Các nguyên nhân thiếu vitamin D thường gặp nhất

1. Tình trạng thiếu vitamin D có phổ biến không, hậu quả là gì?

Vitamin D là một trong nhiều loại vitamin mà cơ thể cần để duy trì sức khỏe. Nó đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng canxi trong máu và xương.

Thiếu vitamin D là một vấn đề sức khỏe phổ biến toàn cầu, thực tế có khoảng 1 tỷ người trên toàn thế giới gặp phải tình trạng thiếu vitamin D. Khoảng 35% người trưởng thành ở Hoa Kỳ bị thiếu vitamin D. Bất cứ ai cũng có thể bị thiếu vitamin D, kể cả trẻ sơ sinh, trẻ em và người lớn. Thiếu vitamin D có thể phổ biến hơn ở những người có hàm lượng melanin trên da cao hơn (da sẫm màu hơn) và những người mặc quần áo che phủ nhiều da, đặc biệt là ở các nước Trung Đông.

Với tình trạng thiếu vitamin D mãn tính, sự suy giảm hấp thu canxi và phốt pho ở ruột sẽ dẫn đến hạ canxi máu (nồng độ canxi trong máu thấp). Điều này dẫn đến cường cận giáp thứ phát (tuyến cận giáp hoạt động quá mức cố gắng giữ mức canxi trong máu ở mức bình thường).

Cả hạ canxi máu và cường tuyến cận giáp, nếu nghiêm trọng có thể gây ra các triệu chứng bao gồm: yếu cơ và chuột rút, mệt mỏi và trầm cảm. Để cố gắng cân bằng lượng canxi trong máu (thông qua cường cận giáp thứ phát), cơ thể bạn sẽ lấy canxi từ xương, dẫn đến việc tăng quá trình khử khoáng xương (xương bị gãy nhanh hơn khả năng tái tạo).

Điều này có thể dẫn đến chứng loãng xương ở người lớn và bệnh còi xương ở trẻ em. Nhuyễn xương và loãng xương khiến bạn có nguy cơ gãy xương cao hơn. Bệnh còi xương cũng giống như bệnh nhuyễn xương nhưng chỉ ảnh hưởng đến trẻ em. Vì xương của trẻ vẫn đang phát triển nên quá trình khử khoáng sẽ khiến xương bị cong.

2. Các nguyên nhân thiếu vitamin D ở người lớn và trẻ em

Nguyên nhân thiếu vitamin D ở người lớn và trẻ em có thể xảy ra do:

• Nguyên nhân thiếu hụt vitamin D chủ yếu do cơ thể không tiêu thụ lượng vitamin được khuyến nghị theo thời gian. Điều này có thể xảy ra nếu bạn theo chế độ ăn thuần chay do hầu hết các nguồn vitamin D trong tự nhiên đều có nguồn gốc từ động vật. 
• Sự tiếp xúc của bạn với ánh sáng mặt trời bị hạn chế: Bởi vì cơ thể tạo ra vitamin D khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, bạn có thể có nguy cơ bị thiếu hụt nếu bạn ở nhà, sống ở các vĩ độ phía bắc, mặc áo choàng dài hoặc trùm đầu vì lý do tôn giáo, hoặc bạn có nghề nghiệp hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. 
• Làn da tối màu cũng là một nguyên nhân gây thiếu vitamin D: Sắc tố melanin làm giảm khả năng tạo ra vitamin D của da khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Một số nghiên cứu cho thấy những người lớn tuổi có làn da sẫm màu sẽ có nguy cơ thiếu vitamin D cao hơn.
• Thận của bạn không thể chuyển đổi vitamin D thành dạng hoạt động: Khi con người già đi, thận của họ ít có khả năng chuyển đổi vitamin D thành dạng hoạt động, từ đó sẽ làm tăng nguy cơ thiếu hụt vitamin D.
• Đường tiêu hóa không thể hấp thụ đầy đủ vitamin D: Một số vấn đề y tế, bao gồm bệnh Crohn, xơ nang và bệnh celiac có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ vitamin D của ruột từ các loại thực phẩm ăn vào.
• Béo phì cũng là một nguyên nhân thiếu vitamin D: Vitamin D được các tế bào mỡ chiết xuất từ ​​​​máu, làm thay đổi sự giải phóng  vitamin D vào tuần hoàn. Những người có chỉ số khối BMI từ 30 trở lên thường sẽ có lượng vitamin D trong máu thấp.
• Các ca phẫu thuật giảm cân bằng cách làm giảm kích thước dạ dày hoặc cắt bỏ một phần ruột non (như phẫu thuật cắt dạ dày…) sẽ khiến cơ thể khó hấp thụ đủ lượng chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất nhất định. Nếu bạn đã phẫu thuật giảm cân, điều quan trọng là phải trao đổi với bác sĩ thường xuyên để họ có thể theo dõi mức vitamin D và các mức chất dinh dưỡng khác của bạn. 

Các loại thuốc có thể là nguyên nhân gây thiếu vitamin D:

• Thuốc nhuận tràng;
• Steroid (chẳng hạn như prednisone);
• Thuốc hạ cholesterol (như cholestyramine và colestipol);
• Thuốc chống động kinh (như phenobarbital và phenytoin);
• Rifampin (thuốc điều trị bệnh lao).
• Orlistat (thuốc giảm cân).

3. Làm sao để dự phòng tình trạng thiếu vitamin D?

Cách tốt nhất để ngăn ngừa tình trạng thiếu vitamin D là đảm bảo cơ thể nhận đủ vitamin D trong chế độ ăn uống hoặc thông qua việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Nhưng hãy cẩn thận nếu ở ngoài nắng quá lâu mà không dùng kem chống nắng. Bởi tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời khiến bạn có nguy cơ mắc ung thư da cao hơn.

Lượng vitamin D bạn cần mỗi ngày tùy thuộc vào độ tuổi của bạn. Lượng khuyến nghị trung bình hàng ngày được liệt kê dưới đây tính bằng microgam (mcg) và Đơn vị quốc tế (IU):

• Trẻ sơ sinh đến 12 tháng tuổi cần 10 mcg (400 IU) vitamin D
• Người từ 1 đến 70 tuổi cần 15 mcg (600 IU) vitamin D
• Người lớn từ 71 tuổi trở lên cần: 20 mcg (800 IU) vitamin D
• Người mang thai và cho con bú: 15 mcg (600 IU) vitamin D

Có một số loại thực phẩm có thể bổ sung vitamin D một cách tự nhiên, bao gồm: các loại cá béo như cá hồi, cá ngừ, cá thu và cá mòi, gan bò, nấm, lòng đỏ trứng, dầu gan cá. Bạn cũng có thể nhận được vitamin D từ thực phẩm tăng cường. Hãy nhớ kiểm tra nhãn dinh dưỡng để biết liệu thực phẩm có chứa vitamin D hay không. Thực phẩm thường được bổ sung vitamin D bao gồm:

• Sữa bò và đậu nành, hạnh nhân và sữa yến mạch.
• Ngũ cốc ăn sáng.
• Nước cam.
• Các sản phẩm từ sữa khác như sữa chua.

Vitamin D có trong nhiều loại vitamin tổng hợp, ngoài ra còn có thuốc bổ sung vitamin D. Bạn cần trao đổi với bác sĩ nếu bạn lo lắng về việc bản thân có nhận đủ vitamin D hay chưa.

Hy vọng sau khi biết được các nguyên nhân thiếu vitamin D bạn đã có thể biết cách để hạn chế tình trạng này bằng việc sử dụng thực phẩm đa dạng, thay đổi lối sống hoặc dùng thêm các thực phẩm chức năng nếu cần thiết.

Việc cơ thể được nhận đầy đủ vitamin D cùng các loại vi chất dinh dưỡng khác, chính là yếu tố giúp bạn hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh, đồng thời giúp tăng cường sức đề kháng để có cuộc sống khỏe mạnh và trường thọ hơn.

Nguồn: my.clevelandclinic.org - yalemedicine.org