Siêu âm cổ có phát hiện ung thư vòm họng không?

1. Siêu âm vùng cổ là gì?

Siêu âm vùng cổ là xét nghiệm cận lâm sàng sử dụng sóng siêu âm để quan sát hình ảnh của các cơ quan và bộ phận trong vùng cổ. Vùng cổ gồm các cơ quan quan trọng gồm:

• Tuyến giáp;
• Tuyến nước bọt;
• Hạch cổ sâu;
• Thực quản đoạn đoạn cổ;
• Tổ chức cơ và phần mềm tại vùng cổ;
• Hệ động mạch - tĩnh mạch cảnh.

Siêu âm vùng cổ họng được thực hiện bởi một đầu dò và di chuyển bên trên vùng cổ thông qua lớp gel chuyên dụng. Sóng âm được phát ra tại đầu dò và xuyên qua tổ chức bên trong. Đến lúc gặp phải vật cản, các sóng siêu âm sẽ được phản xạ lại và hiển thị một cách rõ nét trên hình ảnh siêu âm. Do đó siêu âm phản ánh tương đối chính xác các tổn thương hoặc bất thường bên trong của vùng cổ.

Siêu âm vùng cổ họng cũng là một trong những biện pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, an toàn với người sử dụng và đồng thời rất dễ thực hiện. Hơn nữa, chi phí để thực hiện siêu âm tương đối hợp lý, cho kết quả khá chính xác, hỗ trợ chẩn đoán và phát hiện một số bệnh.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp bệnh nhân cần phải thực hiện thêm một số biện pháp cận lâm sàng khác như: Chụp x-quang, chụp cộng hưởng từ (MRI), nội soi, xét nghiệm máu, sinh thiết... để xác định và chẩn đoán bệnh.

Siêu âm vùng cổ có thể phát hiện ra các bất thường ở vùng cổ và một số bệnh lý tại đây. Về cơ bản các công dụng của biện pháp siêu âm vùng cổ gồm có:

• Đánh giá tình trạng của tuyến giáp: Kích thước, sự xuất hiện nhân giáp, tổn thương tuyến giáp, theo dõi và đánh giá mức độ tiến triển của các bệnh lý liên quan đến tuyến giáp,...
• Kiểm tra đánh giá hạch: Kích thước, bề mặt hạch, sự tăng sinh hạch, cấu trúc bên trong của hạch. Việc kiểm tra hạch rất có ý nghĩa trong chẩn đoán do các thay đổi ở hạch thường là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý, cần làm thêm xét nghiệm để phát hiện bệnh chính xác hơn.
• Phát hiện các bệnh lý của tuyến nước bọt: viêm tuyến nước bọt...
• Quan sát thành thực quản đoạn cổ.

• Đánh giá tổ chức cơ, phần mềm
• Đánh giá hệ động - tĩnh mạch cảnh có bị hẹp/tắc do xơ vữa hoặc huyết khối không?

2. Siêu âm cổ có phát hiện ung thư vòm họng không và vai trò của phương pháp này là gì?

Thực tế, ung thư vòm họng là bệnh lý có thể phát hiện qua các biện pháp chẩn đoán hình ảnh. Vậy siêu âm có phát hiện ung thư vòm họng không? Bạn có thể nhận biết bệnh này bằng cả phương pháp nội soi lẫn siêu âm. Tuy nhiên, siêu âm vùng cổ thường được lựa chọn nhiều hơn do hiệu quả mang lại tốt, tiết kiệm chi phí so với nội soi, bệnh nhân cũng cảm thấy dễ chịu hơn.

Kỹ thuật siêu âm vùng cổ có thể gợi ý và định hướng phát hiện ung thư vòm họng dựa trên thay đổi của hạch cổ và tổ chức phần mềm xung quanh cổ. Để có được kết quả chính xác về căn bệnh ung thư, bác sĩ cần chỉ định thực hiện thêm các kỹ thuật chẩn đoán khác gồm: nội soi tai mũi họng, sinh thiết, CT - chụp cắt lớp vi tính…

Siêu âm sẽ chỉ cho bác sĩ biết bệnh nhân có thể đang mắc bệnh ung thư hay không, đôi khi gợi ý luôn cả nguyên nhân gây ra bệnh. Tuy nhiên siêu âm không thể cho biết rõ ràng tất cả cả thông tin liên quan, do ung thư vòm họng là bệnh lý có thể đến từ nhiều nguyên nhân: 

• Virus Epstein Barr: gọi tắt là EBV. Virus này có trong tế bào ung thư vòm họng và cả huyết thanh của bệnh nhân, do đó bệnh nhân sẽ có kháng thể của EBV cực kỳ cao trong cơ thể. Đây được xem là “dấu chân” rõ ràng nhất của virus gây bệnh ung thư họng.
• Hoàn cảnh sống và môi trường: ung thư ngày nay hầu hết bắt nguồn từ các yếu tố khách quan xung quanh cuộc sống, từ việc khí hậu bị biến đổi khiến sức đề kháng bị ảnh hưởng… Những tác nhân tiêu cực như khói bụi, nguồn nước bị ô nhiễm, hóa chất và các chế phẩm hóa học chúng ta sử dụng hàng ngày. Thói quen ăn tương hoặc thực phẩm muối sẵn có thể gây ra bệnh ung thư vòm họng. Nhiều người khi sử dụng các thực phẩm này trong một thời gian dài và phát hiện bị ung thư họng thông qua siêu âm.
• Gen di truyền: chính cơ thể của chúng ta có các gen ung thư nội sinh. Tuy nhiên những gen này không chuyển biến thành bệnh ung thư, nếu gặp tác nhân nào đó kích thích gen hoạt động sẽ trở thành tác nhân chính gây bệnh.

Có thể thấy, với sự phát triển của y học hiện nay thì kỹ thuật siêu âm mang đến rất nhiều giá trị, khi giúp các bác sĩ có thể kiểm tra, xác định sớm các vấn đề sức khỏe mà bệnh nhân đang gặp phải. Vì vậy mà siêu âm hiện được đánh giá là một kỹ thuật thường quy được thực hiện thường xuyên tại các phòng khám, bệnh viện từ lớn đến nhỏ.