Nâng tầm chiến lược giảm cân: Sử dụng vitamin như một trợ thủ đắc lực

Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu về những loại vitamin cần thiết, những sai lầm phổ biến trong việc bổ sung vitamin tổng hợp và cách tối ưu giá trị dinh dưỡng để hấp thu vitamin 1 cách hiệu quả từ thực phẩm. Từ đó, bạn có thể đưa ra quyết định thông minh và có những kiến thức chính xác để chinh phục thành công, nâng tầm chiến lược giảm cân của bạn. 

1. Vitamin tan trong chất béo

1.1 Vitamin A

Vitamin A thường được biết đến với vai trò bảo vệ và nuôi dưỡng giác mạc mắt nhưng ít người biết rằng vitamin A còn giúp tăng chuyển hóa các chất trong cơ thể, vai trò này cũng góp ích cho việc giảm cân. Trong các nghiên cứu ở người, carotenoids - dạng vitamin A được cung cấp từ thực phẩm nguồn gốc thực vật, đã được báo cáo là cải thiện cân nặng, thành phần cơ thể và HDL-C ở những đối tượng béo phì bằng ba cơ chế:

• Thứ nhất, vitamin A ức chế sự phát triển và hoạt động của các tế bào mỡ (adipocyte). Điều này làm giảm quá trình tổng hợp và tích trữ lipit trong các tế bào mỡ, dẫn đến giảm lượng mỡ trong cơ thể (Ziouzenkova et al., 2007) thông qua cơ chế thụ thể retinoic acid ức chế kích hoạt PPARα, PPARγ và RXR-α là các chất cần thiết cho quá trình tạo mỡ.
• Thứ hai, vitamin A kích thích sự biểu hiện của các gen liên quan đến quá trình oxy hóa axit béo và nhiệt sinh (thermogenesis - quá trình sản sinh nhiệt) trong mô mỡ nâu và trắng. Điều này giúp đốt cháy năng lượng dư thừa dưới dạng mỡ thừa, hạn chế tích trữ mỡ (Mercader et al., 2006).
• Thứ ba, vitamin A có tác dụng ức chế lipogenesis (quá trình tổng hợp lipit) và kích thích lipolysis (quá trình thủy phân lipit). Nhờ vậy mà vitamin A giúp giảm sự hình thành và tích tụ mỡ, đồng thời thúc đẩy quá trình phân giải mỡ để cung cấp năng lượng cho cơ thể (Goyenechea et al., 2009).

1.2 Vitamin D

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nồng độ canxi và phospho trong cơ thể. Ngoài ra, các nghiên cứu gần đây còn chỉ ra rằng, vitamin D có ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và lưu trữ năng lượng, từ đó có tiềm năng trong việc giảm lượng mỡ thừa (Rosenblum et al., 2012). Cơ chế của vitamin D trong việc giảm mỡ được giải thích như sau:

• Thứ nhất, vitamin D giúp tăng cường quá trình lipolysis và giảm quá trình lipogenesis trong các tế bào mỡ bằng cách điều chỉnh hoạt động của các enzyme liên quan. Nhờ đó, vitamin D làm giảm tích lũy mỡ trong các tế bào mỡ (Wamberg et al., 2013).
• Thứ hai, vitamin D ức chế sự phát triển và hoạt động của các tế bào mỡ. Điều này có thể do vitamin D điều chỉnh các yếu tố phiên mã và điều hòa chu kỳ tế bào ở giai đoạn G0/G1 (Kong & Li, 2006).
• Thứ ba, vitamin D tăng cường sự biểu hiện của các protein giúp vận chuyển chất béo vào trong tế bào. Điều này làm tăng quá trình đốt cháy axit béo và hạn chế tích trữ mỡ (Wong et al., 2009).

Như vậy, vitamin D có khả năng điều chỉnh nhiều con đường trao đổi chất liên quan đến quá trình hình thành và phân giải mỡ trong cơ thể. Cần có thêm các nghiên cứu lâm sàng để xác định liều dùng và hiệu quả cụ thể của vitamin D đối với việc giảm mỡ hiệu quả và an toàn.

2. Vitamin tan trong nước

2.1 Vitamin B

Các vitamin nhóm B, bao gồm B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9 và B12, đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng và trao đổi chất của cơ thể. Một số nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng bổ sung các vitamin nhóm B có thể hỗ trợ giảm lượng mỡ thừa thông qua các cơ chế sau:

• Thứ nhất, vitamin B3, B5 và B12 tham gia vào con đường β-oxidation, giúp phân giải axit béo và sản sinh năng lượng. Điều này giúp đốt cháy nhiều mỡ thừa hơn (Kimmons et al., 2006).
• Thứ hai, vitamin B2 và B3 là đồng yếu tố của các enzyme quan trọng trong quá trình phosphoryl hóa oxidative, giúp sản sinh nhiều năng lượng hơn từ mỡ thừa và carbohydrate (Stipanuk & Caudill, 2013).
• Thứ ba, vitamin B6 điều chỉnh hoạt động của các enzyme và protein vận chuyển liên quan đến quá trình tổng hợp và phân giải axit béo. Nhờ đó, B6 giúp cân bằng quá trình lưu trữ và tiêu thụ năng lượng từ mỡ (Huang et al., 2018). 

Như vậy, hỗ trợ bổ sung vitamin nhóm B có thể giúp cải thiện quá trình trao đổi chất, đốt cháy nhiều hơn lượng mỡ dư thừa, từ đó hỗ trợ giảm cân và giảm mỡ cơ thể. Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để chứng minh hiệu quả cụ thể.

(Chú thích: NAD và NADP: niacin, FMN và FAD: riboflavin, TPP: thiamin, THF: folate, CoA: axit pantothenic, PLP: vitamin B6, B12: vitamin B12, Biotin)

2.2 Vitamin C

Vitamin C là một chất dinh dưỡng thiết yếu, có vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh lý của cơ thể. Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng việc bổ sung vitamin C có thể hỗ trợ giảm lượng mỡ thừa thông qua một số cơ chế như sau:

• Thứ nhất, vitamin C là chất chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ các tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do. Điều này giúp duy trì chức năng bình thường của các tế bào mỡ, ngăn chặn sự phát triển quá mức của mô mỡ (García-Díaz et al., 2018).
• Thứ hai, vitamin C có thể làm tăng sự biểu hiện của các protein vận chuyển acid béo vào trong tế bào để đốt cháy. Điều này giúp huy động năng lượng từ các mỡ dự trữ, hạn chế tích mỡ (Kodama et al., 2021).
• Thứ ba, vitamin C giúp tăng cường quá trình lipolysis, làm giảm lượng mỡ tích lũy bằng cách kích hoạt adrenalin và các enzyme thủy phân mỡ trong mô mỡ trắng (Hassan et al., 1993).

Như vậy, bổ sung đủ lượng vitamin C có thể góp phần cải thiện các quá trình trao đổi chất liên quan đến mỡ, giúp kiểm soát cân nặng và giảm lượng mỡ thừa. Tuy nhiên, cần có thêm các nghiên cứu để xác định liều dùng hiệu quả.

3. Kết luận

Hy vọng bài viết đã mang đến 1 hành trình khoa học và thú vị về việc sử dụng vitamin để hỗ trợ giảm cân. Sức mạnh của vitamin là thật, nhưng cũng đừng quên rằng chúng chỉ là một phần của chiến lược giảm cân toàn diện cho bạn. Bạn cần kết hợp việc bổ sung vitamin và khoáng chất cùng chế độ ăn uống cân đối và lối sống lành mạnh để vượt qua những khó khăn và giữ vững niềm tin trong hành trình giảm cân của chính bạn.

Đặc biệt, nếu bạn đang thực hiện các chế độ ăn kiêng lành mạnh để giúp giảm cân thì có thể cân nhắc sử dụng liệu pháp tiêu hao năng lượng để đạt được hiệu quả nhanh và bền vững hơn. Đây là phương pháp giảm cân đa trị liệu, được thực hiện bằng cách truyền tĩnh mạch các vi hoạt chất có tác dụng thúc đẩy quá trình chuyển hóa. Cùng với chế độ ăn uống khoa học và tập luyện hợp lý, liệu pháp tiêu hao năng lượng sẽ giúp bạn đào thải mỡ tới cấp độ tế bào và giảm cân hiệu quả mà không gây mệt mỏi hay ảnh hưởng gì đến sức khỏe.

Tài liệu tham khảo

1. Lee CY. Effects of dietary vitamins on obesity-related metabolic parameters. J Nutr Sci. 2023;12:e47. Published 2023 Apr 12. doi:10.1017/jns.2023.30
2. Yao N, Yan S, Guo Y, et al. The association between carotenoids and subjects with overweight or obesity: a systematic review and meta-analysis. Food Funct. 2021;12(11):4768-4782. doi:10.1039/d1fo00004g
3. Yao Y, Zhu L, He L, et al. A meta-analysis of the relationship between vitamin D deficiency and obesity. Int J Clin Exp Med. 2015;8(9):14977-14984. Published 2015 Sep 15
4. Abdali D, Samson SE, Grover AK. How effective are antioxidant supplements in obesity and diabetes?. Med Princ Pract. 2015;24(3):201-215. doi:10.1159/000375305.
5. M. Romain, S. Sviri, D. M. Linton, I. Stav, P. V. van Heerden. The role of Vitamin B12 in the critically ill—a review.Anaesth Intensive Care. 2016.
6. Rosenblum, J. L., Castro, V. M., Moore, C. E., & Kaplan, L. M. (2012). Calcium and vitamin D supplementation is associated with decreased abdominal visceral adipose tissue in overweight and obese adults. The American journal of clinical nutrition, 95(1), 101-108.
7. Wamberg, L., Christiansen, T., Paulsen, S. K., Fisker, S., Rask, P., Rejnmark, L., ... & Pedersen, S. B. (2013). Expression of vitamin D-metabolizing enzymes in human adipose tissue—the effect of obesity and diet-induced weight loss. International journal of obesity, 37(5), 651-657.
8. Kong, J., & Li, Y. C. (2006). Molecular mechanism of 1, 25-dihydroxyvitamin D3 inhibition of adipogenesis in 3T3-L1 cells. American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism, 290(5), E916-E924.
9. Wong, K. E., Szeto, F. L., Zhang, W., Ye, H., Kong, J., Zhang, Z., ... & Li, Y. C. (2009). Involvement of the vitamin D receptor in energy metabolism: regulation of uncoupling proteins. American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism, 296(4), E820-E828.