Các cách giúp tinh thần tỉnh táo, minh mẫn

1. Lợi ích khi giữ cho tinh thần tỉnh táo

Mọi người đều thỉnh thoảng có những khoảnh khắc đãng trí, chẳng hạn như bạn đã vào bếp và không nhớ cần phải làm gì, hoặc không thể nhớ ra một cái tên quen thuộc trong khi trò chuyện. Suy giảm nhận thức có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng lão hóa nói chung không phải là nguyên nhân gây ra nó. Khi tình trạng này xảy ra ở người lớn tuổi, nguyên nhân thường không phải do lão hóa mà do rối loạn cơ thể, chấn thương não hoặc bệnh thần kinh.

Tinh thần thiếu sáng suốt thường rơi vào hai loại chính.

• Sương mù não: Khi não cảm thấy chậm chạp, mờ mịt hoặc không rõ ràng.
• Suy nghĩ dồn dập: Khi bộ não chuyển từ suy nghĩ này sang suy nghĩ khác và không thể tập trung vào một luồng suy nghĩ.

Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bạn có thể giữ cho tinh thần tỉnh táo và ngăn ngừa suy giảm nhận thức, giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ bằng một số thói quen tốt cho sức khỏe cơ bản, chẳng hạn như:

• Duy trì hoạt động thể chất

• Ngủ đủ giấc
• Không hút thuốc
• Có kết nối xã hội tốt
• Hạn chế uống rượu 
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý.

2. Làm sao để tinh thần luôn tỉnh táo?

Trí nhớ và những thay đổi về nhận thức khác có thể khiến bạn khó chịu, nhưng tin tốt là có nhiều cách rèn luyện sự nhạy bén về tinh thần và giúp bộ não luôn khỏe mạnh, bất kể ở độ tuổi nào. Dưới đây là một số cách giúp tinh thần tỉnh táo bạn có thể thử.

2.1. Tiếp tục học hỏi

Theo các nghiên cứu, trình độ học vấn cao hơn có liên quan đến chức năng tinh thần tốt hơn ở tuổi già. Các chuyên gia cho rằng nền giáo dục tiên tiến có thể giúp duy trì trí nhớ tốt bằng cách tạo cho một người thói quen hoạt động tinh thần.

Do đó, cách giúp tinh thần tỉnh táo là thử thách trí não bằng các bài tập trí óc. Nó có tác dụng kích hoạt các quá trình giúp duy trì các tế bào não riêng lẻ và kích thích sự giao tiếp giữa chúng. Theo đuổi một sở thích, học một kỹ năng mới, tham gia hoạt động tình nguyện hoặc làm cố vấn là những cách giúp tinh thần tỉnh táo và nhạy bén.

2.2. Sử dụng mọi giác quan 

Khi càng sử dụng nhiều giác quan để học điều gì đó thì bộ não càng tham gia nhiều hơn vào việc ghi nhớ. Trong một nghiên cứu, những người lớn tuổi được cho xem một loạt hình ảnh trung tính về mặt cảm xúc, mỗi hình ảnh đều có một mùi. Họ không được yêu cầu nhớ lại những gì họ đã thấy. Sau đó, họ được cho xem một loạt hình ảnh, lần này không có mùi vị và được yêu cầu cho biết họ đã nhìn thấy những hình ảnh nào trước đây. Họ có khả năng nhớ lại tuyệt vời đối với tất cả các bức ảnh có cặp mùi hương, và đặc biệt là những bức ảnh có mùi dễ chịu. Hình ảnh chụp não cho thấy vỏ não, vùng xử lý mùi chính của não, hoạt động khi mọi người nhìn thấy các đồ vật ban đầu đi đôi với mùi, mặc dù mùi không còn tồn tại và đối tượng không cố gắng ghi nhớ chúng. Vì vậy, cách để giữ cho tinh thần tỉnh táo là hãy thử thách tất cả các giác quan khi trải nghiệm những điều mới mẻ.

2.3. Hãy tin vào chính mình

Những lầm tưởng về sự lão hóa có thể góp phần khiến trí nhớ bị suy giảm. Những người học ở độ tuổi trung niên trở lên làm bài tập trí nhớ kém hơn khi họ tiếp xúc với những định kiến ​​tiêu cực về sự lão hóa và trí nhớ, và làm tốt hơn khi những thông điệp tích cực về việc bảo tồn trí nhớ cho đến tuổi già. Những người tin rằng họ không kiểm soát được chức năng trí nhớ của mình ít có khả năng duy trì hoặc cải thiện kỹ năng ghi nhớ của mình và do đó có nhiều khả năng bị suy giảm nhận thức hơn.

Vậy làm sao để tinh thần luôn tỉnh táo? Nếu bạn tin rằng mình có thể tiến bộ và biến niềm tin đó thành thực tế, bạn sẽ có cơ hội tốt hơn để giữ cho đầu óc mình luôn nhạy bén.

2.4. Ưu tiên sử dụng trí não 

Nếu không cần phải sử dụng năng lượng tinh thần để ghi nhớ nơi bạn để chìa khóa hay thời gian tổ chức tiệc sinh nhật của cháu gái, bạn sẽ có thể tập trung tốt hơn vào việc học và ghi nhớ những điều mới và quan trọng.

Để giữ cho tinh thần tỉnh táo, hãy tận dụng lời nhắc của điện thoại thông minh, lịch, bản kế hoạch, bản đồ, danh sách mua sắm, thư mục tệp và sổ địa chỉ để giữ cho những thông tin thường xuyên có thể dễ dàng tìm được. Chỉ định một nơi trong nhà để kính, ví, chìa khóa và các vật dụng khác mà bạn thường sử dụng.

2.5. Lặp lại những gì bạn muốn biết

Khi bạn muốn ghi nhớ điều gì đó vừa nghe, đọc hoặc nghĩ đến, hãy lặp lại thành tiếng hoặc viết nó ra. Bằng cách đó, bạn đã giúp tinh thần tỉnh táo, củng cố trí nhớ. 

2.6. Sắp xếp thời gian hợp lý

Sự lặp lại có tác dụng mạnh mẽ nhất như một công cụ học tập khi nó được sắp xếp thời gian hợp lý. Tốt nhất bạn không nên lặp lại điều gì đó nhiều lần trong thời gian ngắn, như thể bạn đang ôn thi. Thay vào đó, cách để giữ cho tinh thần tỉnh táo là nghiên cứu lại những điều cần thiết sau khoảng thời gian ngày càng dài hơn - mỗi giờ một lần, sau đó vài giờ một lần, rồi mỗi ngày. Việc giãn cách thời gian học giúp cải thiện trí nhớ và đặc biệt có giá trị khi bạn đang cố gắng nắm vững những thông tin phức tạp, chẳng hạn như chi tiết về công việc mới.

2.7. Đặt tên cho nỗi sợ hãi 

Nếu bạn thấy tâm trí mình đang quay cuồng, hãy dừng lại và tự hỏi điều gì đang khiến bạn lo lắng. Trong nhiều trường hợp, việc nhận ra điều gì khiến bạn lo lắng có thể giúp bạn nhìn nhận vấn đề một cách chính xác và không còn lo lắng nữa. 

Nghiên cứu phát hiện ra rằng khi nỗi buồn, lo lắng hoặc tức giận được diễn đạt thành lời, hầu hết hoạt động của não sẽ chuyển từ hạch hạnh nhân đến vỏ não trước trán. Hạch hạnh nhân là nơi kích hoạt phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy. Trong khi đó, vỏ não trước trán giúp bạn đưa ra quyết định với đầu óc tỉnh táo và ức chế những hành vi phi lý. 

Vì vậy, cách giúp tinh thần tỉnh táo là bắt đầu ghi lại những gì bạn đang nghĩ. Khi đặt tên cho cảm xúc của mình và suy nghĩ về những tình huống gây ra chúng, bạn có thể nhận ra rằng có những giải pháp thay thế mà bạn chưa xem xét. Hoặc, bạn có thể cảm thấy bình yên và tĩnh lặng hơn khi nhìn thấy những cảm xúc trên trang giấy.  Các nghiên cứu nhận thấy viết nhật ký có nhiều lợi ích như cải thiện sức khỏe tinh thần, giảm thiểu cảm giác trầm cảm và cải thiện khả năng sáng tạo.

2.8. Xây dựng vốn từ vựng phong phú

Nghiên cứu cho thấy có nhiều vùng não hơn tham gia vào các nhiệm vụ từ vựng, đặc biệt là ở những vùng quan trọng đối với quá trình xử lý thị giác và thính giác. Vì vậy, một cách thú vị để giữ cho tinh thần tỉnh táo là hãy xây dựng cho bản thân vốn từ vựng phong phú, bằng cách:

• Giữ sổ tay bên mình khi đọc.

• Viết ra một từ vựng mới, sau đó tra cứu nghĩa của nó.
• Hãy cố gắng sử dụng từ đó năm lần vào ngày hôm sau.

2.9. Nghe hoặc chơi nhạc

Bạn có muốn biết làm sao để tinh thần luôn tỉnh táo? Câu trả lời có thể nằm ở việc bật một vài bản nhạc. Theo một nghiên cứu năm 2017, nghe những giai điệu vui vẻ giúp tạo ra nhiều giải pháp sáng tạo hơn so với việc im lặng. Điều đó có nghĩa là, bật một vài bản nhạc dễ chịu có thể giúp tăng cường tư duy sáng tạo và sức mạnh trí não.

Và nếu bạn muốn học cách chơi nhạc, bây giờ là thời điểm tuyệt vời để bắt đầu vì bộ não có khả năng học các kỹ năng mới vào bất kỳ thời điểm nào trong cuộc sống. Không bao giờ quá muộn để bắt đầu chơi một nhạc cụ như guitar, piano hay thậm chí là trống.

2.10. Thực hiện động tác bơm máu trong 10 phút

Một chuyển động nhỏ cũng là cách giúp tinh thần tỉnh táo. Điều này đặc biệt hữu ích nếu bạn đang chìm đắm trong dòng suy nghĩ và cần tập trung vào việc khác. Làm điều gì đó về thể chất có thể chuyển sự tập trung của bạn từ suy nghĩ sang cơ thể.

Não sẽ giải phóng endorphin khi tập thể dục. Những chất hóa học này trong não khiến bạn cảm thấy tràn đầy sinh lực và hạnh phúc hơn. Nghiên cứu chỉ ra rằng bạn không cần phải đến phòng tập thể dục hoặc chạy bộ để thu được lợi ích từ việc tập thể dục. Như đã được chứng minh, làm vườn và đi bộ mang lại tinh thần minh mẫn như nhau. Vì vậy, hãy tìm những gì bạn thích và những gì phù hợp với bạn. 

Tóm lại, tập trung vào sức khỏe não bộ là một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm để giữ cho tinh thần tỉnh táo, tăng khả năng tập trung, trí nhớ và sự nhanh nhẹn bất kể ở độ tuổi nào. Bằng cách kết hợp các bài tập trí não vào cuộc sống hàng ngày, bạn sẽ được thử thách trí óc, mài giũa kỹ năng nhận thức và có thể học được điều gì đó mới mẻ và phong phú trong suốt chặng đường.