Sau sinh, chớ giảm cân quá mức ảnh hưởng sức khỏe

1. Giảm cân như thế nào được coi là giảm cân quá mức?

Theo nhiều chuyên gia, giảm cân từ 0,45–0,9 kg mỗi tuần là tỷ lệ lành mạnh và an toàn. Đối với giai đoạn đầu, việc giảm cân nhanh là điều hoàn toàn bình thường. Trọng lượng mà chúng ta giảm được trong thời gian này thường được gọi là “trọng lượng nước”. Khi chúng ta tiêu thụ ít calo hơn lượng cơ thể đốt cháy, cơ thể bạn bắt đầu sử dụng năng lượng dự trữ, được gọi là glycogen. Glycogen trong cơ thể liên kết với nước, vì vậy cơ thể giải phóng nước khi bạn đốt cháy glycogen để làm nhiên liệu.

Đây là lý do tại sao chúng ta có thể bị sụt cân nghiêm trọng trong tuần đầu tiên. Quá trình giảm cân của bạn sẽ ổn định ở mức 0,45–0,9 kg mỗi tuần, khi cơ thể sử dụng hết nguồn dự trữ glycogen.

Giảm nhiều hơn mức đó được coi là quá nhanh và có thể khiến bạn có nguy cơ gặp nhiều vấn đề về sức khỏe, chẳng hạn như thiếu hụt chất dinh dưỡng, mất cơ, sỏi mật và giảm quá trình trao đổi chất.

Bất kỳ sự thay đổi cân nặng nhanh chóng nào giữa các lần mang thai đều có thể làm tăng nguy cơ trẻ sơ sinh bị huyết áp cao, cùng với nguy cơ sinh non hoặc thai chết lưu.

Mặc dù, những phương pháp giảm cân nhanh sau sinh nghe có vẻ rất hấp dẫn, nhưng những phương pháp này không được các chuyên gia khuyến cáo. Dưới đây là một vài rủi ro có thể gặp phải khi giảm cân quá mức:

1.1. Mất cơ

Giảm mỡ và giảm cân là hai khái niệm khác nhau. Việc thực hiện chế độ ăn ít calo giúp chị em giảm cân nhanh chóng, nhưng phần lớn việc giảm trọng lượng cơ thể giảm được là nhờ giảm cơ và giảm nước. Vì vậy, nguy cơ mất cơ khi bạn giảm cân quá nhanh

1.2. Làm chậm quá trình trao đổi chất

Giảm cân quá nhanh có thể làm chậm quá trình trao đổi chất của cơ thể. Việc đốt cháy bao nhiêu calo mỗi ngày phụ thuộc vào sự trao đổi chất. Nghĩa là cơ thể bạn sẽ đốt cháy ít calo hơn mỗi ngày khi quá trình trao đổi chất chậm. 

Hai lý do khiến quá trình trao đổi chất giảm xuống trong chế độ ăn rất ít calo là mất cơ và giảm hormone điều chỉnh quá trình trao đổi chất của bạn, chẳng hạn như hormone tuyến giáp.

1.3. Thiếu hụt chất dinh dưỡng

Việc giảm cân quá đà sẽ làm cho bạn có nguy cơ thiếu hụt chất dinh dưỡng, vì trong chế độ dinh dưỡng ít calo khó có thể tiêu thụ đủ các chất dinh dưỡng quan trọng như sắt, folate và vitamin B12. Một vài hậu quả của việc thiếu hụt chất dinh dưỡng có thể gặp phải như: cực kỳ mệt mỏi, chức năng miễn dịch kém, xương yếu và giòn,...

1.4. Nguy cơ hình thành sỏi mật

Một trong những tác dụng phụ nghiêm trọng của việc giảm cân quá nhanh là hình thành sỏi mật.

Thông thường, túi mật sẽ tiết ra dịch tiêu hoá để phân huỷ thức ăn (chủ yếu chất béo), vì vậy khi giảm cân quá đà bạn sẽ không ăn đủ thức ăn nên dịch tiêu hoá này sẽ hình thành sỏi mật.

Ngoài những tác dụng phụ được liệt kê ở trên, việc giảm cân quá nhanh có thể gây ra tình trạng mất nước, mất cân bằng điện giải, cơ thể mệt mỏi,... không những không mang lại hiệu quả giảm cân, mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và công việc. 

Phụ nữ sau sinh cần cung cấp đủ dinh dưỡng để chăm sóc bé một cách tốt nhất. Vì thế, giảm cân quá mức sau sinh có thể mang đến những ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ bà mẹ như đã liệt kê trên. Các mẹ sau sinh nên tham khảo ý kiến chuyên gia để có thể có một kế hoạch giảm cân vừa hiệu quả vừa đảm bảo sức khỏe để chăm sóc em bé của mình.

2. Giảm cân sau sinh ở mức nào là hợp lý?

Việc giảm cân là một quá trình chậm rãi và ổn định, mẹ nên tập trung vào việc ăn uống lành mạnh và kiểm soát khẩu phần ăn thay vì chạy theo những phương pháp giảm cân quá đà, chế độ ăn kiêng hà khắc,...Điều này có thể ảnh hưởng đến quá trình phục hồi sau sinh và mức năng lượng cũng như chất lượng và số lượng sữa mẹ. Sau đây là một số cách giảm cân an toàn sau sinh các mẹ bỉm có thể tham khảo như sau:

2.1. Đặt mục tiêu giảm cân rõ ràng và thực tế

Chuẩn bị cho việc giảm cân sau sinh thành công bắt đầu bằng cách biết thời gian thường mất bao lâu.

Theo khuyến cáo của chuyên gia thì các mẹ sau sinh cần giảm cân từ 0,45–0,9 kg mỗi tuần là tỷ lệ lành mạnh và an toàn. Hầu hết những người mới làm mẹ phải mất từ ​​sáu tháng đến một năm để trở lại cân nặng trước khi mang thai.

2.2. Thực hiện ăn cân bằng giữa các bữa ăn

Thay vì các chế độ ăn kiêng khắc nghiệt, thường hạn chế và khó duy trì, hãy tập trung vào việc ăn các bữa ăn cân bằng, bao gồm:

• Một nửa đĩa chứa đầy trái cây và rau không chứa tinh bột
• Một phần tư đĩa chứa đầy ngũ cốc nguyên hạt
• Một phần tư đĩa chứa đầy protein nạc
• Một khẩu phần chất béo lành mạnh, chẳng hạn như bơ, hạt chia hoặc dầu ô liu.

2.3. Kiểm soát khẩu phần ăn

Cũng quan trọng như chế độ ăn uống lành mạnh là ăn đúng lượng. Để giúp kiểm soát khẩu phần ăn, các mẹ hãy chú ý đến nhãn thực phẩm dinh dưỡng và khẩu phần khuyến nghị của các nguồn cung cấp uy tín. Mẹ có thể chia nhỏ các bữa ăn vì điều này có thể giúp mẹ ăn được khẩu phần phù hợp hơn và tránh ăn quá nhiều.

2.4. Luyện tập thể dục 

Theo một đánh giá có hệ thống năm 2017, hoạt động thể chất cùng với chế độ ăn uống cân bằng có thể giúp thúc đẩy quá trình giảm cân lành mạnh sau sinh. Đối với các mẹ sau sinh thì việc tập thể dục cũng khác hơn. 

Mẹ bỉm có thể bắt đầu bằng cách tập thể dục nhẹ, chẳng hạn như đi bộ, sau đó các mẹ có thể tiến tới các bài tập sau sinh giúp xây dựng lại cơ bụng và sàn chậu bị suy yếu. Tuy nhiên, hãy nhớ lắng nghe cơ thể của mình và dừng lại ngay lập tức nếu bạn cảm thấy đau.

Nếu bạn sinh mổ, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn về thời điểm và cách thức tiếp tục hoạt động thể chất.

2.5. Tự biết chăm sóc bản thân

Phụ nữ khi bắt đầu làm mẹ thì sẽ hi sinh tất cả vì sức khỏe cũng như là hạnh phúc của các con. Nhưng điều quan trọng là các mẹ cũng phải ưu tiên sức khỏe của bản thân mình. Khi bản thân các mẹ có sức khỏe tốt thì mới có khả năng tốt nhất để chăm sóc cho em bé của mình.

Điều này có nghĩa là nghỉ ngơi đầy đủ và giữ đủ nước, ngoài việc ăn các bữa ăn bổ dưỡng thì mẹ cũng nên dành thời gian cho hoạt động thể chất. Bên cạnh đó, cũng đừng ngại nhận sự giúp đỡ từ gia đình hoặc bạn bè hoặc yêu cầu điều đó.

Nói chung, tăng cân là một phần tự nhiên của một thai kỳ khỏe mạnh. Tuy nhiên, một số phụ nữ có thể thấy khó lấy lại cân nặng như trước khi mang thai. Duy trì cân nặng hợp lý trước, trong và sau khi mang thai có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc các biến chứng bất lợi cho sức khỏe của phụ nữ, chẳng hạn như các bệnh về tim mạch, béo phì và tiểu đường loại 2. Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và cho con bú có thể thúc đẩy quá trình giảm cân bền vững sau sinh.

Giảm cân quá nhanh có thể làm tăng nguy cơ mắc các tác dụng phụ bao gồm mất cơ, chuyển hóa thấp hơn, thiếu hụt chất dinh dưỡng, sỏi mật và nhiều rủi ro khác. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn cố gắng giảm cân quá nhanh chóng mà không có sự hỗ trợ của chuyên gia y tế.

Mặc dù giảm cân chậm nghe có vẻ không hấp dẫn bằng giảm cân nhanh, nhưng có rất nhiều cách giúp tăng tốc độ giảm cân một cách an toàn. Ví dụ, bạn có thể tăng lượng protein nạp vào, cắt giảm đường và tinh bột, đồng thời uống nhiều trà xanh hơn. Ngoài ra, để giảm cân sau sinh, mẹ hoàn toàn có thể lựa chọn liệu pháp tiêu hao năng lượng. Đây là 1 phương pháp giảm cân đa trị liệu đã được nhiều người đánh giá rất cao khi không chỉ đào thải, tiêu hao mỡ cấp độ tế bào mà còn giúp bạn tầm soát sức khỏe và bệnh nền 1 cách hiệu quả. Trước khi thực hiện liệu pháp tiêu hao năng lượng, bạn sẽ được các bác sĩ tiến hành xét nghiệm máu, đo chỉ số khối cơ thể BMI…từ đó có kế hoạch về chế độ dinh dưỡng, tập luyện và liệu phù hợp. Sau mỗi buổi, cơ thể sẽ có sự chuyển hóa tốt hơn, đủ năng lượng cho mọi hoạt động mà không gây tích tụ mỡ dư thừa, không có cảm giác thèm ăn nên không có nhu cầu nạp thêm năng lượng. Liệu pháp tiêu hao năng lượng phù hợp với phụ nữ sau sinh, những người bận rộn hoặc đã áp dụng nhiều biện pháp giảm cân nhưng vẫn thất bại.