3 biện pháp chính trong việc đánh giá béo phì

1. Thừa cân béo phì có ảnh hưởng lớn tới người bệnh không?

Khá nhiều người có quan niệm sai lệch về thừa cân, đặc biệt là béo phì. Hơn nữa, họ còn nhận định đây là một bệnh khá đơn giản có thể nhận biết qua mắt thường mà không cần dựa vào bất kỳ chỉ số nào. Thực tế, đây là chứng bệnh gây ra tình trạng rối loạn khá phức tạp khi một người có quá nhiều chất béo trong cơ thể. Từ đó khiến cho bệnh nhân không chỉ tăng các kích thước của cơ thể mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của họ.

2. Đánh giá béo phì dựa vào các chỉ số cơ thể

Cách tốt nhất để xác định xem cơ thể béo hay cân đối là gì? Mỡ cơ thể có thể được đo bằng nhiều cách, với mỗi phương pháp đánh giá mỡ cơ thể đều có ưu và nhược điểm riêng. Phương pháp cơ bản nhất và phổ biến nhất là đánh giá qua chỉ số khối cơ thể (BMI). Các bác sĩ có thể dễ dàng tính chỉ số BMI từ chiều cao và cân nặng mà họ thu thập được trong mỗi lần khám sức khỏe.

Bảng BMI và máy tính trực tuyến cũng giúp các cá nhân dễ dàng xác định chỉ số BMI của chính họ. Chỉ số BMI và các “phương pháp thực địa” khác - trong số đó, chu vi vòng eo, tỷ lệ eo-hông, độ dày nếp gấp da và trở kháng điện sinh học là những phương pháp rất hữu ích trong đánh giá tình trạng dinh dưỡng của mỗi người. Các phương pháp khác trong đánh giá dinh dưỡng hiện đại và tinh vi hơn, chẳng hạn như chụp cộng hưởng từ hoặc phép đo hấp thụ tia X năng lượng kép  là những kỹ thuật thường được sử dụng trong các nghiên cứu để xác nhận tính chính xác của  kỹ thuật đo cơ thể. Một số phương pháp không thể được sử dụng ở trẻ em hoặc phụ nữ mang thai do lo ngại về an toàn hoặc kém chính xác hơn ở những người rất thừa cân.

2.1. Chỉ số khối cơ thể (BMI)

Chỉ số khối cơ thể (BMI) là tỷ lệ giữa cân nặng và chiều cao, được tính bằng cân nặng (kg)/chiều cao (m 2). Điểm mạnh

• Dễ dàng đo lường
• Không tốn kém
• Ngưỡng chuẩn cho thừa cân và béo phì: Cân nặng bình thường là chỉ số BMI từ 18,5 đến 24,9; thừa cân là chỉ số BMI từ 25,0 đến 29,9; béo phì là chỉ số BMI từ 30,0 trở lên
• Tương quan chặt chẽ với mức mỡ trong cơ thể, được đo bằng các phương pháp chính xác nhất

Hạn chế

• Phép đo gián tiếp và không hoàn hảo - không phân biệt giữa mỡ cơ thể và khối lượng cơ nạc
• Không phải là một yếu tố dự đoán chính xác về mỡ cơ thể ở người cao tuổi, cũng như ở người trẻ tuổi và trung niên
• Ở cùng một chỉ số BMI, trung bình phụ nữ có nhiều mỡ cơ thể hơn nam giới và người châu Á có nhiều mỡ cơ thể hơn người da trắng

2.2. Chu vi vòng bụng

Vòng eo là cách đơn giản và phổ biến nhất để đo mức độ “béo phì ở bụng” - lượng mỡ thừa được tìm thấy ở phần giữa . Đây là một yếu tố quan trọng đối với sức khỏe, thậm chí không phụ thuộc vào chỉ số BMI. Đó là chu vi của bụng, được đo tại eo tự nhiên (ở giữa xương sườn thấp nhất và đỉnh xương hông), rốn  hoặc tại điểm hẹp nhất của phần giữa.

Điểm mạnh

• Dễ dàng đo lường
• Không tốn kém
• Tương quan chặt chẽ với mỡ cơ thể ở người lớn được đo bằng các phương pháp chính xác nhất
• Các nghiên cứu cho thấy chu vi vòng eo dự đoán sự phát triển của bệnh tật và tử vong

Hạn chế

• Quy trình đo lường chưa được chuẩn hóa
• Thiếu chuẩn so sánh tốt (số liệu tham khảo) về vòng bụng ở trẻ em
• Có thể khó đo lường và kém chính xác hơn ở những người có chỉ số BMI từ 35 trở lên

2.3. Tỷ lệ eo-hông

Giống như chu vi vòng eo, tỷ lệ eo-hông (WHR) cũng được sử dụng để đo béo bụng. Nó được tính bằng cách đo vòng eo và vòng hông (ở đường kính rộng nhất của mông), sau đó chia số đo vòng eo cho số đo vòng hông. Điểm mạnh

• Tương quan tốt với mỡ cơ thể được đo bằng các phương pháp chính xác nhất
• Không tốn kém
• Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ eo - hông dự đoán sự phát triển của bệnh tật và tử vong ở người lớn

Hạn chế

• Dễ bị lỗi đo lường hơn vì nó yêu cầu hai phép đo
• Đo hông khó hơn đo eo
• Giải thích phức tạp hơn chu vi vòng eo, vì tỷ lệ eo - hông tăng có thể do tăng mỡ bụng hoặc giảm khối lượng cơ nạc quanh hông
• Biến các phép đo thành tỷ lệ dẫn đến mất thông tin: Hai người có chỉ số BMI rất khác nhau có thể có WHR giống nhau
• Có thể khó đo lường và kém chính xác hơn ở những người có chỉ số BMI từ 35 trở lên

Ngoài những biện pháp kể trên, trong một số trường hợp người ta còn dùng các biện pháp đánh giá béo phì khác như:

• Độ dày nếp gấp da
• Trở kháng điện sinh học (BIA)
• Cân dưới nước (Đo mật độ)
• Thể tích khí dịch chuyển không khí
• Phương pháp pha loãng (Thủy lực kế)
• Phép đo hấp thụ tia X năng lượng kép (DEXA)
• Chụp cắt lớp vi tính (CT) và Chụp cộng hưởng từ (MRI)

Tùy thuộc vào thể trạng, cơ sở y tế mà bác sĩ sẽ lựa chọn biện pháp đánh giá béo phì phù hợp. Theo đó, bạn nên đến các cơ sở y tế để thăm khám, các bác sĩ sẽ lựa chọn phương án đánh giá béo phì và đưa ra hướng điều trị, giảm cân giúp bạn nâng cao sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật.