Muốn sống khỏe, sống lâu: Cần theo dõi, khám sức khỏe định kỳ như thế nào cho hiệu quả?

1. Khám sức khỏe định kỳ là gì? 

Khám sức khỏe là hoạt động tư vấn y tế bao gồm một loạt các xét nghiệm mà bác sĩ thực hiện nhằm ngăn ngừa bệnh tật và nâng cao sức khỏe cho người bệnh.

Với quan điểm “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, nếu bệnh được phát hiện càng sớm thì khả năng chữa khỏi càng cao. Quan trọng hơn, việc nhận biết sớm các yếu tố nguy cơ của bệnh có thể cho phép bác sĩ can thiệp sớm, tư vấn cho bệnh nhân thay đổi lối sống để tránh mắc bệnh trong tương lai. Vì vậy, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ nên được thực hiện với mọi người, bất kể tình trạng kinh tế xã hội của họ.

2. Vì sao cần khám sức khỏe định kỳ?

Bạn nên đến gặp bác sĩ thường xuyên, ngay cả khi bạn cảm thấy khỏe mạnh. Mục đích của những khám sức khỏe định kỳ này là:

• Kiểm tra các vấn đề y tế hiện tại hoặc mới phát hiện;
• Đánh giá nguy cơ của bạn về các vấn đề y tế trong tương lai;
• Nhắc nhở bạn duy trì lối sống lành mạnh;
• Cập nhật về tình hình tiêm chủng.

Kiểm tra sức khỏe thường được kết hợp vào chăm sóc y tế thông thường, bác sĩ sẽ cho bạn biết tần suất bạn cần kiểm tra sức khỏe là bao lâu 1 lần đối với tình trạng cụ thể của bạn. Kiểm tra sức khỏe cũng là lúc để kiểm tra lối sống của bạn xem có thể cải thiện những gì. Đây có thể là điều bạn nên thường xuyên tự làm hoặc thảo luận với chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

3. Khám sức khỏe định kỳ cần khám những gì?

Khám sức khỏe là hoạt động tư vấn y tế bao gồm một loạt các xét nghiệm mà bác sĩ thực hiện nhằm ngăn ngừa bệnh tật và nâng cao sức khỏe cho người bệnh (xét nghiệm công thức máu, nước tiểu, siêu âm tổng quát, chụp x-quang…). Sau khi xem xét cẩn thận tuổi tác, gia đình và bệnh sử của bệnh nhân cũng như thói quen và lối sống của bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm và kiểm tra cần thiết.

Một số xét nghiệm thông thường được thực hiện cho hầu hết bệnh nhân chẳng hạn như xét nghiệm lượng đường trong máu. Nếu kết quả xét nghiệm máu bất thường, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm bổ sung để kiểm tra xem bệnh nhân có mắc bệnh tiểu đường hay không. 

Tuy nhiên, một số xét nghiệm cụ thể khác chỉ được thực hiện tùy thuộc vào độ tuổi và các yếu tố nguy cơ của bệnh nhân. Một ví dụ điển hình là siêu âm vú hoặc chụp X-quang để sàng lọc ung thư vú cho phụ nữ (gọi là chụp quang tuyến vú). Không phải tất cả bệnh nhân đều cần phải thực hiện xét nghiệm này; chỉ một nhóm người được chọn lọc mới được yêu cầu thực hiện nó dựa trên các chỉ định sàng lọc cụ thể.

Không phải tất cả các xét nghiệm đều yêu cầu phải lấy máu hoặc chụp chiếu. Nhiều xét nghiệm tuy đơn giản nhưng giúp bác sĩ có cái nhìn sâu sắc về sức khỏe và các yếu tố nguy cơ của từng cá nhân. Ví dụ: BMI là một chỉ số tốt về sức khỏe - đây là cân nặng của một người trưởng thành tính bằng kilogam chia cho bình phương chiều cao tính bằng mét, giúp đánh giá tình trạng dinh dưỡng của một người. Chỉ số BMI quá cao là dấu hiệu quan trọng cho thấy sức khỏe kém trong tương lai.

Được trang bị các kết quả xét nghiệm chính xác, bác sĩ có thể đề xuất những thay đổi quan trọng trong lối sống cho bệnh nhân, hoặc xét nghiệm thêm hoặc thậm chí điều trị để họ có thể trở nên khỏe mạnh hơn.

4. Nên khám sức khỏe định kỳ như thế nào để có hiệu quả tốt?

Chương trình giám sát y tế của bạn là một phần quan trọng trong quá trình đảm bảo sức khỏe của bạn. Để khám sức khỏe định kỳ như thế nào cho phù hợp và hiệu quả, bạn cần xem xét các nhu cầu cụ thể của bản thân, chẳng hạn như dựa trên các mối nguy hiểm tiềm ẩn hoặc phát sinh tại nơi mà bạn làm việc, độ tuổi, giới tính, tiền sử gia đình của bạn… 

Ngoài ra bạn cần lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ y tế uy tín, đảm bảo chất lượng khám chữa bệnh cũng như chất lượng của các dịch vụ xét nghiệm. Hãy đảm bảo rằng đơn vị khám sức khỏe của bạn đã được đào tạo chuyên môn, có kinh nghiệm và bằng cấp cập nhật liên tục, được chứng nhận đạt chuẩn…

Thực hiện khám sức khỏe định kỳ theo đúng lịch hẹn của bác sĩ, tùy theo tình trạng cụ thể của bạn, bác sĩ sẽ lên kế hoạch cho lần khám định kỳ tiếp theo, có thể 6 tháng/lần hoặc 1 năm/lần nếu bạn không có bất kỳ triệu chứng nào bất thường phát sinh. Việc kéo dài hoặc rút ngắn thời gian thăm khám sức khỏe định kỳ (với lý do không liên quan đến các bất thường sức khỏe) không mang lại lợi ích nào cho bạn.

Tóm lại, kiểm tra sức khỏe định kỳ không chỉ giúp bạn phòng tránh bệnh nguy hiểm hoặc phát hiện sớm bệnh tật ngay từ giai đoạn đầu, việc này còn giúp bạn điều chỉnh lối sống khoa học, lành mạnh hơn, góp phần cho một sức khỏe tốt và gìn giữ thanh xuân lâu hơn.