Chỉ số PCT trong xét nghiệm máu là gì?

1. Chỉ số PCT trong xét nghiệm máu là gì?

PCT trong công thức máu là gì? Procalcitonin là 1 loại marker được đánh giá là có tính chất đặc hiệu trong chẩn đoán nhiễm khuẩn và nhiễm khuẩn huyết. Các tế bào trong cơ thể sẽ tăng tổng hợp Procalcitonin và giải phóng ra từ gan khi cơ thể gặp tình trạng nhiễm khuẩn nặng. Khoảng 2 giờ sau nhiễm khuẩn đáp ứng Procalcitonin trong huyết tương, 19 đến 24 giờ là thời gian bán hủy của Procalcitonin. Xét nghiệm định lượng Procalcitonin (PCT) trong máu rất có giá trị trong việc chẩn đoán nhiễm khuẩn, hỗ trợ trong đánh giá tiên lượng bệnh và công tác điều trị bệnh. Khi nhiễm khuẩn đã bắt đầu tiến triển thành nhiễm khuẩn huyết toàn thân hay sốc nhiễm khuẩn, chỉ số Procalcitonin trong xét nghiệm máu sẽ tăng cao một cách đột biến. Khi tình trạng nhiễm khuẩn trên đối tượng bệnh đã thuyên giảm thì nồng độ Procalcitonin trong máu sẽ trở lại ở mức bình thường sau khoảng từ 2 đến 3 ngày. Ngoài ra, xét nghiệm chỉ số PCT trong công thức máu còn được còn được sử dụng để phân biệt viêm do nhiễm khuẩn hay dạng viêm không do nhiễm khuẩn, từ đó có thể lựa chọn được phương pháp điều trị bằng kháng sinh hay không. Việc lạm dụng kháng sinh cho các loại bệnh lý nguyên nhân gây ra không do nhiễm khuẩn sẽ dẫn đến tình trạng kháng thuốc trên người bệnh, vấn đề này sẽ được hạn chế khi thực hiện xét nghiệm PCT máu, vì nó giúp phân biệt được tình trạng nhiễm khuẩn là do hay không do nhiễm khuẩn. Ngoài ra, chỉ số này còn giúp không bỏ sót bệnh lý do nhiễm khuẩn gây ra, hạn chế dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng.

2. Ý nghĩa của PCT trong công thức máu là gì?

Như thông tin ở trên cung cấp, có thể kể đến được các ý nghĩa của chỉ số PCT trong công thức máu như sau:

• Chẩn đoán phân biệt được tình trạng viêm nhiễm là do nhiễm khuẩn hay là viêm không do nhiễm khuẩn.
• Theo dõi trên đối tượng là những bệnh nhân có nguy cơ nhiễm khuẩn (các bệnh nhân sau phẫu thuật, đa chấn thương, quá trình ức chế miễn dịch, sau ghép tạng), bệnh nhân thuộc đối tượng chăm sóc đặc biệt, giúp phát hiện các nhiễm khuẩn ảnh hưởng hệ thống hoặc các biến chứng của nhiễm khuẩn.
• Chỉ số PCT dùng để đánh giá tiên lượng cũng như diễn biến của bệnh viêm nặng như nhiễm khuẩn, viêm phúc mạc, hội chứng đáp ứng viêm hệ thống và hội chứng suy giảm chức năng đa cơ quan.
• Dựa vào chỉ số PCT để có chỉ định sử dụng kháng sinh trong điều trị cho căn bệnh nhiễm khuẩn hô hấp hoặc viêm phổi.

3. Cách đọc kết quả xét nghiệm chỉ số PCT trong công thức máu

Các khoảng tham chiếu của chỉ số PCT trong máu phản ánh mức độ nhiễm khuẩn trên bệnh nhân như sau:

• Chỉ số procalcitonin <0.05 ng/ml: không có nhiễm khuẩn.
• Chỉ số procalcitonin từ 0.05 đến 0.5 ng/ml: Có thể bị nhiễm khuẩn nhẹ, là nhiễm khuẩn khu trú như nhiễm khuẩn đường hô hấp, … Khi có nghi ngờ nhiễm khuẩn nhẹ thì cần tiến hành làm thêm xét nghiệm khác để chẩn đoán như làm xét nghiệm công thức máu toàn phần, xét nghiệm cấy máu, cấy nước tiểu, phân tích dịch não tủy, xét nghiệm lactate, …
• Chỉ số procalcitonin từ 0,5 đến 2 ng/ml: Có thể bệnh nhân bị nhiễm trùng khu trú hoặc nhiễm trùng toàn thân. Tuy nhiên, vẫn chưa đủ định lượng để để đưa ra kết luận bị nhiễm trùng huyết.
• Chỉ số procalcitonin từ 2 đến 10 ng/ml: Khả năng cao cơ thể đã bị viêm màng não hoặc nhiễm khuẩn huyết nhưng chưa tiến triển đến suy đa tạng.
• Chỉ số procalcitonin > 10 ng/ml: Nhiễm khuẩn huyết kèm theo có xuất hiện sốc nhiễm trùng ở mức nghiêm trọng, tình trạng suy đa tạng có thể khiến bệnh nhân đến tử vong.

Cần theo dõi trên đối tượng bệnh nhân đang được điều trị nhiễm trùng, nếu cho ra kết quả chỉ số xét nghiệm Procalcitonin ở mức độ ổn định hoặc vẫn tăng lên có nghĩa là mức độ nhiễm trùng trên đối tượng bệnh chưa được khắc phục tốt, cần tiếp tục tiến hành điều trị và có thể xem xét tăng liều kháng sinh. Giá trị tiêu chuẩn trên các đối tượng của chỉ số Procalcitonin trong xét nghiệm máu:

• Trẻ sau sinh < 72 giờ: chỉ số PCT < 2,0 ng/ml.
• Trẻ từ 18 đến 30 giờ sau sinh: chỉ số PCT < 20 ng/ml.
• Trẻ sau sinh 72 giờ: chỉ số PCT là 0,15 ng/ml.
• Người lớn: chỉ số PCT là 0,15 ng/ml.

Sau khi đã hiểu được chỉ số PCT trong xét nghiệm máu là gì? Vậy nếu muốn kiểm tra chỉ số này thì bạn cần thực hiện vào thời điểm nào?

• Xét nghiệm Procalcitonin trong máu thường được chỉ định trên những bệnh nhân nặng có các triệu chứng gợi ý tình trạng nhiễm khuẩn hệ thống hoặc nhiễm khuẩn nặng. Xét nghiệm này thường được thực hiện vào những ngày đầu khi bệnh nhân nhập viện.
• Khi người bệnh xuất hiện các biến chứng của nhiễm khuẩn huyết như: Sốt, buồn nôn, rét run, mạch nhanh, thở nhanh, tiểu ít và lơ mơ.
• Khi bệnh nhân có các triệu chứng nặng hơn như: Tình trạng viêm toàn thân và xuất hiện nhiều cục máu động nhỏ trong các vi mạch. Một hoặc nhiều cơ quan bị ảnh hưởng (MOF, Suy đa tạng) và tụt huyết áp.
• Chỉ số Procalcitonin trong xét nghiệm máu cũng được dùng để theo dõi điều trị tình trạng kháng khuẩn ở những bệnh nhân có nghi ngờ nhiễm khuẩn huyết. Nó cũng được thực hiện khi có những tổn thương trên mô do chấn thương, phẫu thuật hoặc viêm phổi do virus, nghi ngờ có bội nhiễm viêm khuẩn.

Khi xuất hiện những triệu chứng như đã nêu trên, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ hướng dẫn thực hiện các xét nghiệm cần thiết, trong đó có xét nghiệm PCT trong máu kết hợp với việc thăm khám lâm sàng để có thể đưa ra được chẩn đoán chính xác nhằm điều trị kịp thời, tránh để lại các biến chứng nặng nề. Qua bài viết trên chúng ta cũng có thể thấy được xét nghiệm máu được xem là một phần quan trọng của cuộc kiểm tra sức khỏe tổng quát, kết quả xét nghiệm máu sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán hoặc theo dõi một tình trạng bệnh lý cụ thể của khách hàng, từ đó giúp khách hàng có thể chủ động theo dõi cũng như quản lý sức khỏe của bản thân, đặc biệt là với các khách hàng có vấn đề về cân nặng hoặc liên quan đến chuyển hóa. Trong trường hợp bạn đang nghi ngờ bản thân mình gặp các vấn đề sức khỏe thì nên đăng ký xét nghiệm tại cơ sở y tế uy tín. Sau khi có kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ có những tư vấn  tốt nhất về tình trạng sức khỏe của bạn và hướng xử lý phù hợp.