấp bất thường có thể cho thấy tuyến yên không hoạt động bình thường. Tuyến yên hoạt động quá mức có thể là nguyên nhân làm tăng mức TSH, trong khi tuyến yên sản xuất không đủ TSH, có thể xảy ra trong các trường hợp rối loạn tuyến yên, sẽ dẫn đến mức TSH thấp.

1.2. Free T3 và Free T4 

Nồng độ triiodothyronine (T3) và thyroxine (T4) trong máu thường là những hormon có liên quan đến tuyến giáp. Để kiểm soát việc giải phóng các hormone này, tuyến yên tiết ra TSH. Vấn đề về khả năng kiểm soát tuyến giáp của tuyến yên có thể được biểu hiện bằng mức T3 và T4 tự do bất thường, đặc biệt khi chúng kết hợp với mức TSH bất thường.

1.3. Kháng thể Peroxidase tuyến giáp và Kháng thể Thyroglobulin

Trong hầu hết các trường hợp, rối loạn tuyến giáp tự miễn được chẩn đoán bằng các xét nghiệm này. Rối loạn chức năng tuyến giáp có thể tác động gián tiếp đến chức năng tuyến yên hoặc gợi ý một bệnh tự miễn mang tính hệ thống hơn, chúng có thể ảnh hưởng đến tuyến yên do tuyến yên có liên quan chặt chẽ đến việc kiểm soát tuyến giáp.

1.4. IGF 1 (yếu tố tăng trưởng giống Insulin - IGF 1)

Hormon tăng trưởng (GH), do tuyến yên tiết ra, kích thích sản xuất yếu tố tăng trưởng giống insulin (IGF 1). Một cách để đánh giá hoạt động GH là đo mức IGF 1. Nếu mức IGF 1 của bạn thấp, điều đó có thể có nghĩa là mức GH của bạn quá thấp, đồng nghĩa tuyến yên đang gặp trục trặc. Bệnh to cực, một rối loạn thường do khối u tuyến yên gây ra, là một ví dụ về mức IGF 1 cao bất thường có liên quan đến việc sản xuất GH quá mức.

1.5. DHEA SUNFAT

Tuyến thượng thận tiết ra hormone này, nhưng hormon vỏ thượng thận (ACTH) của tuyến yên kiểm soát việc sản xuất nó. Khi xuất hiện bất thường về mức DHEA sulfate có thể chỉ ra vấn đề về khả năng kiểm soát chức năng tuyến thượng thận của tuyến yên.

2. Xét nghiệm nội tiết tố nam và nội tiết tố nữ

Trong phòng thí nghiệm, Nội tiết tố Nam và Nội tiết tố Nữ cùng như một số xét nghiệm phụ có thể hữu ích trong việc phát hiện các vấn đề về tuyến yên, vì tuyến yên đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các loại hormone khác nhau. Những bài kiểm tra phụ này bao gồm:

2.1. DHEA-S (Dehydroepiandrosterone Sulfate)

Tuyến thượng thận là nhà sản xuất chính của DHEA-S, một loại hormone androgen và việc tuyến yên giải phóng hormon vỏ thượng thận (ACTH) sẽ kiểm soát việc sản xuất nó. Các hormone giới tính được sản xuất bởi nam và nữ đều có nguồn gốc từ nó. Tuyến thượng thận và tuyến yên có thể gặp trục trặc nếu nồng độ DHEA-S bất thường. 

Trong trường hợp suy tuyến yên (chức năng tuyến yên hạn chế) hoặc suy tuyến thượng thận có thể thấy nồng độ DHEA-S thấp, nhưng mức quá cao DHEA-S có thể liên quan đến tăng sản tuyến thượng thận hoặc khối u.

2.2. Prolactin

Tuyến yên tiết ra hormone này, hormone này rất quan trọng đối với sức khỏe sinh sản của phụ nữ, đặc biệt là khả năng cho con bú. Tăng prolactin máu hoặc nồng độ prolactin cao bất thường có thể chỉ ra một khối u tuyến yên lành tính được gọi là u tiết prolactin. 

Chu kỳ kinh nguyệt không đều, giảm ham muốn tình dục và vô sinh đều là dấu hiệu của chứng tăng prolactin máu. Ở phụ nữ, nó cũng có thể gây ra tiết sữa ngay cả khi họ không mang thai hoặc cho con bú. Rối loạn chức năng cương dương hoặc giảm sản xuất tinh trùng là những triệu chứng mà nam giới có thể gặp phải.

2.3. LH (Hormone tạo hoàng thể) và FSH (Hormone kích thích nang trứng)

Tuyến yên tiết ra các hormone điều chỉnh chức năng của buồng trứng và tinh hoàn. Trong khi hormone kích thích nang trứng (FSH) rất quan trọng cho việc tạo ra tinh trùng ở nam giới và khuyến khích sự hình thành trứng ở phụ nữ thì hormone luteinizing (LH) lại thúc đẩy tổng hợp testosterone ở nam giới và rụng trứng ở phụ nữ. 

Suy sinh dục, hội chứng buồng trứng đa nang ( PCOS ) và các tình trạng khác có thể được biểu hiện bằng sự mất cân bằng giữa hormone tạo hoàng thể (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH). Nếu các hormon tuyến yên khác cũng có vấn đề bất thường, sự mất cân bằng của các hormone này cũng có thể báo hiệu sự trục trặc của tuyến yên.

2.4. Cortisol

Các tuyến thượng thận tiết ra hormone steroid này, giúp điều hòa trao đổi chất và phản ứng của cơ thể với căng thẳng. Tuyến yên tiết ra ACTH, chất điều hòa quá trình tổng hợp cortisol. Mức cortisol thấp hoặc bất thường có thể chỉ ra một số vấn đề sức khỏe. Một ví dụ về tình trạng nồng độ cortisol tăng cao có thể là dấu hiệu của hội chứng Cushing là khi khối u tuyến yên sản sinh ra quá nhiều ACTH. Suy tuyến yên hoặc bệnh Addison có thể biểu hiện dưới dạng nồng độ cortisol thấp.

3. Kiểm tra giấc ngủ và sự căng thẳng

Xét nghiệm về giấc ngủ và căng thẳng bao gồm Cortisol và Melatonin. Trong đó xét nghiệm có thể giúp phát hiện các vấn đề về tuyến yên là xét nghiệm Cortisol.

Mặc dù tuyến thượng thận chịu trách nhiệm sản xuất hormone steroid cortisol, tuyến yên đóng vai trò chính trong việc kiểm soát sự bài tiết của nó bằng hormon vỏ thượng thận (ACTH). Nồng độ Cortisol thường tăng vào buổi sáng và giảm vào buổi tối, tuy nhiên chúng có thể dao động trong ngày. Các vấn đề với tuyến yên chỉ là một trong nhiều nguyên nhân có thể gây ra mức cortisol bất thường.

3.1. Mức cortisol cao

U tuyến yên (khối u lành tính của tuyến yên) có thể gây ra hội chứng Cushing, đặc trưng bởi nồng độ cortisol tăng liên tục do tiết ACTH quá mức. Kết quả là lượng cortisol dư thừa do tuyến thượng thận bị kích thích quá mức.

3.2. Mức cortisol thấp

Ngược lại, suy thượng thận thứ phát hoặc bệnh Addison, cả hai đều do tuyến yên tổng hợp ACTH không đủ, có thể được biểu hiện bằng mức cortisol thấp.

4. Kết luận

Điều quan trọng là phải xác định sớm các vấn đề về tuyến yên vì lợi ích sức khỏe nói chung. Các xét nghiệm mức độ hormone chẳng hạn như TSH, LH, FSH, prolactin và cortisol… nằm trong số nhiều xét nghiệm có thể phát hiện các vấn đề về chức năng tuyến yên. 

Ngoài việc cho phép chẩn đoán sớm một số vấn đề nhất định, các xét nghiệm này còn cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự tương tác nội tiết tố phức tạp do tuyến yên kiểm soát. Có thể cải thiện kết quả điều trị, giảm nguy cơ biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho những người gặp vấn đề về tuyến yên, bằng cách can thiệp kịp thời nhờ vào việc xác định sớm thông qua các xét nghiệm máu kể trên. Để nhận được kết quả tích cực trong việc quản lý sức khỏe tuyến yên, điều quan trọng là phải hiểu và tận dụng tốt các xét nghiệm này.

Nguồn: Driphydration.com