Chỉ định siêu âm trong xơ vữa động mạch

1. Xơ vữa động mạch là gì?

Trước khi tìm hiểu về siêu âm trong xơ vữa động mạch, chúng ta cần biết bệnh lý này là gì. Xơ vữa động mạch, đôi khi được gọi là xơ cứng động mạch, xảy ra khi chất béo (chủ yếu là cholesterol) và canxi tích tụ trong thành động mạch, qua đó tạo ra cấu trúc gọi là mảng xơ vữa. Theo thời gian, chất béo và canxi tích tụ có thể gây hẹp động mạch và giảm lưu lượng máu qua đó.

Khi xơ vữa động mạch ảnh hưởng đến các hệ động mạch vành, nó có thể hạn chế lưu lượng máu đến cơ tim và được gọi là bệnh động mạch vành. Bệnh lý này có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim.

Khi xơ vữa động mạch ảnh hưởng đến các động mạch cung cấp máu cho não sẽ gây ra cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) hoặc đột quỵ.

Xơ vữa động mạch có thể ảnh hưởng đến các động mạch ở các cơ quan khác nhau trong cơ thể, chẳng hạn như vùng chậu và chân, đưa đến hậu quả lưu thông máu kém, vết thương ngoài da chậm lành hơn và các vấn đề về cương cứng dương vật.

Một phần quan trọng trong điều trị xơ vữa động mạch và bệnh mạch vành bao gồm thay đổi lối sống (chẳng hạn như bỏ thuốc lá) và sử dụng các loại thuốc giúp giảm cholesterol máu, kiểm soát huyết áp cao và những yếu tố khác làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ và các biến chứng khác.

Cho đến nay các nhà khoa học vẫn chưa biết chính xác xơ vữa động mạch bắt đầu như thế nào hoặc nguyên nhân gây ra nó là gì. Xơ vữa động mạch là một bệnh liên quan đến mạch máu tiến triển chậm và hoàn toàn có thể bắt đầu từ thời thơ ấu. Tuy nhiên, nó có khả năng tiến triển nhanh chóng và thường được đặc trưng bởi sự tích tụ chất béo lắng đọng dọc theo lớp trong cùng của động mạch. Trong quá trình bệnh tiến triển, sự hình thành mảng xơ vữa có thể diễn ra, dày lên gây thu hẹp các động mạch và hệ quả cuối cùng là giảm/ tắc hoàn toàn lưu lượng máu đến các cơ quan.

Một số nhà khoa học cho rằng một số yếu tố nguy cơ có thể liên quan đến chứng xơ vữa động mạch, bao gồm:

• Nồng độ cholesterol và chất béo trung tính trong máu tăng cao;
• Huyết áp cao;
• Hút thuốc lá;
• Đái tháo đường;
• Béo phì;
• Lối sống ít hoạt động thể chất.

2. Vai trò và chỉ định của siêu âm trong xơ vữa động mạch

Siêu âm mạch máu Doppler là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn có thể mô tả lưu lượng máu bằng cách ghi lại các sóng âm tần số cao phản hồi từ các tế bào hồng cầu, qua đó được máy tính xử lý để tạo ra hình ảnh của các mạch máu, mô và cơ quan. Không ghi nhận được phản hồi sóng âm có thể chỉ ra sự tắc nghẽn trong dòng máu.

Kèm theo đó, lưu lượng máu được bơm trong mỗi nhịp co bóp của tim là dấu hiệu cho thấy kích thước của vị trí tắc hẹp của lòng mạch máu bị xơ vữa. Ngoài ra, siêu âm mạch máu Doppler có thể phát hiện lưu lượng máu bất thường trong lòng mạch do cục máu đông, mảng bám hoặc phản ứng viêm.

3. Điều trị xơ vữa động mạch

Phác đồ điều trị xơ vữa động mạch cụ thể sẽ được xác định bởi bác sĩ, thông qua các yếu tố như:

• Tuổi, sức khỏe tổng thể và tiền sử bệnh lý trước đây;
• Mức độ xơ vữa động mạch;
• Vị trí mạch máu bị tắc nghẽn;
• Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh nhân;
• Mức độ và khả năng chịu đựng của bệnh nhân đối với các loại thuốc, thủ thuật hoặc liệu pháp cụ thể;
• Mức độ kỳ vọng của bệnh nhân đối với quá trình điều trị;
• Ý kiến ​​hoặc sở thích của bệnh nhân.

Thông qua kết quả siêu âm trong xơ vữa động mạch, các biện pháp điều trị có thể bao gồm:

• Thay đổi lối sống để kiểm soát các yếu tố nguy cơ, bao gồm tập thể dục thường xuyên, chế độ dinh dưỡng hợp lý và cai thuốc lá;
• Sử dụng thuốc;
• Điều trị các biến chứng (nếu có).

Có thể thấy siêu âm mang đến giá trị quan trọng trong việc xác định tình trạng xơ vữa động mạch, từ đó giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe người bệnh để đưa ra hướng điều trị tốt nhất và kịp thời. Chính vì giữ một vài trò hết sức quan trọng trong việc chẩn đoán các bệnh lý mà hiện nay siêu âm được đánh giá là một kỹ thuật không thể thiếu tại bất cứ phòng khám hay bệnh viện nào. Bên cạnh đó khi gặp các vấn đề về sức khỏe, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được tiến hành siêu âm nhằm có được những tư vấn phù hợp.

Nguồn: ahajournals.org; academic.oup.com; stanfordhealthcare.org.