Vì sao phụ nữ mãn kinh suy giảm trí nhớ?

1. Vì sao phụ nữ mãn kinh suy giảm trí nhớ?

Vì sao phụ nữ mãn kinh suy giảm trí nhớ là vấn đề rất nhiều người quan tâm. Thực tế, khi bạn già đi thì buồng trứng của người phụ nữ sẽ không thể hoạt động tốt như khi còn trẻ. Theo thời gian, chúng sản xuất ít trứng hơn và cuối cùng sẽ ngừng hẳn. Cơ thể người phụ nữ bắt đầu phản ứng bằng cách giảm lượng estrogen mà nó tạo ra, vì hormone này không còn cần thiết cho quá trình sinh sản nữa. Quá trình suy giảm này không xảy ra ngay lập tức, thực tế ở trong thời kỳ tiền mãn kinh thì nồng độ estrogen tăng - giảm thất thường nên đây cũng là thời điểm mà người phụ nữ dễ gặp phải các triệu chứng liên quan đến quá trình chuyển sang thời kỳ mãn kinh chính thức.

Một vài ví dụ điển hình là tình trạng đổ mồ hôi và bốc hỏa xảy ra vào ban đêm khi nồng độ estrogen dao động có thể gửi một thông điệp sai lệch đến não rằng cơ thể của bạn đang quá nóng. Rối loạn giấc ngủ cũng có thể xảy ra do nồng độ estrogen và progesterone bị suy giảm. Ngoài ra, lão hóa và đổ mồ hôi đêm cũng là một trong các nguyên nhân khiến bạn trằn trọc, khó ngủ,... làm suy giảm trí nhớ, hay quên, giảm khả năng ghi nhớ.

Rõ ràng, phụ nữ mãn kinh suy giảm trí nhớ hoàn toàn có khả năng, mặc dù tác dụng chính xác của việc mất estrogen và progesterone lên não vẫn chưa thực sự được hiểu rõ. Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng, estrogen có thể hỗ trợ hệ thống dẫn truyền thần kinh gửi các tín hiệu đến các vùng não liên quan đến việc xử lý thông tin và phát triển trí nhớ. Họ cũng cho rằng, estrogen thúc đẩy sự phát triển và tồn tại của tế bào thần kinh, những tế bào gửi xung điện. Theo đó, những xung động này đóng vai trò là thông điệp quan trọng giúp não và hệ thần kinh hoạt động bình thường. Vì vậy, sự thay đổi hormone trong thời kỳ mãn kinh có thể gây ra một số vấn đề về trí nhớ, suy giảm trí nhớ,....

Tuy nhiên, chúng ta khó có thể đo lường tình trạng mất trí nhớ ở mức độ nhẹ, vì đa phần phụ thuộc vào sự nhận thức của phụ nữ, rằng họ đã bị mất trí nhớ. Ngoài ra, sự suy giảm trí nhớ có thể xảy ra theo tuổi tác nên khó xác định liệu nguyên nhân có phải do tình trạng mãn kinh gây ra hay không.

2. Sự già hóa của não bộ ở tuổi mãn kinh?

Sự suy giảm trí nhớ ở phụ nữ mãn kinh hoàn toàn có cơ sở. Vậy có bao giờ bạn thắc mắc nhiều hơn là sự già hóa của não bộ xảy ra ở tuổi mãn kinh như thế nào hay không?

Ngoài lão hóa theo thời gian thì người phụ nữ còn phải trải qua quá trình lão hóa sinh sản ở thời kỳ đầu tuổi trung niên. Theo đó, ở thời gian này thì họ bị suy giảm các hormone buồng trứng như estradiol - dạng estrogen chính hoạt động trong não theo thời gian. Một nghiên cứu đã chứng minh được rằng, estradiol có liên quan trực tiếp đến hiệu suất của bộ nhớ, đồng thời có liên quan đến việc tổ chức lại mạch não trong điều chỉnh chức năng bộ nhớ. Chính vì thế, đàn ông và phụ nữ sẽ có quá trình lão hóa khác nhau, điển hình là ở giai đoạn đầu tuổi trung niên, khi người phụ nữ có quá trình lão hóa sinh sản nghiêm trọng hơn so với lão hóa tuổi tác, thời gian. Tuy nhiên, sự lão hóa về nhận thức ít khi được voi là một vấn đề của phụ nữ, nhưng điều này thực sự rất cần thiết, vì việc xem quá trình lão hóa não bắt đầu ở giai đoạn đầu tuổi trung niên và hiểu được tác động của thời kỳ này đến não sẽ cho phép phát triển các chiến lược ngăn ngừa sự suy giảm trí nhớ tuổi mãn kinh cho người phụ nữ.

Nhiều nghiên cứu cũng thống kê cho thấy, phụ nữ thực hiện tốt hơn đàn ông về sự ghi nhận trí nhớ bằng lời nói, điều này có thể bắt đầu ngay từ sau tuổi dậy thì. Nhưng, những lợi thế của người phụ nữ về khả năng ghi nhớ bằng lời nói có thể giảm đi sau khi buocs vào thời kỳ mãn kinh. Họ còn có thể mắc hội chứng sương mù não, hay quên và gia tăng trong thời kỳ chuyển tiếp mãn kinh.

Tất cả phụ nữ cuối cùng đều trải qua thời kỳ mãn kinh, nhưng có thể có sự khác nhau về bắt đầu độ tuổi, đồng thời có sự khác biệt đáng kể trong trải nghiệm về tác động của nó. Hiện nay, ngày càng có nhiều nghiên cứu về việc phụ nữ mãn kinh suy giảm trí nhớ, đồng thời vạch ra những cách phức tạp mà thời kỳ này có thể ảnh hưởng đến não, cuối cùng sẽ đề xuất những biện pháp giúp cải thiện trí nhớ.

Ví dụ, trong thời kỳ mãn kinh có thể gây ra sự ảnh hưởng đến các tế bào não được tạo ra, chúng có thể kết nối với nhau hoặc chết đi, đồng thời tác động đến những vùng não quan trọng trong việc phát triển trí nhớ. Bên cạnh đó, thời kỳ mãn kinh cũng làm giảm mức độ glucose trong não - đây nguồn năng lượng chính được các tế bào não con người sử dụng. Sau đó, não phải tìm đến những nguồn trao đổi chất khác để cung cấp nhiên liệu cho não hoạt động - điều này được giải thích là não sẽ thích nghi với môi trường nội tiết tố mới để có thể hoạt động bình thường.

3. Cách nào ngăn chặn suy giảm trí nhớ và tăng sự trẻ trung cho não bộ ở tuổi mãn kinh?

Phụ nữ mãn kinh suy giảm trí nhớ gây ra những ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Vậy có cách nào ngăn chặn suy giảm trí nhớ và tăng sự trẻ trung cho não bộ ở tuổi mãn kinh? Dưới đây là một số đề xuất bạn có thể tham khảo:

3.1. Tránh các tác nhân gây nóng bừng

Một trong những nguyên nhân khiến phụ nữ mãn kinh suy giảm trí nhớ có thể là do các tác nhân gây nóng bừng quá mức. Theo đó, những người phụ nữ trải qua nhiều các cơn bốc hỏa trong thời kỳ mãn kinh có thể rất dễ bị mất trí nhớ. Trong một nghiên cứu đã cho kết quả, phụ nữ thực hiện kém hơn trong một số bài đánh giá được đưa ra để đánh giá trí nhớ bằng lời nói và có bằng chứng về những thay đổi chức năng não được đo bằng chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) trong các cơn bốc hỏa.

Dựa theo đó, việc giảm mức độ nghiêm trọng, tần suất các cơn bốc hỏa có thể giúp chị em phụ nữ duy trì được sự ghi nhớ, chức năng não trong thời kỳ mãn kinh. Theo đó, bạn nên tránh xa các tác nhận gây nóng bừng như thuốc lá, nhiệt độ, cafe, thức ăn cay, quần áo chật,...

3.2. Cân nhắc sử dụng liệu pháp hormone

Các nhà nghiên cứu không đề xuất sử dụng hormone chỉ để điều trị chứng mất trí nhớ. Tuy nhiên, việc sử dụng các liệu pháp hormone để giảm các cơn bốc hỏa trong thời kỳ này cũng có thể cải thiện và được khuyến khích.

Một nghiên cứu đã tìm ra một số bằng chứng về tác dụng có lợi của estrogen đối với trí nhớ ở phụ nữ sau mãn kinh tự nhiên từ 65 tuổi trở xuống và bằng chứng nhất quán về lợi ích đối với phụ nữ sau mãn kinh khi được phẫu thuật. 

Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp không nên sử dụng, vì nó làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư hoặc biến chứng nguy hiểm khác. Chính vì vậy, trước khi sử dụng liệu pháp hormone, hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn cụ thể.

3.3. Tập thể dục - Hoạt động thể chất cho não bộ 

Tập thể dục thường xuyên không giúp cơ thể luôn khỏe mạnh mà còn rất tốt cho não bộ ở phụ nữ bị suy giảm trí nhớ tuổi mãn kinh. Theo đó, việc tập thể dục sẽ kích thích não bộ ở những khu vực quan trọng trong việc lưu trữ thông tin và ghi nhớ. Ngoài ra, nó cũng giúp cải thiện cải thiện chức năng của vùng hải mã, một phần não chịu trách nhiệm về các loại trí nhớ khác nhau.

Một trường y khoa tại Mỹ khuyến cáo, phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh nên tập thể dục vừa phải ít nhất 30 phút mỗi ngày và 5 ngày mỗi tuần. Theo đó, bạn nên kết hợp tập thể dục nhịp điệu với những bài tập kháng lực để mang đến hiệu quả tốt nhất. Một số bài tập thể dục bạn có thể tham khảo là: đi dạo, đạp xe, khiêu vũ. Một số bài tập kháng lực bao gồm: nâng tạ, sử dụng dây kháng lực, gập bụng, chống đẩy,...

3.4. Ngủ đủ giấc 

Rối loạn giấc ngủ có thể xảy ra trong thời kỳ mãn kinh, nhưng một giấc ngủ ngon có thể giúp cải thiện trớ và tình trạng sương mù não. Do đó, nếu bạn luôn ở trong tình trạng thiếu ngủ có thể khó có thể ghi nhớ những thông tin mới.

Để khắc phục tình trạng suy giảm trí nhớ ở phụ nữ mãn kinh hãy thiết lập một đồng hồ sinh học đúng chuẩn, giữ thời gian đi ngủ và thức dậy nhất quán nhất có thể, ngay cả vào cuối tuần. Bên cạnh đó, hãy đảm bảo phòng ngủ thật yên tĩnh, thoải mái, tranh sử dụng rượu, bia, các chất kích thích gây khó ngủ. Bạn có thể thư giãn bằng cách tắm nước ấm, nghe nhạc nhẹ để tạo tâm trạng dễ ngủ.

3.5. Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh 

Xây dựng một chế độ dinh dưỡng lành mạnh sẽ cung cấp nguồn năng lượng dồi dào cho cơ thể và não bộ. Bên cạnh đó, việc này cũng giúp người phụ nữ bị suy giảm trí nhớ tuổi mãn kinh chống lại một số triệu chứng.

Axit béo omega-3 được tìm thấy trong nhiều các loại cá như cá hồi, cá thu và nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, loại chất béo lành mạnh này có thể giúp giảm trầm cảm ở phụ nữ sắp mãn kinh, đồng thời làm giảm sự căng thẳng, lo lắng, cũng như nhận thức.

Bên cạnh đó, rau bina cũng giúp bạn có một tinh thần minh mẫn. Bạn nên bổ sung vào chế độ dinh dưỡng nhiều loại rau xanh, trái cây như nước cam, rau họ cải, và các loại quả mọng,...

Nói tóm lại, có 3 yếu tố chính để duy trì trí nhớ tốt đó là: Nỗ lực hoạt động thể chất - dinh dưỡng, hoạt động nhận thức, tăng giao tiếp xã hội, kiểm soát sự căng thẳng. Điều này sẽ góp phần tăng khả năng hoạt động của não, giúp não hoạt động trơn tru, tăng khả năng ghi nhớ. 

Hiện nay, nhiều nghiên cứu cũng cho thấy sử dụng Nicotinamide Adenine Dinucleotide (NAD+) vào cơ thể qua đường tĩnh mạch có tác dụng trẻ hóa não bộ, tăng cường hoạt động của não, từ đó giúp tăng khả năng ghi nhớ, giúp đầu óc trở nên minh mẫn, sáng suốt, đặc biệt phù hợp với phụ nữ mãn kinh suy giảm trí nhớ. NAD+ là một hợp chất hữu ích trong quá trình chuyển đổi năng lượng trong tế bào và có vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học. Nếu thiếu NAD+ có thể ảnh hưởng đến trí nhớ và lão hóa toàn bộ cơ thể.