Điều gì làm tăng sự phát triển của tế bào gốc?

1. Điều gì ảnh hưởng đến sự phát triển của tế bào gốc?

Từ lâu người ta đã biết rằng tuổi tác có liên quan đến việc giảm khả năng phục hồi và tái tạo. Với tuổi tác ngày càng tăng, cơ thể không thể duy trì sự luân chuyển mô và cân bằng nội môi. Người ta tin rằng việc giảm khả năng sửa chữa các cơ quan và mô ở cấp độ cơ thể là do khả năng hoạt động của các tế bào gốc cư trú trong mô bị suy giảm.

Để làm rõ tuổi tác ảnh hưởng tế bào gốc phát triển thế nào, các nhà khoa học đã không ngừng nghiên cứu trong hàng thập kỷ. Họ nhận thấy rằng tế bào gốc phản ứng với các tín hiệu thích hợp bằng cách tăng sinh, biệt hóa hoặc duy trì ở trạng thái không hoạt động. Phản ứng như vậy đảm bảo rằng nhu cầu của mô và cơ quan được đáp ứng chính xác. Tuy nhiên, ở người già, phản ứng này bị trì hoãn đáng kể, mất nhiều thời gian hơn để sửa chữa và chữa lành các mô và cơ quan bị tổn thương. Tế bào gốc ở người già bị ảnh hưởng bởi những thay đổi liên quan đến tuổi tác và do đó không có tác dụng trẻ hóa mô như tế bào từ người hiến tặng trẻ tuổi.

Các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy rằng sự phát triển của tế bào gốc, bao gồm khả năng tự đổi mới và biệt hóa giảm đáng kể theo tuổi của người hiến tặng, khiến tế bào gốc già kém hiệu quả hơn trong việc phản ứng với các tín hiệu từ các hốc và các yếu tố tăng trưởng. Ngoài ra, các tế bào gốc già biểu hiện nhiều đặc điểm lão hóa hơn và khả năng chức năng giảm dần. Những phát hiện của các báo cáo khác nhau chỉ ra rằng tuổi của người hiến tặng có tác động tiêu cực đến các đặc tính cơ bản của tế bào gốc và do đó ảnh hưởng xấu đến việc tế bào gốc sinh sôi và thực hiện chức năng.

Tương tự như tuổi tác, các bệnh khác nhau của người hiến tặng, cũng làm cho tế bào không khỏe mạnh và do đó hạn chế tiềm năng điều trị của chúng. Ở những người khỏe mạnh, hốc tế bào gốc được điều hòa chặt chẽ bởi tác động kết hợp của các yếu tố cục bộ và hệ thống. Tuy nhiên, trong điều kiện bệnh tật; một môi trường vi mô bị thay đổi sẽ làm thay đổi các đặc tính của tế bào gốc dẫn đến chất lượng sử dụng của chúng trong các liệu pháp tái tạo bị ảnh hưởng. Người ta đã chứng minh rằng tình trạng bệnh tật của người hiến tế bào tác động tiêu cực đến chức năng của tế bào tiền thân nội sinh. Trong đó, bệnh tiểu đường, loãng xương, bệnh tim mạch, béo phì, tăng cholesterol máu, mất cân bằng glucocorticoid, viêm khớp, ung thư và thiếu máu bất sản đã được chứng minh là có tác động tiêu cực đến sự phát triển của tế bào gốc.

Với những tiến bộ về y tế, tuổi thọ đã tăng lên dẫn đến sự gia tăng đáng kể về dân số già. Tương tự, do lối sống không lành mạnh nên tần suất xuất hiện bệnh tật cũng tăng lên. Và những yếu tố này đã được chứng minh là có ảnh hưởng đến sự phát triển của tế bào gốc. Do đó, điều quan trọng là sử dụng các chiến lược khác nhau để cải thiện chức năng tế bào gốc trước khi áp dụng các liệu pháp y tế để đạt được hiệu quả mong muốn.

2. Cách tăng sự phát triển của tế bào gốc

Nghiên cứu tế bào gốc và ứng dụng trên lâm sàng trong nhiều năm qua đã chứng minh rằng có nhiều cách để cải thiện sức khỏe của tế bào gốc. Dưới đây là một số điều bạn có thể làm để hỗ trợ tế bào gốc sinh sôi và phát triển:

2.1. Chế độ ăn sạch đầy đủ dưỡng chất 

Thực phẩm cũng được xem là thuốc và chế độ ăn uống của chúng ta đóng vai trò quan trọng trong chu kỳ tái tạo tự nhiên của cơ thể. Việc kết hợp các loại thực phẩm lành mạnh vào chế độ ăn uống là bước đầu tiên để thúc đẩy sự phát triển của tế bào gốc. Dưới đây là một số thay đổi bạn có thể thực hiện trong chế độ ăn uống hằng ngày để giúp tế bào gốc sinh sôi và phát triển khoẻ mạnh:

• Nhịn ăn gián đoạn là một yếu tố kích hoạt tế bào gốc và đã được chứng minh là có tác dụng kích hoạt quá trình tái tạo tế bào nhanh chóng.
• Các loại quả mọng như quả mâm xôi, quả lựu, quả việt quất đều giúp cải thiện superoxide dismutase (SOD), một chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Enzyme này chứa nhiều flavonoid làm giảm viêm và rất tốt trong việc giảm căng thẳng liên quan đến oxy hóa, đây là yếu tố quan trọng giúp hỗ trợ sức khỏe gan tối ưu và giúp ngăn ngừa đau khớp. 
• Rễ gừng thường được sử dụng trong nấu ăn của người Thái để giúp giải quyết cơn đau dạ dày. Gừng cũng được biết là có tác dụng chống viêm toàn thân bằng cách ức chế tác dụng của một loại axit béo không bão hòa đa là axit arachidonic có thể dẫn đến phản ứng viêm.
• Các loại rau họ cải như súp lơ, bông cải xanh, cải xoăn, bắp cải, cải chíp, cải xoong và cải Brussels là một số thực phẩm tốt nhất cho sự phát triển của tế bào gốc. Những loại rau này chứa nhiều hợp chất sulforaphane giúp kích hoạt các enzyme trong gan, chống lại các độc tố có hại mà chúng ta có thể tiêu hóa hoặc hít vào. Những loại rau lá xanh này cũng chứa nhiều Indole-3-carbinol, có thể giúp giảm các tác nhân gây viêm trong máu.
• Các loại nấm như maitake và shiitake cũng có nhiều vi chất dinh dưỡng được gọi là polyphenol. Chúng giúp bảo vệ và giải độc tế bào gan khỏi các chất độc nguy hiểm có thể phá vỡ hormone trong cơ thể.
• Hạt và quả hạch là món ăn nhẹ tuyệt vời chứa đầy protein và chất béo lành mạnh có lợi cho sức khỏe, giúp bạn cảm thấy no lâu hơn và chống lại cơn thèm ăn.
• Hải sản và cá béo là những chất kích hoạt tế bào gốc trưởng thành tự nhiên và mạnh mẽ khác vì chúng chứa một số axit béo omega-3, bao gồm axit Eicosapentaenoic (EPA). Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng EPA là chất chống oxy hóa mạnh giúp giảm nguy cơ hình thành bệnh tim mạch. 

2.2. Ngừng hút thuốc và giảm tiêu thụ rượu 

Rượu và hút thuốc lá có thể có tác động tiêu cực nghiêm trọng đến sự phát triển của tế bào gốc. Những nghiên cứu được thực hiện trong nhiều thập kỷ qua đã chứng minh rằng những người hút thuốc không có sức khỏe tốt như những người không hút thuốc. Việc sử dụng rượu thường xuyên sẽ dẫn đến bệnh gan và stress oxy hóa não do viêm thần kinh mãn tính. Do đó, nếu bạn hoặc người thân đang tìm kiếm một cách dễ dàng để phát huy tối đa tiềm năng thể chất của mình, hãy uống rượu vừa phải và ngừng hút thuốc.

2.3. Có lối sống năng động và tập thể dục thường xuyên

Một lối sống năng động với nhiều bài tập giúp tế bào gốc sinh sôi trong cơ thể một cách mạnh mẽ. Thường xuyên chơi thể thao hay đến phòng tập gym có hàng tá tác dụng tích cực đối với hệ tim mạch và hô hấp.

Nghiên cứu cho thấy các hoạt động thể chất tích cực dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng tổng số tế bào tiền thân nội mô tuần hoàn (EPC). EPC có chức năng lưu thông trong máu và tự gắn vào các vị trí mô nội mô bị ảnh hưởng bởi thiếu máu cục bộ hoặc thiếu oxy. Chúng cũng có vai trò tân sinh các mạch máu và mao mạch mới, do đó cải thiện việc cung cấp máu cho tim. 

2.4. Ngủ ngon 

Nghiên cứu tại viện tế bào gốc đã chỉ ra rằng thiếu ngủ hoặc mất ngủ rất có hại cho chức năng cũng như sự phát triển của tế bào gốc. Thời gian ngủ ban đêm giảm xuống còn 4 giờ (thay vì 8 giờ) đã được chứng minh là làm giảm gần 50% khả năng hoạt động của tế bào gốc trong khi chu kỳ ngủ thích hợp 7-8 giờ lại làm điều ngược lại và làm mới các chỉ số định lượng và chất lượng của tế bào gốc.

2.5. Tránh các sản phẩm độc hại và hóa chất môi trường

Một thực tế đáng tiếc của cuộc sống hiện đại là mỗi ngày chúng ta tiếp xúc với hàng nghìn loại hóa chất độc hại qua không khí, thực phẩm hoặc các sản phẩm chăm sóc cá nhân. Mặc dù số lượng các hóa chất nguy hiểm này khá thấp nhưng mức độ phơi nhiễm tích lũy và hàng ngày sẽ tăng lên theo thời gian.

Những hoá chất độc hại này có thể gây tổn hại đến khả năng duy trì sức khỏe thích hợp của cơ thể và các phản ứng tự miễn dịch có thể dẫn đến bệnh lupus ban đỏ hệ thống và hội chứng đau cơ xơ hoá. Chúng cũng có thể phá vỡ các con đường quan trọng trong hóa học tế bào vì chúng liên quan đến sự điều hòa của hệ thống miễn dịch, sản xuất hormone, phát triển ung thư và chức năng hệ thần kinh. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng dễ dàng kiểm soát tất cả các yếu tố bên ngoài này, nhưng chúng ta có thể đưa ra quyết định sáng suốt về những sản phẩm mình mua và ăn để không làm ảnh hưởng đến sự phát triển của tế bào gốc trong cơ thể. Hãy nghiên cứu và đọc nhãn của bất kỳ sản phẩm chăm sóc cá nhân nào mà bạn cần mua, chẳng hạn như kem chống nắng, sản phẩm tẩy rửa, nước giặt, sản phẩm chăm sóc răng và tóc, …

2.6. Tránh dùng các loại thuốc có hại và độc hại

Dựa vào các nghiên cứu đã được tiến hành qua nhiều thập kỷ, các nhà chăm sóc sức khỏe đã biết rằng nhiều loại thuốc ngăn cản tế bào gốc thực hiện chức năng. 

Thuốc kháng sinh như quinolone không chỉ làm tổn thương các tế bào gốc tuần hoàn mà còn cả các tế bào trong sụn và gân. Những loại kháng sinh mạnh này thường được kê đơn để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu và đường hô hấp. Kháng sinh nhóm Fluoroquinolones có nhiều tác dụng phụ và một trong số đó liên quan đến chấn thương hông và đứt gân ở đầu gối. Các dây chằng trong cơ thể có các loại tế bào gốc cụ thể, vì vậy một số loại thuốc có thể làm tổn thương các tế bào đó dẫn đến các gân đó bị suy yếu hoặc hỏng. Trong một thời gian dài, những loại thuốc này có thể dẫn đến vỡ, thoái hóa đĩa đệm hoặc viêm gân mãn tính.

Các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tự miễn, suy thận, bệnh thần kinh, các vấn đề về đường tiêu hóa (như bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, viêm ruột mãn tính) hoặc đột quỵ não.

Do đó, thay vì dùng đến các NSAID tổng hợp, hãy thử các loại thuốc chống viêm tự nhiên như nghệ, dầu cá, … để không phải chịu đựng các tác dụng phụ nguy hiểm cũng như không làm ảnh hưởng đến việc tế bào gốc sinh sôi và phát triển.

Những nghiên cứu về sự phát triển của tế bào gốc và cách thức ứng dụng chúng trong y học đang không ngừng được tiến hành. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là liệu pháp tế bào gốc chỉ có thể có hiệu quả lâu dài nếu tế bào gốc của bạn khỏe mạnh. Vì vậy, hãy cố gắng tập trung vào lối sống lành mạnh để cải thiện sự tuần hoàn của tế bào gốc một cách tự nhiên nhằm tối ưu hóa sức khỏe của bạn hoặc để đạt được kết quả tốt nhất từ một liệu pháp tế bào gốc trong tương lai.

Nguồn tham khảo: .ncbi.nlm.nih.gov, .stemcelltherapynyc.com