Các yếu tố nguy cơ gây bệnh sỏi thận

1. Các yếu tố nguy cơ gây bệnh sỏi thận là gì và gồm những yếu tố nào?

Sỏi thận là do một lượng lớn các khoáng chất tích tụ trong thận tạo thành những khối rắn dạng tinh thể. Sỏi thận được tạo thành với nhiều kích thước và hình dạng khác nhau. Sỏi thường bắt nguồn từ thận, có thể một hoặc cả hai bên thận, tuy nhiên sỏi vẫn có thể di chuyển đến các cơ quan khác của hệ tiết niệu như niệu quản, bàng quang, niệu đạo gây tắc nghẽn.

Nguyên nhân gây bệnh sỏi thận là do sự lắng đọng của các tinh thể từ các khoáng chất. Các yếu tố nguy cơ sỏi thận bao gồm:

• Uống không đủ nước là yếu tố nguy cơ thường gặp nhất. Việc cơ thể không đủ nước để thận bài tiết, dẫn đến tích tụ các khoáng chất hình thành sỏi
• Có thói quen nhịn tiểu
• Chế độ ăn nhiều đạm, muối và thực phẩm chứa nhiều oxalat
• Bổ sung canxi và vitamin C quá nhiều và sai cách
• Thừa cân béo phì được xác định là có liên quan đến việc tăng nguy cơ sỏi thận.
• Một số loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận: thuốc lợi tiểu, thuốc kháng axit dạ dày, topamax (thuốc điều trị động kinh)..
• Người bị tăng huyết áp có nguy cơ mắc sỏi thận cao hơn người bình thường. Ngoài ra người ta ghi nhận nước tiểu những người cao huyết áp có hàm lượng oxalate cao hơn.
• Phẫu thuật đường tiêu hoá. Phẫu thuật cắt dạ dày, bệnh viêm ruột hoặc tiêu chảy mãn tính có thể gây ra những thay đổi trong quá trình tiêu hóa thức ăn, ảnh hưởng đến sự hấp thụ canxi và nước, làm tăng các chất tạo sỏi trong nước tiểu.
• Bệnh gout 
• Nhiễm trùng đường tiết niệu
• Những người dị dạng đường tiết niệu bẩm sinh hoặc mắc phải các bệnh khiến đường tiểu bị tắc nghẽn như u xơ tiền liệt tuyến, phì đại tiền liệt tuyến..
• Những người chấn thương, nằm bất động lâu ngày
• Tiền sử gia đình có người mắc sỏi thận, sỏi tiết niệu (bệnh do di truyền)
• Ngoài ra, càng lớn tuổi, nguy cơ bị sỏi thận càng cao. Thông thường, những người trên 60 tuổi có nguy cơ phát triển sỏi cao hơn so với những người trẻ tuổi. Và sỏi thận được ghi nhận xảy ra ở cả hai giới, tuy nhiên giới nam thường gặp hơn giới nữ.

2. Làm sao để dự phòng sớm với các yếu tố nguy cơ gây sỏi thận?

Với những yếu tố gây bệnh sỏi thận đã nêu ra ở trên, muốn dự phòng sớm các yếu tố nguy cơ này bạn nên chủ động thực hiện những điều sau:

• Uống từ 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày, không nhịn tiểu quá lâu. Nước rất quan trọng đối với cơ thể. Nước hỗ trợ điều hoà nhiệt độ, hỗ trợ quá trình chuyển hoá, giúp gan thận bài tiết chất thải độc tố, làm đẹp da. Nước được đưa vào cơ thể từ nhiều nguồn khác nhau như nước lọc, đồ uống, rau xanh quả chín. Và lượng nước bạn cần bổ sung mỗi ngày tuỳ thuộc vào cân nặng, tình trạng sức khỏe, môi trường, mức độ làm việc… Dựa vào nhiều yếu tố mà bạn có thể tính lượng nước cần đưa vào cơ thể.
• Ăn vừa phải các thực phẩm có chứa nhiều oxalat (socola, rau lá xanh, các sản phẩm từ đậu nành…). Khi ăn thực phẩm chứa nhiều oxalat, bạn nên ăn cùng với các thực phẩm chứa canxi như sữa và các thành phần từ sữa. Canxi từ các sản phẩm từ sữa có thể liên kết với oxalat từ rau củ, làm giảm nguy cơ hình thành sỏi.
• Tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu vitamin A, B6, D…Đây là những vitamin tốt cho sức khoẻ và giúp ngăn ngừa sỏi thận. Vitamin A tăng cường miễn dịch, hỗ trợ điều hoà bài tiết nước tiểu, giảm lắng đọng nước tiểu, hạn chế hình thành sỏi thận. Vitamin B6 có vai trò làm giảm khả năng hình thành oxalat. Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ và chuyển hoá canxi tốt hơn.
• Tăng cường bổ sung rau, hoa quả. Các loại trái cây chứa nhiều vitamin C như cam, chanh, quýt, bưởi.. có khả năng giảm hình thành oxalat
• Bổ sung protein vừa đủ, hạn chế ăn muối. Lượng muối cần thiết cho người bệnh sỏi thận khoảng 3gr muối/ngày.
• Hạn chế các sản phẩm chứa nhiều purin (hải sản, nội tạng động vật..)
• Bổ sung canxi và vitamin C đủ lượng và đúng cách.
• Giảm cân và duy trì cân nặng lý tưởng. Việc giảm và duy trì cân nặng lý tưởng sẽ giúp bạn phòng ngừa được bệnh sỏi thận và nhiều bệnh lý chuyển hoá khác.

3. Các lưu ý cần biết để có sức khoẻ tốt, phòng ngừa bệnh sỏi thận?

Có thể thấy có rất nhiều yếu tố nguy cơ kết hợp gây bệnh sỏi thận. Việc kết hợp giữa chế độ ăn uống lành mạnh và thay đổi lối sống sinh hoạt, tăng cường sức đề kháng có thể giúp phòng ngừa bệnh sỏi thận và nhiều bệnh lý khác một cách hiệu quả. Ngoài ra để có sức khoẻ tốt, phòng ngừa bệnh sỏi thận bạn cần biết các lưu ý sau:

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường ăn nhiều rau quả và các loại vitamin, canxi, hạn chế đạm muối. Uống đủ lượng nước mỗi ngày. Một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp cơ thể bạn được cung cấp đầy đủ các dưỡng chất, nâng cao sức đề kháng và làm giảm nguy cơ mắc sỏi thận.
• Tránh nhịn tiểu quá lâu: Việc bạn nhịn tiểu quá lâu sẽ làm tăng nguy cơ sỏi thận. 
• Tích cực vận động thể lực: Vận động thể dục thể thao góp phần làm giảm nguy cơ mắc bệnh sỏi thận và nâng cao sức khỏe bản thân một cách toàn diện.
• Giảm cân: Giảm cân và duy trì cân nặng lý tưởng cũng giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh sỏi thận rất hiệu quả. Đặc biệt ở những người đang gặp tình trạng thừa cân béo phì.

Sỏi thận là một bệnh lý thường gặp của hệ tiết niệu, nó có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu viên sỏi lớn, gây tắc nghẽn và không được điều trị kịp thời. Có nhiều yếu tố nguy cơ sỏi thận, vì vậy, muốn phòng ngừa bệnh sỏi thận bạn hãy chủ động chăm sóc sức khỏe sớm, tăng cường sức đề kháng bằng cách kết hợp chế độ ăn uống và sinh hoạt tập luyện tốt để có cuộc sống khỏe mạnh, trường thọ và ít bệnh hơn.