Hình ảnh viêm gan trên siêu âm

1. Viêm gan là bệnh gì?

Viêm gan là tình trạng tổn thương gan do viêm với các tác nhân thường gặp là virus viêm gan A, B, C, D và E hoặc do sử dụng rượu bia quá mức hay viêm gan tự miễn (hệ miễn dịch của con người tự tấn công các tế bào gan). Giai đoạn đầu viêm gan thường không biểu hiện thành triệu chứng cụ thể, chỉ khi đã có những tổn thương nghiêm trọng thì mới xuất hiện các triệu chứng như mệt mỏi, sốt, ăn không ngon, đau bụng, buồn nôn, nôn, rối loạn tiêu hoá, vàng da, vàng mắt, xuất hiện các vết bầm, chảy máu,…

Tình trạng viêm gan nếu không được điều trị có thể tiến triển thành suy gan, suy giảm khả năng tổng hợp chất dinh dưỡng trong cơ thể và xơ gan không hồi phục, ung thư gan. Chẩn đoán viêm gan chủ yếu thông qua các xét nghiệm máu, enzyme gan (AST, ALT, ALP), bilirubin, albumin và protein. Ngoài ra bác sĩ còn dựa trên triệu chứng lâm sàng và hình ảnh viêm gan trên siêu âm để chẩn đoán.

2. Vai trò của chẩn đoán viêm gan trên siêu âm

Siêu âm là phương tiện chẩn đoán hình ảnh có độ nhạy cao trong bệnh lý gan mật, không can thiệp và có thể thực hiện nhiều lần. Dù các hình ảnh siêu âm gan có thể không có tính đặc hiệu nhưng có tác dụng định hướng chẩn đoán khá quan trọng. Cụ thể siêu âm gan giúp đánh giá kích thước, đường bờ, cấu trúc mô, tưới máu của gan, khoảng cửa, hệ mạch máu trong gan, đường mật và túi mật từ đó đưa ra các gợi ý về phân loại, giai đoạn trong viêm gan. Nhìn chung siêu âm giúp cung cấp thông tin về cấu trúc chứ không phải thông tin về chức năng của gan, thường được chỉ định trong các trường hợp:

• Sàng lọc các bất thường đường mật
• Đánh giá hệ gan mật ở người bệnh có cơn đau bụng góc phần phần tư phía trên bên phải
• Phân biệt nguyên nhân gây vàng da trong gan so với ngoài gan
• Sàng lọc các loại u ở gan

Tuy nhiên siêu âm có thể khó thực hiện ở bệnh nhân có khí trong đường ruột hoặc béo phì. Ngoài ra, siêu âm đàn hồi có thể đo độ cứng của gan để làm chỉ số xơ gan. Thủ thuật này sẽ sử dụng đầu dò phát xung động gây ra sóng biến dạng đàn hồi. Tốc độ sóng lan truyền qua gan được đo lại, độ cứng của gan đẩy nhanh sự lan truyền này. Siêu âm đàn hồi thường được sử dụng để kết hợp với xét nghiệm máu nhằm đánh giá xơ gan, đặc biệt ở bệnh nhân bị viêm gan C mạn tính.

3. Hình ảnh viêm gan trên siêu âm

Hình ảnh thu được trong siêu âm viêm gan còn tuỳ thuộc vào giai đoạn của bệnh như:

• Viêm gan cấp: Siêu âm thấy kích thước gan lớn hoặc bình thường, bờ gan đầu, nhu mô thường giảm âm so với lách, khoảng quanh cửa phù nề và thành túi mật phù nề
• Viêm gan mạn: Cho hình ảnh gan bình thường hoặc teo, bờ không đều, nhu mô thô, không đồng dạng với các hạt nhỏ tăng hoặc giảm âm rải rác, khoảng quanh cửa dày, thành túi mật dày, tĩnh mạch cửa giãn, có thể có dòng chảy chậm, hướng dòng chảy thay đổi thậm chí có huyết khối,… Bên cạnh đó lách có thể to và có dịch trong ổ bụng.

Tóm lại, siêu âm gan có thể gợi ý cho tình trạng viêm gan, tổn thương gan khi hình ảnh gan trên siêu âm sưng nề, kích thước gia tăng, mô gan dù không thay đổi rõ rệt nhưng gan đã bị tổn thương. Với một số dòng máy siêu âm hiện đại thậm chí siêu âm gan có thể đo được độ nhớt của nhu mô gan từ đó đánh giá mức độ viêm cụ thể hơn.