Bướu cổ có nguy hiểm không? Cách phân biệt các loại bướu cổ

1. Bướu cổ là gì?

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết có hình cánh bướm nằm ở phía trước cổ, làm nhiệm vụ tiết ra các hormone tuyến giáp tham gia vào quá trình sinh trưởng và phát triển của cơ thể.

Khi bị ảnh hưởng bởi các rối loạn sinh lý hay bệnh lý, tuyến giáp có thể ngày càng to hơn ở 1 hay cả 2 bên và có thể sờ hay nhìn thấy vùng cổ sưng lên được gọi là bướu cổ (hay bướu giáp).

2. Ảnh hưởng của bướu cổ lên cơ thể

Tùy thuộc vào kích thước và nguyên nhân, tăng kích thước của tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến cơ thể người bệnh ở mức độ khác nhau.

• Ảnh hưởng do sự to lên của tuyến giáp: Khi tuyến giáp to lên từ từ, người bệnh có thể không cảm nhận gì đặc biệt. Nhưng khi kích thước tăng nhanh, người bệnh có thể nhìn thấy hoặc sờ thấy khối u, cảm thấy căng và tức trước cổ. Tuyến giáp lớn cũng có thể tạo áp lực lên các phần khác nhau ở cổ như đường thở, thực quản, dây thanh âm, mạch máu và dây thần kinh... Gây ra các vấn đề như ho khan, khò khè, nuốt khó, khàn giọng và nổi rõ các mạch máu ở cổ. Trường hợp nặng có thể dẫn đến khó thở nguy hiểm.
• Ảnh hưởng do rối loạn chức năng tuyến giáp: Trong các trường hợp bướu cổ, tuyến giáp có thể tăng hoặc giảm chức năng hoặc thậm chí không có sự thay đổi nào. Điều này gây ra các ảnh hưởng khác nhau:
  • Tăng chức năng tuyến giáp: Tăng chuyển hóa và trao đổi chất, dẫn đến các triệu chứng như tim đập nhanh, hồi hộp, bồn chồn, mồ hôi nhiều, tiêu chảy, giảm cân không lý do và cảm giác nóng.
  • Suy giảm chức năng tuyến giáp: Gây mệt mỏi, suy giảm về thể chất và tinh thần, phản ứng chậm, da khô, cảm giác lạnh, tay chân tê, táo bón, tăng cân không lý do và rối loạn kinh nguyệt.

Ngoài ra, một số ảnh hưởng khác cũng có thể gây ra bướu cổ gồm:

• Thiếu Iod: Hầu hết các trường hợp bướu cổ do thiếu Iod, một số địa phương có tỷ lệ bướu cổ cao hơn bình thường so với các nơi khác do thức ăn thiếu Iod được gọi là bệnh bướu cổ địa phương. Các trường hợp này khá lành tính, có thể hồi phục khi được bổ sung Iod kịp thời và đầy đủ mà không gây ảnh hưởng nghiêm trọng.
• Bệnh tự miễn (bệnh Hashimoto, Basedow…): Hệ thống miễn dịch có thể chống lại chính cơ thể của nó bao gồm tuyến giáp, từ đó có thể gây nên tình trạng viêm tuyến giáp mạn tính và suy giáp (Hashimoto) hay cường giáp (Basedow). Trong các trường hợp này người bệnh có thể phải điều trị bằng hormone tuyến giáp suốt đời.
• Viêm tuyến giáp: Bướu cổ xuất hiện do viêm tuyến giáp có thể gây đau, cơn đau có thể lan lên vùng hàm hay tai và có thể kèm theo sốt và biểu hiện suy giáp. Nếu được điều trị hợp lý người bệnh có thể hồi phục.

• U tuyến giáp: Có thể lành tính hoặc ác tính, người bệnh cần được thăm khám bởi các bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác bệnh.
• Một số trường hợp phụ nữ khi mang thai có thể xuất hiện bướu giáp. Điều này có thể không gây ảnh hưởng đến thai nhi và cũng có thể gây sảy thai, thai sinh ra suy giảm trí tuệ… Do đó cần phải theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ trong suốt thai kỳ để phát hiện và điều trị hợp lý.

3. Bướu cổ có nguy hiểm không?

Bướu cổ có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nếu không được kiểm soát và điều trị đúng cách. Mức độ nguy hiểm của bướu cổ thường phụ thuộc vào kích thước của nó, nguyên nhân gây ra, và liệu pháp điều trị.

• Ảnh hưởng đến hệ thống hô hấp và thức ăn: Bướu cổ có thể tạo áp lực lên các cơ quan quan trọng như đường thở, thực quản, và dây thanh âm. Điều này có thể gây ra các vấn đề như khó thở, nuốt khó, ho khan, và thậm chí làm ảnh hưởng đến khả năng nói chung.
• Khả năng chuyển hoá chất béo: Nếu bướu cổ là do tăng chức năng của tuyến giáp (nồng độ hormone tăng), có thể dẫn đến sự gia tăng chuyển hoá và giảm cân một cách không lý do. Trong trường hợp này, nếu không được kiểm soát, nó có thể tạo ra các vấn đề về sức khỏe khác.
• Nguy cơ gây áp lực trên các cơ quan xung quanh: Bướu cổ có thể gây áp lực lên các cơ quan xung quanh, đặc biệt là nếu kích thước lớn. Điều này có thể làm ảnh hưởng đến các cơ quan và máu chảy trong khu vực, đôi khi gây ra các vấn đề nghiêm trọng như khó thở nghiêm trọng.
• Nguy cơ chuyển biến thành bệnh ung thư: Trong một số trường hợp, bướu cổ có thể là dấu hiệu của một tình trạng gọi là bướu lạnh, và có thể tăng nguy cơ phát triển thành ung thư tuyến giáp.

4. Các loại bướu cổ thường gặp

Các loại bướu cổ thường gặp hiện nay bao gồm:

• Bướu giáp đơn thuần (hay bướu cổ lan tỏa không độc): Là tình trạng bướu cổ lành tính, chức năng tuyến giáp bình thường, có thể do thiếu Iod, sử dụng một số loại thuốc như Lithium… hay không rõ nguyên nhân.
• Bướu giáp địa phương (hay bướu giáp keo): Cũng là một dạng bướu giáp lành tính gặp ở những vùng địa phương có tỉ lệ bướu giáp cao mà nguyên nhân là do chế độ ăn thiếu Iod có liên quan đến vị trí địa lí.
• Bướu giáp đa nhân (hay bướu giáp độc): Tuyến giáp xuất hiện nhiều nhân và lớn dần lên, các nhân này sinh ra hormone giáp gây nên tình trạng cường giáp ở người bệnh.

Tóm lại, để đánh giá sự nguy hiểm và xác định liệu pháp điều trị bướu cổ phù hợp thì quan trọng nhất là tham khảo ý kiến của bác sĩ. Căn cứ vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ đưa ra đánh giá chi tiết về tình trạng cụ thể của bướu cổ và tư vấn về phương pháp điều trị hiệu quả.