Rối loạn lưỡng cực là một bệnh lý rối loạn cảm xúc tâm thần khi người bệnh thay đổi từ trạng thái hưng cảm sang trầm cảm. Lúc thì người bệnh vui vẻ, phấn khích quá độ, lúc thì lại mệt mỏi, uể oải, khóc lóc không có lý do. Bệnh gây ảnh hưởng đến sự tập trung trí nhớ, khả năng làm việc học tập, sinh hoạt và các mối quan hệ trong xã hội của người bệnh.
Các nguyên nhân gây rối loạn cảm xúc lưỡng cực là gì luôn là vấn đề được nhiều người quan tâm. Hiện nay, chưa biết được chính xác nguyên nhân gây rối loạn lưỡng cực. Các nghiên cứu cho thấy rằng sự kết hợp của các yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc bệnh. Điều này bao gồm các điều kiện vật chất, môi trường và xã hội như:
Cụ thể:
Chấn thương thời thơ ấu
Một số chuyên gia tin rằng việc trải qua nhiều đau khổ về mặt cảm xúc khi còn nhỏ có thể khiến chứng rối loạn lưỡng cực phát triển. Đây là một trong những nguyên nhân rối loạn lưỡng cực. Điều này có thể là do tổn thương và đau khổ thời thơ ấu có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng quản lý cảm xúc của bạn.
Điều này có thể bao gồm những trải nghiệm như:
Sự kiện cuộc sống căng thẳng
Bạn có thể liên hệ sự khởi đầu của các triệu chứng với những trải nghiệm hoặc tình huống căng thẳng trong cuộc sống. Một số người cũng thấy rằng căng thẳng có thể gây ra các giai đoạn tâm trạng. Hoặc nó có thể làm cho các triệu chứng trở nên dữ dội hơn hoặc khó kiểm soát hơn.
Những điều có thể gây căng thẳng bao gồm:
Môi trường và lối sống
Môi trường và lối sống cũng là một trong những nguyên nhân gây rối loạn lưỡng cực.
Cùng với mối liên hệ di truyền với chứng rối loạn lưỡng cực, nghiên cứu cho thấy con cái của cha mẹ bị lưỡng cực thường bị bao quanh bởi những tác nhân gây căng thẳng môi trường đáng kể. Điều đó có thể bao gồm việc sống với cha mẹ có xu hướng thay đổi tâm trạng, lạm dụng rượu hoặc chất gây nghiện, thiếu thận trọng về tài chính và tình dục cũng như phải nhập viện.
Hầu hết trẻ em có cha mẹ lưỡng cực sẽ mắc chứng rối loạn lưỡng cực. Một số trẻ có cha mẹ lưỡng cực có thể phát triển một chứng rối loạn tâm thần khác như tăng động giảm chú ý, trầm cảm nặng, tâm thần phân liệt hoặc lạm dụng chất gây nghiện.
Các chất dẫn truyền thần kinh
Các chuyên gia tin rằng, rối loạn lưỡng cực 1 phần là do vấn đề tiềm ẩn với các mạch não cụ thể và hoạt động của các chất hóa học trong não gọi là chất dẫn truyền thần kinh.
3 chất hóa học trong não - norepinephrine (noradrenaline), serotonin và dopamine - có liên quan đến cả chức năng não và cơ thể. Norepinephrine và serotonin luôn có liên quan đến rối loạn tâm trạng tâm thần như trầm cảm và rối loạn lưỡng cực.
Các con đường thần kinh trong các vùng não điều chỉnh niềm vui và phần thưởng cảm xúc được điều chỉnh bởi dopamine. Sự gián đoạn của các mạch giao tiếp sử dụng dopamin ở các vùng não khác dường như có liên quan đến rối loạn tâm thần và tâm thần phân liệt, một chứng rối loạn tâm thần nghiêm trọng được đặc trưng bởi sự biến dạng trong thực tế cũng như các kiểu suy nghĩ và hành vi phi logic.
Điều này cho thấy nguyên nhân rối loạn lưỡng cực có thể liên quan đến các vấn đề chức năng của chất dẫn truyền thần kinh. Trong khi một số nghiên cứu ủng hộ điều này, không ai biết chắc chắn các chất dẫn truyền thần kinh này hoạt động như thế nào. Và chúng tôi không biết liệu những vấn đề liên quan đến những vấn đề này là nguyên nhân gây ra rối loạn lưỡng cực hay là kết quả của nó.
Di truyền
Nếu bạn bị rối loạn lưỡng cực, nhiều khả năng bạn sẽ có một thành viên trong gia đình cũng trải qua tâm trạng và triệu chứng lưỡng cực. Nhưng họ có thể không có chẩn đoán chính thức. Điều này cho thấy rối loạn lưỡng cực có thể được di truyền qua các gia đình.
Nhiều nghiên cứu về bệnh nhân rối loạn lưỡng cực và người thân của họ đã chỉ ra rằng chứng rối loạn lưỡng cực đôi khi có tính di truyền trong gia đình. Có lẽ dữ liệu thuyết phục nhất đến từ các nghiên cứu về cặp song sinh. Trong các nghiên cứu về các cặp song sinh giống hệt nhau, các nhà khoa học báo cáo rằng nếu một người sinh đôi giống hệt mắc chứng rối loạn lưỡng cực thì người sinh đôi còn lại có nguy cơ mắc chứng rối loạn lưỡng cực cao hơn những anh chị em khác trong gia đình. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng khả năng trong đời của một cặp song sinh giống hệt nhau cũng mắc chứng rối loạn lưỡng cực là khoảng 40% đến 70%.
Trong nhiều nghiên cứu hơn tại Đại học Johns Hopkins, các nhà nghiên cứu đã phỏng vấn tất cả người thân thế hệ thứ nhất của bệnh nhân mắc chứng rối loạn lưỡng cực I và lưỡng cực II và kết luận rằng rối loạn lưỡng cực II là chứng rối loạn cảm xúc phổ biến nhất ở cả hai nhóm gia đình. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng 40% trong số 47 người thân thế hệ thứ nhất của bệnh nhân rối loạn lưỡng cực II cũng mắc chứng rối loạn lưỡng cực II, 22% trong số 219 người thân thế hệ thứ nhất của bệnh nhân rối loạn lưỡng cực I mắc chứng rối loạn lưỡng cực II.
Tuy nhiên, trong số những bệnh nhân mắc chứng lưỡng cực II, các nhà nghiên cứu chỉ tìm thấy một người thân mắc chứng rối loạn lưỡng cực I. Họ kết luận rằng lưỡng cực II là chẩn đoán phổ biến nhất ở người thân của cả gia đình có rối loạn lưỡng cực I và lưỡng cực II.
Các nghiên cứu tại Đại học Stanford khám phá mối liên hệ di truyền của chứng rối loạn lưỡng cực cho thấy trẻ em có cha hoặc mẹ ruột mắc chứng rối loạn lưỡng cực I hoặc lưỡng cực II có nguy cơ mắc chứng rối loạn lưỡng cực cao hơn. Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu báo cáo rằng 51% trẻ em lưỡng cực mắc chứng rối loạn tâm thần, phổ biến nhất là trầm cảm nặng, chứng loạn trương lực (trầm cảm mãn tính, mức độ thấp), rối loạn lưỡng cực, tăng động giảm chú ý. Các bậc cha mẹ bị rối loạn lưỡng cực trong nghiên cứu có tiền sử bị tăng động giảm chú ý thời thơ ấu, có nhiều khả năng sinh con mắc chứng rối loạn lưỡng cực hơn là tăng động giảm chú ý.
Trong những phát hiện khác, các nhà nghiên cứu báo cáo rằng người thân thế hệ thứ nhất của một người được chẩn đoán mắc chứng rối loạn lưỡng cực I hoặc II có nguy cơ mắc chứng trầm cảm nặng cao hơn so với người thân thế hệ thứ nhất của những người không có tiền sử rối loạn lưỡng cực. Các phát hiện khoa học cũng cho thấy nguy cơ mắc chứng rối loạn cảm xúc suốt đời ở những người thân có thành viên trong gia đình mắc chứng rối loạn lưỡng cực tăng lên, tuỳ thuộc vào số lượng người thân được chẩn đoán.
Thuốc, ma túy và rượu
Thuốc, ma túy và rượu cũng là nguyên nhân gây rối loạn lưỡng cực, nó có thể khiến bạn gặp phải một số tâm trạng và triệu chứng lưỡng cực . Ví dụ:
Một số nghiên cứu cho thấy rằng sử dụng một số loại thuốc giải trí có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn lưỡng cực. Nhưng bằng chứng rất hạn chế.
Có nhiều yếu tố nguy cơ có thể là nguyên nhân gây rối loạn lưỡng cực. Trong đó có nguyên nhân không thay đổi được như di truyền, chấn thương thời thơ ấu và các nguyên nhân có thể thay đổi được như môi trường lối sống, các chất dẫn truyền thần kinh, thuốc ma tuý rượu và những áp lực căng thẳng trong cuộc sống.
Chúng ta có thể dự phòng hoặc cải thiện bệnh rối loạn cảm xúc lưỡng cực bằng cách cải thiện các yếu tố nguy cơ gây bệnh có thể thay đổi được như:
Như đã nói ở trên, hiện nay nguyên nhân rối loạn lưỡng cực vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã đưa ra được một số yếu tố nguy cơ có thể gây bệnh rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Vì vậy, việc thay đổi các yếu tố nguy cơ có thể giúp bạn ngăn chặn được bệnh.
Bệnh rối loạn lưỡng cực là 1 bệnh lý nguy hiểm, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần, cảm xúc và thể chất của người bệnh. Có nhiều yếu tố nguy cơ là nguyên nhân gây rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Vì vậy, việc chủ động phòng tránh các yếu tố nguy cơ này là điều cần thiết nếu bạn muốn phòng ngừa bệnh, giữ cho tâm trạng và tinh thần luôn vui tươi, thoải mái.
Tài liệu tham khảo: Webmd.com, Nhs.uk, Mind.org.uk
16
Bài viết hữu ích?
Bài viết hữu ích?
16
Bài viết hữu ích?