Chỉ định siêu âm viêm túi mật

1. Viêm túi mật là bệnh gì?

Viêm túi mật cấp là tình trạng viêm cấp tính xảy ra ở túi mật, do sỏi túi mật hoặc các nguyên nhân khác như ký sinh trùng, tổn thương do hóa chất, thiếu máu hay các phản ứng dị ứng. Bệnh nhân khi khám viêm túi mật có thể có các triệu chứng như:

• Đau bụng vùng thượng vị, quặn từng cơn kèm nôn ói
• Đau có thể tăng rồi lan sau lưng, đau ở vai kèm sốt
• Khi túi mật hoại tử người bệnh sẽ có triệu chứng nhiễm độc toàn thân, sốt cao, có phản ứng thành bụng, co cứng thành bụng và đau dữ dội
• Cuối cùng khi không điều trị kịp thời túi mật có thể thủng trong thời gian trung bình từ 48-72 giờ

Bên cạnh các triệu chứng lâm sàng, để chẩn đoán viêm túi mật cấp bác sĩ có thể chỉ định các phương tiện cận lâm sàng khác như xét nghiệm máu, CT scan ổ bụng, MRI và đặc biệt là siêu âm viêm túi mật. Hình ảnh viêm túi mật trên siêu âm không chỉ giúp khẳng định chẩn đoán mà còn giúp chẩn đoán phân biệt bệnh với các tình trạng viêm ruột thừa cấp, viêm tuỵ cấp, viêm gan hoặc loét thủng dạ dày- tá tràng.

2. Chỉ định siêu âm viêm túi mật khi nào?

Mặc dù có nhiều phương pháp chẩn đoán hình ảnh nhằm đánh giá túi mật, đường mật trong và ngoài gan, tuy nhiên siêu âm vẫn là phương pháp dễ thực hiện, an toàn, giá thành rẻ và độ nhạy cao. Đây là phương tiện đầu tiên để chẩn đoán viêm túi mật cấp và các biến chứng khác. Chỉ định siêu âm viêm túi mật khi bệnh nhân có cơn đau bụng cấp kèm theo các triệu chứng lâm sàng nghi ngờ bệnh lý như:

• Viêm túi mật cấp hoặc mạn
• Sỏi mật
• Polyp túi mật
• Ung thư túi mật

Một lưu ý đối với bệnh nhân trước khi làm siêu âm đánh giá túi mật nên nhịn ăn trước đó 8-12 tiếng, vì nếu sau ăn túi mật sẽ co nhỏ và gây khó khăn trong việc thăm khám, dễ bỏ sót các tổn thương nhỏ. Tuy nhiên, các trường hợp cấp cứu vẫn có thể tiến hành siêu âm bụng ngay mà không cần chuẩn bị.

3. Hình ảnh viêm túi mật trên siêu âm

Túi mật bình thường trên siêu âm sẽ có hình quả lê, chứa dịch trống âm. Với thành túi mật khỏe mạnh có thể có tăng âm rõ, độ dài khoảng 8-12 cm và đường kính không quá 4 cm, chiều dày không quá 3 mm. Thể tích túi mật khó đo đạc trên siêu âm nhưng dao động trong khoảng 17-27 ml.

Đối với tình trạng viêm túi mật trên siêu âm có thể có các hình ảnh gợi ý như:

• Bùn mật, sỏi túi mật
• Túi mật giãn căng, thành túi mật dày, có các vùng trống âm hoặc giảm âm trong thành túi mật
• Dấu hiệu Murphy siêu âm dương tính: là đau đột ngột do bị kích thích bằng cách ép đầu dò trực tiếp vào vùng túi mật. Trong siêu âm chẩn đoán viêm túi mật cấp, dấu hiệu Murphy có độ chính xác từ 43-73%
• Siêu âm Doppler màu thấy dòng chảy tăng
• Siêu âm bụng có nhiều dấu hiệu dương tính sẽ gia tăng độ chính xác trong chẩn đoán viêm túi mật cấp. Ngoài ra, phương pháp siêu âm có thể phát hiện sỏi kẹt ở cổ hoặc ống túi mật gây tắc, viêm túi mật cấp nhờ các mặt quét siêu âm tư thế nằm sấp, hướng chếch ra sau trái.

Tóm lại, mặc dù ngày này có nhiều phương pháp chẩn đoán viêm túi mật và các bệnh lý đường mật khác như chụp cắt lớp vi tính hoặc chụp cộng hưởng từ nhưng thường mất nhiều thời gian và tốn kém. Vì vậy siêu âm vẫn là phương tiện cận lâm sàng được ưu tiên sử dụng khi khám sàng lọc các bệnh lý túi mật. Chỉ định siêu âm viêm túi mật khá rộng rãi, có thể dùng trong các trường hợp cấp cứu do đau bụng ngoại khoa hoặc khám tổng quát, sàng lọc các vấn đề sức khỏe.