Hướng dẫn xử trí các biến chứng bệnh đái tháo đường thường gặp

1. Đái tháo đường là gì?

Đái tháo đường, còn được gọi là tiểu đường, là một bệnh lý mà cơ thể không thể kiểm soát mức đường glucose (đường huyết) trong máu 1 cách hiệu quả. Một trong các chức năng chính của hormone insulin, được sản xuất bởi tuyến tụy, là giúp tế bào trong cơ thể hấp thụ và sử dụng glucose từ thức ăn để chuyển nó thành năng lượng. Trong trường hợp đái tháo đường, có một sự cản trở trong khả năng của insulin để hoạt động một cách hiệu quả, hoặc tuyến tụy không sản xuất đủ insulin. Kết quả là mức đường huyết tăng lên và duy trên mức bình thường trong thời gian dài, gây hại cho sức khỏe.

Di truyền đóng vai trò quan trọng, tuy nhiên môi trường và lối sống cũng là yếu tố góp phần gây nên tình trạng kháng Insulin.

 Có 2 loại chính của bệnh đái tháo đường:

• Đái tháo đường loại 1 (Type 1 diabetes): Đái tháo đường loại 1 thường bắt đầu ở tuổi trẻ và trẻ vị thành niên, đôi khi được gọi là đái tháo đường trẻ em. Loại này xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể phá hủy tế bào sản xuất insulin ở tuyến tụy. Người mắc bệnh loại 1 phải tiêm insulin mỗi ngày hoặc sử dụng bơm insulin để duy trì mức đường huyết bình thường.
• Đái tháo đường loại 2 (Type 2 diabetes): Đái tháo đường loại 2 là loại phổ biến nhất của đái tháo đường và thường xuất hiện ở người trưởng thành, nhưng có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào. Ở đây, cơ thể không sử dụng insulin một cách hiệu quả hoặc không sản xuất đủ insulin để duy trì mức đường huyết trong khoảng bình thường. Đa số người mắc đái tháo đường loại 2 cần kiểm soát bằng cách thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục, và có thể cần thuốc uống hoặc tiêm insulin.

Ngoài ra, đái tháo đường còn được chia thành các loại khác như: Đái tháo đường thai kỳ, đái tháo đường thứ phát, đái tháo đường do thuốc…

Bệnh đái tháo đường có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm tổn thương đối với mạch máu, thần kinh, thận và mắt. Việc duy trì mức đường huyết ổn định thông qua kiểm soát chế độ ăn uống, tập luyện và theo dõi y tế là quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng bệnh đái tháo đường và duy trì sức khỏe tốt.

2. Biến chứng bệnh đái tháo đường là gì?

Sự tăng đường huyết lâu dài nếu không được kiểm soát tốt bằng thuốc và thay đổi lối sống phù hợp về lâu dài có thể gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh, bao gồm:

• Hôn mê: Bao gồm hôn mê do nhiễm toan ceton, thường gặp ở đái tháo đường type 1 và hôn mê do tăng áp lực thẩm thấu gặp ở đái tháo đường type 2. Đây là biến chứng cấp tính rất nguy hiểm cho người bệnh, có nguy cơ tử vong cao nếu không được xử trí kịp thời.
• Biến chứng bệnh đái tháo đường ở mắt: Viêm võng mạc, bong võng mạc, xuất huyết thuỷ tinh thể, đục thuỷ tinh thể, Glaucoma… Các biến chứng này thường không có biểu hiện rõ ràng cho đến giai đoạn muộn và lâu dài có thể dẫn đến mù. Do đó người bệnh cần kiểm tra mắt thường xuyên để có thể phát hiện và điều trị sớm.
• Biến chứng bệnh đái tháo đường ở thận: Xảy ra do tình trạng đường trong máu tăng cao làm tăng áp lực lên khả năng lọc của thận, lâu dài có thể dẫn các tổn thương và suy giảm chức năng thận. Các biến chứng ở thận bao gồm: Tổn thương cầu thận, viêm hoại tử đài bể thận và suy thận,… 
• Biến chứng tim mạch: Người mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch như: Bệnh mạch vành, rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, tắc mạch… nếu không được kiểm soát sớm có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ não, hoại tử chi… làm tăng nguy cơ tử vong cho người bệnh.

• Biến chứng thần kinh: Thường gặp nhất là viêm đa dây thần kinh ngoại biên. Người bệnh có thể thấy tê bì, ngứa, mất cảm giác và đau ở chân, đôi khi ở tay. Ngoài ra, có thể xuất hiện các biến chứng khác: Liệt, teo cơ, liệt các cơ quan của cơ thể (dạ dày, đại tràng, bàng quang,…).
• Bàn chân đái tháo đường: Là biến chứng thường gặp do nguyên nhân tổn thương thần kinh, mạch máu và nhiễm trùng. Các tổn thương thường bắt đầu ở các ngón chân và sau đó là cả bàn chân, cẳng chân với triệu chứng: Tê bì, đau, da khô, chai, loét, biến dạng, nhiễm trùng, hoại tử. Người bệnh có thể phải cắt cụt chân và có nguy cơ tử vong cao.
• Các biến chứng bệnh đái tháo đường khác: Nhiễm khuẩn ở da, niêm mạc làm xuất hiện mụn nhọt, hậu bối, viêm lợi, rụng răng, viêm vùng sinh dục và mất chất khoáng xương…

3. Hướng dẫn xử trí khi gặp biến chứng bệnh đái tháo đường

Khi gặp biến chứng của đái tháo đường, điều quan trọng nhất là bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức. Biến chứng của đái tháo đường có thể rất nghiêm trọng và cần phải được xử lý 1 cách cẩn thận bởi các chuyên gia y tế. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến của đái tháo đường và cách đối phó với chúng:

• Hypoglycemia (hạ đường huyết): Đây là tình trạng mức đường huyết quá thấp, thường xảy ra khi người mắc đái tháo đường tiêm insulin hoặc dùng thuốc uống quá nhiều, không ăn đủ, hoặc tập thể dục quá mức. Để đối phó với hypoglycemia, bạn nên nhanh chóng ăn hoặc uống một nguồn đường nhanh chói như đường dextrose, nước ngọt không đường, hoặc kẹo mạch nha đường.
• Hyperglycemia (tăng đường huyết): Đây là tình trạng mức đường huyết quá cao, thường xảy ra khi không kiểm soát được mức đường huyết hoặc không tiêm insulin đúng cách. Nếu gặp hyperglycemia, bạn nên tuân thủ kế hoạch điều trị của bác sĩ và kiểm tra đường huyết thường xuyên. Đôi khi, cần phải điều chỉnh liều insulin hoặc thuốc uống.
• Bệnh tim mạch: Người mắc đái tháo đường có nguy cơ cao hơn mắc bệnh tim mạch, bao gồm bệnh tim đột quỵ và bệnh tim mạch. Để đối phó với biến chứng này, bạn cần tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh, tập luyện đều đặn, kiểm tra đường huyết và theo dõi sức khỏe tim mạch. Nếu bạn có triệu chứng như đau ngực, khó thở, hoặc buồn nôn, bạn nên gặp bác sĩ ngay lập tức.
• Bệnh thận: Đái tháo đường có thể gây ra tổn thương cho các bộ phận thận. Nếu bạn gặp biểu hiện như tăng huyết áp, chảy máu trong nước tiểu, hoặc sưng chân và bàn tay, bạn nên thăm bác sĩ để kiểm tra tình trạng thận của mình.
• Bệnh mắt: Đái tháo đường có thể gây ra biến chứng về mắt, bao gồm đục thủy tinh, đột quỵ mạch máu ở mắt, và mắt đỏ. Kiểm tra mắt định kỳ và theo dõi sức khỏe mắt là quan trọng.

Việc duy trì mức đường huyết ổn định thông qua kiểm soát chế độ ăn uống, tập luyện và theo dõi y tế là quan trọng để ngăn ngừa biến chứng bệnh đái tháo đường. Nếu mắc phải căn bệnh này, bạn hãy thường xuyên theo dõi sức khỏe để kiểm soát tốt tình trạng và ngăn ngừa biến chứng.