Các chỉ số cơ thể nói gì về sức khỏe của bạn?

1. Có các chỉ số nào để đánh giá sức khỏe?

Các chỉ số cơ thể là cụm từ được các chuyên gia y tế và cộng đồng y tế sử dụng để chỉ tỷ lệ phần trăm mỡ, nước, xương, cơ, da và các mô nạc khác để tạo nên cơ thể. Việc xác định thành phần cơ thể sẽ cung cấp thông tin chi tiết hơn về cơ thể của bạn. Hai người có thể có cân nặng như nhau nhưng có nhu cầu về sức khỏe và thể lực rất khác nhau do chỉ số cơ thể của họ.

Các chỉ số cơ thể rất quan trọng trong đo lường mức độ sức khỏe và thể lực tổng thể dựa trên tỷ lệ phần trăm mỡ trong cơ thể. Việc cân đo cân nặng không thể phân biệt được trọng lượng cơ thể đến từ mỡ và bao nhiêu đến từ cơ bắp. Ít mỡ hơn và nhiều cơ hơn có xu hướng mức độ sức khỏe tốt hơn.

Mỡ trong cơ thể bao gồm tất cả chất béo được lưu trữ trong cơ thể. Mỡ trong cơ thể được chia thành hai loại mỡ là mỡ dưới da và mỡ nội tạng. Mỡ dưới da được hiểu là lớp mỡ dưới da có tác dụng cách nhiệt và bảo vệ cơ thể. Mỡ nội tạng là chất béo bao quanh và đệm các cơ quan vùng bụng của bạn. Ngoài tác dụng cách nhiệt và bảo vệ cơ thể, chất béo còn cung cấp năng lượng, vận chuyển các vitamin tan trong chất béo, tạo ra một số hormone nhất định và đóng vai trò là khối xây dựng cho màng tế bào. Cơ thể cần một lượng mỡ cơ thể nhất định để thực hiện các chức năng này được gọi là chất béo thiết yếu.

2. Các chỉ số cơ thể nói gì về sức khỏe của bạn?

2.1. Tỷ lệ phần trăm mỡ cơ thể

Tỷ lệ phần trăm mỡ cơ thể là một trong các chỉ số cơ thể để theo dõi sức khỏe. Tỷ lệ phần trăm mỡ được định nghĩa là phần trăm chất béo tạo nên tổng trọng lượng cơ thể. Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ mỡ cơ thể bao gồm giới tính, tuổi tác, mức độ thể chất và lối sống.

Các vận động viên xu hướng có tỷ lệ mỡ trong cơ thể thấp hơn những người có thể lực tốt, vì có ít mỡ hơn sẽ cải thiện thành tích thể thao của họ. Tuy nhiên, khi tỷ lệ mỡ trong cơ thể giảm xuống quá thấp, hiệu suất thể thao sẽ bị ảnh hưởng và chức năng miễn dịch suy giảm. Mặt khác, tỷ lệ mỡ trong cơ thể quá cao là yếu tố nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, tăng huyết áp và bệnh lý liên quan đến tim mạch.

Tỷ lệ mỡ bao gồm cả mỡ thiết yếu trong cơ thể và mỡ dự trữ trong cơ thể. Theo nhà sản xuất cân thông minh Withings, phạm vi bình thường của khối lượng mỡ như sau:

• Độ tuổi từ 20 đến 39: 8-20% đối với nam, 22-33% đối với nữ;
• Độ tuổi từ 40 đến 59: 11-22% đối với nam, 24-34% đối với nữ;
• Độ tuổi từ 60 đến 79: 13-25% đối với nam, 25-36% đối với nữ.

Theo nguyên tắc chung, tỷ lệ mỡ trong cơ thể thấp hơn là dấu hiệu của sức khỏe tốt hơn. Nói chung, một người đàn ông trưởng thành trung bình có 18-24% tổng trọng lượng cơ thể là khối lượng mỡ, trong khi một phụ nữ trung bình có 25-31%. Tỷ lệ mỡ trong cơ thể của các vận động viên có thể thấp hơn nhiều, khoảng từ 6% đến 13% đối với nam và 14-20% đối với nữ.

2.2. Khối lượng xương

Khối lượng xương là chỉ số cơ thể được tính toán dựa trên tổng khối lượng xương trong cơ thể. Khối lượng xương bình thường ở nam giới là từ 3 đến 5%. Theo Viện Y tế Quốc gia, điều này thay đổi theo độ tuổi, khi xương của chúng ta đạt khối lượng cao nhất vào cuối tuổi 20.

Khối lượng xương thấp có thể làm gia tăng nguy cơ bị gãy xương. Các hoạt động thể dục thể thao và chế độ ăn nhiều thực phẩm nguyên chất sẽ làm tăng khối lượng xương. Theo các nghiên cứu đã chứng minh rằng mật độ xương tăng lên có thể giúp giảm nguy cơ loãng xương.

2.3. Tổng tỷ lệ nước cơ thể

Tổng tỷ lệ nước cơ thể là phần trăm khối lượng cơ thể ở dạng chất lỏng. Cơ thể con người có 50-75% là nước và lượng nước bạn có tại một thời điểm nhất định phụ thuộc vào độ tuổi, giới tính và lượng nước trong cơ thể. Hầu hết đàn ông sẽ có khoảng 50-65%; phụ nữ 45-60%.

Phương pháp phân tích trở kháng cơ thể BIA có thể xác định tổng phần trăm nước được tìm thấy bên trong tế bào của chúng ta và phần trăm bên ngoài tế bào, được gọi là nước ngoại bào. Việc có quá nhiều nước ngoại bào có thể là dấu hiệu của bệnh tim, gan, suy dinh dưỡng hoặc bệnh thận.

2.4. Khối lượng cơ

Khối lượng cơ cũng là chỉ số cơ thể được tính toán dựa trên tổng khối lượng cơ xương của cơ thể. Cơ thể có ba loại cơ là cơ xương, cơ trơn và cơ tim. Cơ xương nằm dưới sự kiểm soát tự nguyện (ví dụ như bắp tay), cơ trơn co bóp một cách tự động (hoặc không có bất kỳ suy nghĩ nào) và cơ tim tạo thành mô chính của thành tim. Theo các nghiên cứu đã chỉ ra rằng phạm vi bình thường của khối lượng cơ là:

• Trong độ tuổi từ 20 đến 39 tuổi: 75-89% đối với nam, 63-75,5% đối với nữ
• Trong độ tuổi từ 40 đến 59 tuổi: 73-86% đối với nam, 62-73,5% đối với nữ
• Trong độ tuổi từ 60 đến 79 tuổi: 70-84% đối với nam, 60-72,5% đối với nữ

Khối lượng cơ bắp cao hơn làm tăng tốc độ trao đổi chất và ngăn ngừa nguy cơ bị té ngã, bệnh tật. Cụ thể một người có khối lượng cơ bắp cao hơn sẽ đốt cháy nhiều calo hơn khi nghỉ ngơi so với người có khối lượng cơ bắp thấp hơn. Đồng thời, theo các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, mức độ khối lượng cơ bắp cao hơn cũng có thể bảo vệ chống lại sự phát triển của bệnh tiểu đường.

Khối lượng chất béo gây tăng huyết áp và tiểu đường do kháng insulin. Khi cơ thể già đi, chúng ta mất đi khối lượng cơ bắp và dễ bị té ngã hơn. Mất khối lượng cơ gây mất thăng bằng và sức lực như thường thấy ở người cao tuổi. Đây là lý do giải thích tại sao việc tập thể dục là rất quan trọng.

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số cơ thể

Các chỉ số cơ thể cung cấp thông tin có giá trị về tỷ lệ phần trăm mỡ cơ thể. Tuy nhiên, hình dáng cơ thể của bạn là duy nhất và có những yếu tố không thể kiểm soát được ảnh hưởng đến chỉ số cơ thể bao gồm:

• Tuổi tác: Khi tuổi càng cao thì cơ thể càng mất đi cơ bắp, điều này ảnh hưởng đến các chỉ số cơ thể. Tuy nhiên, việc mất cơ liên quan đến tuổi tác thường là do giảm hoạt động thể chất.
• Gen: Gen là yếu tố quy định loại và thành phần cũng như chỉ số cơ thể. Cụ thể do yếu tố di truyền mà một người có thể có nhiều mỡ trong cơ thể khó giảm.
• Nội tiết tố: Nội tiết tố cũng ảnh hưởng đến các chỉ số cơ thể. Testosterone là hormone sinh dục nam có tác dụng làm tăng khối lượng cơ bắp.
• Giới tính: Do sự kết hợp giữa di truyền và nội tiết tố nên phụ nữ có lượng mỡ trong cơ thể nhiều hơn nam giới.

4. Một số cách đo lường các chỉ số sức khỏe

Hiện tại trên thị trường có rất nhiều loại cân cho phép đọc các chỉ số cơ thể để theo dõi và quản lý sức khỏe. Một số cách để đo lường các chỉ số cơ thể cụ thể như sau: 

4.1. Dựa vào phân tích trở kháng điện sinh học (BIA)

Một loại cân thông minh có thể giúp bạn theo dõi nhiều số liệu quan trọng khác nhau được gọi là phân tích trở kháng điện sinh học (BIA). BIA gửi tín hiệu điện rất thấp, an toàn qua chân bạn và vào cơ thể. Tín hiệu này gặp lực cản khi chạm vào mô mỡ và truyền nhanh qua nước trong cơ thể. 

BIA được sử dụng tốt nhất khi kết hợp với chương trình giảm cân được giám sát về mặt y tế. Sử dụng phép đo BIA đầu tiên làm phép đo cơ bản. Theo thời gian, vì bạn có thể giảm cân, BIA có thể được sử dụng để xác định sự thay đổi của cơ thể họ về khối lượng mỡ và cơ.

Ưu điểm của phương pháp đo BIA là đơn giản, dễ dàng để thực hiện và có thể mua về nhà để sử dụng. Nhược điểm của BIA là không phải là một yếu tố dự đoán tốt về tỷ lệ phần trăm mỡ cơ thể ở tất cả mọi người và quá trình hydrat hóa ảnh hưởng đến kết quả

4.2. Dựa vào số đo nếp da

Các phép đo nếp gấp da liên quan đến việc sử dụng thước cặp đặc biệt để đo nếp gấp da và mỡ dưới da trên các bộ phận khác nhau trên cơ thể bạn. Sử dụng số đo nếp gấp da để đánh giá lượng mỡ trong cơ thể giúp quá trình kiểm tra diễn ra nhanh chóng và không gây đau đớn. Nhược điểm của phương pháp này là khó có được kết quả chính xác khi được thực hiện bởi người không được đào tạo bài bản.

4.3. Quét DEXA

Quét DEXA hay còn được gọi là quét hấp thụ tia X năng lượng kép, sử dụng tia X ở mức độ thấp để đo xương, cơ và mỡ trong cơ thể. Ưu điểm của phương pháp đo này là thời gian đó nhanh chóng và có thể đo mật độ khoáng xương. Nhược điểm là phương pháp đo này yêu cầu được thực hiện bởi các chuyên gia y tế được đào tạo để thử nghiệm và không phù hợp với mọi loại cơ thể.

4.4. Cân thủy tĩnh

Cân thủy tĩnh bao gồm việc ngâm hoàn toàn trong bể nước, sử dụng sự dịch chuyển của nước để đo thành phần cơ thể. Vì mỡ nổi và cơ chìm xuống, một người có khối lượng cơ thể gầy hơn sẽ nặng hơn dưới nước. Ưu điểm là cho kết quả về các chỉ số cơ thể chính xác nhất. Nhược điểm là phương pháp đo này không có sẵn rộng rãi, yêu cầu thiết bị đặc biệt và người kiểm tra chuyên nghiệp.

Tóm lại, để thay đổi các chỉ số cơ thể, bạn cần có sự cân bằng hợp lý giữa hoạt động thể chất và dinh dưỡng để đạt được mục tiêu của mình. Những thay đổi chậm và ổn định có tác dụng tốt nhất khi muốn tăng cơ và giảm mỡ. Các chỉ số cơ thể có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về mức độ sức khỏe và thể chất hiện tại. Nó cũng có thể được sử dụng như một công cụ đo lường để theo dõi tiến trình khi bắt đầu một chương trình thể dục hoặc chăm sóc sức khỏe mới. Khi cố gắng thay đổi vóc dáng để cải thiện mức độ thể chất, điều quan trọng là phải thực hiện thói quen tập luyện an toàn và hiệu quả cũng như kế hoạch ăn uống cân bằng. 

Liệu pháp tiêu hao năng lượng là cách giảm cân hiệu quả đang được nhiều người tin tưởng, ưa chuộng lựa chọn sử dụng. Cách thức thực hiện là truyền tĩnh mạch các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể với công dụng tăng cường quá trình chuyển hóa mỡ theo cơ chế tự nhiên đối với người sử dụng. 

Trước khi tiến hành thực hiện liệu pháp tiêu hao năng lượng quý khách hàng sẽ cần đánh giá sức khỏe tổng thể tiếp đến là đo chỉ số cơ thể BMI và bác sĩ sẽ lên phác đồ giảm cân một cách cụ thể. Bác sĩ điều trị sẽ luôn tham gia đồng hành hỗ trợ trong cả quá trình thực hiện liệu pháp đồng thời lên kế hoạch dinh dưỡng chi tiết kết hợp với lên kế hoạch luyện tập cũng như chế độ vận động điều độ để có công dụng giảm cân đảm bảo tốt nhất.