Bệnh trầm cảm có di truyền không?

1. Bệnh trầm cảm có di truyền không? Vì sao?

Ngày nay, bệnh trầm cảm là một bệnh lý phổ biến xảy ra ở nhiều độ tuổi khác nhau và thường gặp ở giới nữ. Trầm cảm biểu hiện bằng sự buồn phiền, chán nản, mất hứng thú trong học tập làm việc và đời sống hằng ngày, ngay cả những thói quen và sở thích của người bệnh. 

Khi trạng thái cảm xúc này diễn ra trong thời gian dài, nó làm rối loạn hoạt động của cơ thể, làm giảm chức năng học tập, sinh hoạt, các hoạt động xã hội của người bệnh. Đặc biệt, người bệnh dần tìm đến các chất kích thích hay đồ uống có cồn để giải tỏa cảm xúc của bản thân. Và nguy hiểm nhất, họ sẽ có ý định tự tử để kết thúc cuộc sống.

Có nhiều câu hỏi đặt ra là “bệnh trầm cảm có di truyền không?”. Câu trả lời là có. Một số nghiên cứu, các bác sĩ nhận thấy những triệu chứng lo lắng và trầm cảm một phần có tính chất di truyền khi nghiên cứu về các cặp song sinh. Các cặp song sinh cùng trứng (có cùng bộ gen) có nhiều khả năng mắc chứng lo âu hoặc trầm cảm hơn so với các cặp song sinh khác trứng (chỉ giống một nửa số gen). Điều này cho thấy những tình trạng này có thể liên quan đến một số gen nhất định, khiến chúng có tính di truyền.

Bên cạnh đó khi nghiên cứu về vấn đề này các nhà khoa học cũng cho rằng, khả năng di truyền chiếm 40-50% và có thể cao hơn đối với bệnh trầm cảm nặng. Điều này có nghĩa là trong hầu hết các trường hợp trầm cảm, khoảng 50% nguyên nhân là do di truyền và khoảng 50% không liên quan đến gen (yếu tố tâm lý hoặc thể chất). 

Như vậy, bệnh trầm cảm có tính chất di truyền. Bạn có thể có nguy cơ mắc trầm cảm cao gấp 2 hoặc 3 lần so với người bình thường nếu ai đó trong gia đình có tiền sử mắc bệnh trầm cảm (có cha mẹ hoặc anh chị em bị trầm cảm)

2. Gen đóng vai trò thế nào trong bệnh trầm cảm?

Như đã nói ở trên, bệnh trầm cảm có tính chất di truyền. Vậy có gen gây ra trầm cảm di truyền không?

Một số bệnh di truyền được xác định xảy ra do đột biến gen, ví dụ như hội chứng Down do đột biến nhiễm sắc thể 21, hội chứng Edward do đột biến nhiễm sắc thể 18, loạn dưỡng cơ do rối loạn nhiễm sắc thể X... Tuy nhiên, cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa thực sự tìm ra được gen nào gây trầm cảm di truyền. 

Tuy nhiên, một nhóm nghiên cứu người Anh đã phân lập được nhiễm sắc thể 3p25-26 được tìm thấy ở 800 gia đình có nhiều người bị trầm cảm, nó có vẻ phổ biến ở những gia đình có người bị trầm cảm. 

3. Chúng ta cần làm gì để dự phòng bệnh trầm cảm?

Bệnh trầm cảm có tính di truyền. Tuy nhiên di truyền chỉ chiếm 50% các trường hợp trầm cảm. 50% còn lại do yếu tố môi trường, yếu tố tâm lý và thể chất của bạn.

Để phòng ngừa bệnh trầm cảm, bạn cần tăng cường thể chất và các chất dinh dưỡng, duy trì thói quen và sở thích để tránh căng thẳng, áp lực.

• Tăng cường các chất dinh dưỡng quan trọng. Một chế độ ăn uống lành mạnh, cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng và vitamin cần thiết có thể giúp hỗ trợ cơ thể và trí não của bạn. Hãy tăng cường các thực phẩm giàu:\ Omega-3 chúng có trong một số loại cá (chẳng hạn như cá hồi, cá ngừ và cá mòi), hạt lanh và hạt bí ngô. Omega -3 cần thiết cho sức khỏe não bộ. Những người có lượng vitamin B thấp có nhiều khả năng bị trầm cảm hơn. Thực phẩm chứa vitamin B bao gồm rau xanh, đậu, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, trái cây, thịt, trứng và các sản phẩm động vật khác. Ngoài ra hãy bổ sung vitamin D từ ánh nắng mặt trời, trong thức ăn (cá hồi, cá ngừ, hàu, tôm, lòng đỏ trứng..). Việc bổ sung vitamin D có thể giúp bạn phòng ngừa bệnh trầm cảm theo mùa. Một cách đơn giản để có được dinh dưỡng tốt là bổ sung nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đủ protein và chất béo không bão hòa trong chế độ ăn uống của bạn, đồng thời hạn chế thực phẩm đã qua chế biến kỹ hoặc nhiều chất béo bão hòa.
• Tập thể dục và tăng cường thể lực. Việc tập luyện thể dục thể thao không những là một cách tuyệt vời để giải tỏa căng thẳng, tạo tinh thần thoải mái, mà nó còn giúp nâng cao tình trạng sức khỏe của bạn. Nghiên cứu cho thấy nó có thể giúp giảm trầm cảm nhẹ đến trung bình. Việc tập thể dục ngoài trời có thế giúp bạn tăng cường thêm vitamin D, phòng ngừa bệnh trầm cảm theo mùa.
• Duy trì thói quen sở thích của bản thân. Việc bạn được làm điều mình thích mỗi ngày sẽ giúp bạn thoải mái, tránh căng thẳng, lo lắng sau những ngày học tập và làm việc căng thẳng.
• Ngủ đủ giấc. Lo lắng và trầm cảm có thể làm bạn rối loạn giấc ngủ. Bạn hãy cố gắng ngủ đủ 7-8 giờ một ngày để cho đầu óc được nghỉ ngơi và thư giãn.

Nếu bạn cảm thấy mình có nguy cơ bị trầm cảm hãy cân nhắc việc tìm đến bác sĩ tâm thần hoặc chuyên viên tâm lý. Hãy kể cho họ nghe về lịch sử gia đình bạn hoặc những tình trạng khác. Họ sẽ tư vấn và cho bạn lời khuyên hợp lý nhất.

Như vậy, trầm cảm là một bệnh di truyền. Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh trầm cảm thì có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm cao hơn người khác. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều yếu tố khác quyết định đến việc bạn có bị trầm cảm hay không như yếu tố tâm lý, yếu tố thể chất và môi trường sống. Vì vậy, hãy chủ động phòng ngừa bệnh trầm cảm bằng tích cực bổ sung chế độ ăn đầy đủ chất, tăng cường tập luyện, duy trì thói quen và ngủ đủ giấc. Và hãy tìm đến bác sĩ khi bạn thấy cần thiết.

Nguồn: webmd.com - med.stanford.edu