Chỉ số BUN trong xét nghiệm máu thế nào là bình thường?

1. Xét nghiệm BUN để làm gì? 

Xét nghiệm BUN có thể cung cấp cái nhìn sâu sắc về mức độ hoạt động của thận. Xét nghiệm này có thể được sử dụng để chẩn đoán, sàng lọc và theo dõi tình trạng thận. BUN có thể được đo nếu bạn có các triệu chứng của bệnh thận, chẳng hạn như thay đổi đường tiết niệu, sưng ở tay hoặc chân, chuột rút cơ hoặc thường xuyên mệt mỏi. 

Xét nghiệm BUN như 1 phần của bảng chuyển hoá cơ bản (BMP) hoặc bảng chuyển hoá toàn diện (CMP) có thể được chỉ định trong quá trình kiểm tra y tế thường xuyên để sàng lọc các tình trạng thận tiềm ẩn. Việc sàng lọc có thể được chỉ định nếu bạn có nguy cơ mắc bệnh thận cao hơn bệnh tiểu đường, các vấn đề về tim mạch hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh thận.

Có thể thấy, đo BUN có thể là 1 phần của việc theo dõi chức năng thận theo thời gian. Xét nghiệm BUN có thể cung cấp thông tin liên quan để đánh giá phản ứng với việc điều trị các vấn đề về thận. Các xét nghiệm chức năng thận bao gồm đo BUN, cũng có thể được sử dụng để theo dõi tác dụng phụ khi bạn bắt đầu dùng một loại thuốc mới có thể ảnh hưởng đến thận. 

2. Khi nào cần làm xét nghiệm BUN?

BUN thường được đo như một phần của BMP hoặc CMP. Các xét nghiệm này bao gồm 8 và 14 phép đo tương ứng và cung cấp cái nhìn sâu sắc về nhiều hệ thống cơ thể bao gồm cả chức năng thận. Một nhóm xét nghiệm có phép đo BUN có thể phù hợp nếu bạn có dấu hiệu hoặc triệu chứng bệnh thận. Ngoài ra, bảng xét nghiệm có BUN có thể được sử dụng để hỗ trợ chẩn đoán khi bạn có dấu hiệu hay triệu chứng chung hoặc đàn được đánh giá trong phòng cấp cứu hoặc chăm sóc khẩn cấp. 

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định các xét nghiệm sàng lọc bằng phép đo BUN trong các lần khám sức khỏe định kỳ. Mặc dù loại xét nghiệm này thường được thực hiện nhưng không có nghiên cứu rõ ràng nào cho thấy lợi ích của việc sàng lọc định kỳ lớn hơn nhược điểm của nó, bao gồm chi phí xét nghiệm và tiềm năng thực hiện các thủ tục theo dõi không cần thiết. Nếu trước đây bạn đã có xét nghiệm BUN bất thường hoặc đã biết có vấn đề về thận, việc xét nghiệm lặp lại đều đặn có thể phù hợp để theo dõi tình hình và chức năng thận hiện tại của bạn. 

3. Chỉ số BUN trong xét nghiệm máu thế nào là bình thường và bất thường?

3.1 Chỉ số BUN bình thường

Chỉ số BUN trong xét nghiệm máu là bình thường khi kết quả dao động từ 6 đến 20mg/dL. Đối với người khoẻ mạnh, chỉ số BUN trong máu và nước tiểu có giá trị bình thường khi:

• Nồng độ BUN = ure trong máu.
• Đối với nam giới trưởng thành: Từ 8 - 24 mg/dL, tương đương 2,86 - 8,57 mmol/L.
• Đối với nữ giới trưởng thành: Từ 6 - 21 mg/dL, tương đương 2.14 - 7.5 mmol/L.

Kết quả xét nghiệm chỉ số BUN thường được đo bằng đơn vị mg/dL và mmol/L. Phạm vi trung bình của BUN tuỳ thuộc vào thang tham chiếu được áp dụng và độ tuổi của người xét nghiệm. Bên cạnh đó, nồng độ ure nito thường có xu hướng tăng dần theo độ tuổi, vì thế chỉ số BUN ở trẻ nhỏ thường thấp hơn. 

Lưu ý, giá trị bình thường có thể khác nhau giữa các phòng thí nghiệm. Bởi một phòng thí nghiệm sử dụng các phép đo khác nhau hoặc có thể thử nghiệm các mẫu vật khác nhau. Bạn có thể hỏi bác sĩ về kết quả cụ thể nhất. 

3.2 Chỉ số BUN bất thường

Thực tế, nồng độ ure nito trong máu cao là dấu hiệu cho thấy thận của bạn đang hoạt động không tốt. Đặc biệt, nếu kết quả thu được trên 50mg/dL (tương đương 17,85 mmol/L) thì đây có thể đang cảnh báo nguy cơ mắc các bệnh về thận như:

• Viêm vi cầu thận cấp
• Viêm đài bể thận cấp
• Hoại tử ống thận cấp
• Suy thận

Tuy nhiên mức độ cao hơn bình thường có thể do nhiều nguyên nhân khác như:

• Suy tim sung huyết
• Lượng protein dư thừa trong đường tiêu hoá
• Xuất huyết dạ dày
• Giảm thể tích máu (mất nước)
• Đau tim
• Bệnh thận, bao gồm viêm cầu thận, viêm bể thận và hoại tử ống thận cấp tính
• Suy thận
• Sốc
• Tắc nghẽn đường tiết niệu

Chỉ số BUN trong xét nghiệm máu thấp hơn bình thường có thể là do:

• Suy gan
• Chế độ ăn ít protein
• Suy dinh dưỡng
• Hydrat hoá quá mức và nạp nhiều carbohydrate

Bác sĩ có thể dựa vào tình trạng của mỗi bệnh nhân để yêu cầu thực hiện thêm các xét nghiệm khác như xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu nhằm giúp chẩn đoán chính xác bất thường tại thận hoặc gan. Khi đó, bạn có thể đưa ra kế hoạch chữa trị phù hợp với từng bệnh nhân. Lưu ý, đối với những người mắc bệnh về gan thì mức BUN có thể thấp ngay cả khi thận bình thường. 

4. Cách khắc phục mức BUN cao

Cách dễ nhất để giảm chỉ số BUN cao đó là thay đổi chế độ ăn uống của mình. Nếu bạn không mắc bệnh thận và không phải chạy thận, bạn nên đảm bảo uống nhiều nước hơn - sự gia tăng riêng biệt về BUN trong khi creatinin huyết thanh của bạn tương đối thấp có thể thấy tình trạng mất nước. Vì thế, mỗi ngày nam giới nên uống khoảng 3 lít nước tương đương 13 cốc/ ngày. Nữ giới được chỉ định nên uống khoảng 9 cốc 2,2 lít nước mỗi ngày. 

Ngoài ra, chế độ ăn ít protein cũng có thể giúp giảm mức BUN cao. Thực phẩm ít protein lành mạnh bao gồm:

• Ngũ cốc: Yến mạch, gạo và mì ống
• Trái cây: Táo, quả mọng và chuối
• Rau: Rau lá xanh, ớt và bông cải xanh
• Chất béo lành mạnh: Quả bơ, các loại hạt và dầu dừa

Tóm lại, bài viết trên giúp bạn hiểu được chỉ số BUN trong máu là gì và BUN là xét nghiệm gì? Có thể thấy nitơ urê là một chất thải hình thành trong gan sau khi cơ thể bạn phân hủy protein. Đôi khi, máu của bạn có quá nhiều hoặc quá ít nitơ urê, điều này có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe. Nếu bạn có các triệu chứng về lượng nitơ urê cao hoặc thấp trong máu, bạn nên nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Họ có thể yêu cầu xét nghiệm nitơ urê máu (BUN) để xem thận của bạn hoạt động tốt như thế nào và đề xuất phương pháp điều trị thích hợp.