Chỉ định siêu âm mạch máu chi dưới và chi trên

1. Siêu âm Doppler là gì?

Siêu âm Doppler là một xét nghiệm sử dụng sóng âm thanh tần số cao để đo lượng máu chảy qua động mạch và tĩnh mạch, thường được sử dụng ở những động mạch cung cấp máu cho cánh tay và chân là chính.

Siêu âm Doppler là một kỹ thuật không có rủi ro và không đau, đòi hỏi ít sự chuẩn bị. Xét nghiệm cung cấp cho bác sĩ thông tin quan trọng về lưu lượng máu qua các động mạch và tĩnh mạch chính của bạn. Nó cũng có thể tiết lộ lưu lượng máu đang bị chặn lại hoặc giảm đi qua các khu vực bị thu hẹp trong động mạch, và cuối cùng có thể dẫn đến đột quỵ.

2. Chỉ định siêu âm mạch máu các chi

Bạn có thể sẽ đặt ra câu hỏi tại sao tôi cần siêu âm Doppler khi được bác sĩ chỉ định thực hiện và thắc mắc khi nào thì nên siêu âm mạch máu chi dưới và siêu âm mạch máu chi trên.

Nếu bạn có các dấu hiệu của sự giảm lưu lượng máu bên trong động mạch hoặc tĩnh mạch ở chân, tay hoặc cổ thì bác sĩ có thể đề nghị siêu âm Doppler. Lưu lượng máu giảm có thể là do tắc nghẽn trong động mạch, cục máu đông bên trong mạch máu hoặc do có sự chấn thương mạch máu.

Bác sĩ có thể sẽ yêu cầu siêu âm Doppler nếu bạn có một trong các dấu hiệu:

• Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), đây là một tình trạng xảy ra khi có cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch ở phía sâu bên trong cơ thể bạn (thường ở vùng hông hoặc chân).
• Viêm tĩnh mạch huyết khối bề mặt, tình trạng viêm tĩnh mạch do cục máu đông trong tĩnh mạch ngay dưới bề mặt da.
• Xơ cứng động mạch
• Viêm tắc tĩnh mạch huyết khối, một căn bệnh hiếm gặp trong đó các mạch máu ở bàn tay và bàn chân bị viêm và sưng lên.
• Có khối u trên mạch máu ở cánh tay hoặc chân.

Ngoài ra, siêu âm Doppler có thể giúp xác định được huyết áp trong động mạch. Nó cũng có thể cho biết được gần như chính xác lượng máu hiện đang chảy qua các động mạch và tĩnh mạch của bạn.

Khi được chỉ định thực hiện siêu âm mạch máu chi dưới, siêu âm mạch máu chi trên, bạn không cần phải chuẩn bị bất cứ thứ gì cho xét nghiệm này. Nếu bạn là người đã và đang hút thuốc hay báo với bác sĩ, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu bạn ngừng hút thuốc trong vài giờ trước khi bắt đầu siêu âm. Hút thuốc khiến các mạch máu bị thu hẹp lại, điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả siêu âm mạch máu các chi của bạn.
Siêu âm Doppler là một thủ thuật không có xâm lấn, không gây đau và không khiến bạn phải tiếp xúc với các loại bức xạ có hại khác. Không có rủi ro nào liên quan đến loại xét nghiệm này được ghi nhận và hầu hết mọi người đều cảm thấy như không có cảm giác khó chịu khi tiến hành siêu âm.     

Quy trình có thể thay đổi một chút đối với mỗi loại siêu âm khác nhau, nhưng nhìn chung, bạn có thể sẽ thực hiện những điều sau:

• Bạn sẽ cần loại bỏ quần áo, đồ trang sức và bất kỳ đồ vật nào khác khỏi khu vực siêu âm. Tuy nhiên, bạn không cần phải tháo kính, kính áp tròng, răng giả hoặc máy trợ thính. Bạn có thể sẽ được bác sĩ yêu cầu mặc áo choàng chuyên dụng của bệnh viện.
• Trước khi làm thủ thuật, bạn sẽ được hướng dẫn nằm trên bàn khám hoặc giường.
• Sau đó, bác sĩ bôi một lớp gel lên vị trí cần siêu âm và sử dụng một thiết bị cầm tay gọi là đầu dò, thiết bị này sẽ hướng sóng âm thanh tần số cao vào các động mạch hoặc tĩnh mạch đang cần kiểm tra.
• Hình ảnh sẽ được tạo ra khi đầu dò được ấn vào da và cho đầu dò di chuyển dọc theo cánh tay hoặc chân của bạn. Đầu dò gửi sóng âm thanh qua da và các mô cơ thể khác đến các mạch máu. Các sóng âm vang ra khỏi mạch máu của bạn và gửi thông tin đến máy tính để xử lý và ghi lại. Máy tính sẽ tạo ra các biểu đồ hoặc hình ảnh cho thấy dòng chảy của máu qua các động mạch và tĩnh mạch. Đầu dò sẽ được di chuyển đến các khu vực khác nhau để so sánh. Bạn có thể nghe thấy âm thanh “vù vù” khi phát hiện có máu chảy.

Khi siêu âm mạch máu chi dưới, siêu âm mạch máu chi trên sẽ giúp bác sĩ tìm kiếm các mạch máu bị thu hẹp. Tình trạng này có thể gây đổi màu da, đau khi bạn đi bộ hoặc nghỉ ngơi và loét ở bàn chân hoặc mắt cá chân.

Quá trình siêu âm sẽ được hoàn thành trong khoảng một giờ. Ngoài ra, còn tùy thuộc vào các dấu hiệu cũng như triệu chứng mà bạn có thể sẽ được yêu cầu thực hiện một số bài tập nhẹ sau thủ thuật. Nói chung, giống như các hình thức siêu âm khác, không có hướng dẫn đặc biệt nào sau khi tiến hành siêu âm Doppler. Bạn có thể tiếp tục thực hiện các hoạt động thông thường của mình ngay lập tức, trừ khi bác sĩ có chỉ định khác.

Kết quả xét nghiệm là bình thường khi cho thấy được kết quả là bạn không bị hẹp hay tắc nghẽn động mạch. Điều đó cũng có nghĩa là huyết áp trong động mạch của bạn bình thường. Khi phát hiện lưu lượng máu bất thường, có thể chỉ ra:

• Tắc nghẽn trong động mạch, có thể là do sự tích tụ cholesterol
• Có cục máu đông trong động mạch hoặc tĩnh mạch.
• Lưu thông kém, có thể do các mạch máu bị hư hỏng
• Tắc tĩnh mạch.
• Tình trạng các động mạch co lại do căng thẳng hoặc tiếp xúc với thời tiết lạnh hay còn gọi là bệnh co cứng động mạch
• Tắc nghẽn hoặc cục máu đông trong ghép bắc cầu nhân tạo

Một số yếu tố liên quan có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả siêu âm của bạn, điều này có nghĩa là bạn sẽ cần phải được thực hiện siêu âm lại. Những yếu tố này bao gồm:

• Hút thuốc ít hơn một giờ trước khi thử nghiệm
• Béo phì nghiêm trọng.
• Rối loạn nhịp tim hoặc nhịp tim không đều
• Bệnh tim mạch

Nếu kết quả siêu âm có phát hiện thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bác sĩ sẽ có những giải thích chi tiết hơn về kết quả của bạn và sẽ hướng dẫn thêm cho bạn về bất kỳ xét nghiệm hoặc phương pháp điều trị bổ sung nào mà bạn có thể cần thực hiện thêm.

Qua bài viết trên có thể thấy được rằng, siêu âm là một kỹ thuật rất quan trọng trong tầm soát bệnh tật, hỗ trợ bác sĩ sàng lọc được các loại bệnh lý tốt hơn trước khi đưa ra bất cứ phác đồ điều trị nào. Siêu âm được đánh giá là mảnh ghép không thể thiếu trong các phòng khám đa khoa hiện nay. Do đó, khi có bất cứ vấn đề gì về sức khỏe, bạn nên đến các cơ sở y tế để được kiểm tra từ đó bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị kịp thời đảm bảo sức khỏe.

Nguồn: healthline.com; mountsinai.org.